Τραγούδι του Αγίου Θεοδώρου Γαβρά

Επί του Μιχαήλ του Δούκα, ο γενναίος

Θεόδωρος, διέλαμψε ως στρατηγός σπουδαίος

και δούκας της του θέματος Χαλδίας ανεδείχθη

Γαβράς εις το επώνυμο, ο άγιος, αναμείχθη

και πρωτοστάτης έγινε στον πόλεμο της πόλης,

της Τραπεζούντας της τρανής, μα και της γύρω όλης

εκεί περιοχής, καθώς, η επίθεση των Τούρκων

-Χίλια εβδομήντα τέσσερα, ήτανε- των Σελτζούκων

διέλαυνε ακάθεκτη. Χωρίς καμιά βοήθεια 

απ' την Κωνσταντινούπολη, πώς να νικήσει αλήθεια;

Σελτζούκοι Τούρκοι πλείονες κι αυτός με λειψανδρία

προσεύχεται στον Κύριο για να του δώσει ανδρεία

Κι έτσι νικά ο ευσεβής, πόλη ελευθερώνει

και τη Χαλδία ολάκερη. Αυτή τον δικαιώνει

και ευεργέτη της μετά, αυτόν ανακηρύττει

Της Γεωργίας, ύστερα, ο βασιλιάς, κηρύττει

στην πόλη νέο πόλεμο. Πάλι αναχαιτίζει

ο στρατηγός μας τους εχθρούς, αλλού τους εκτοπίζει

Την Τραπεζούντα κυβερνά μετά, ως ηγεμόνας

μάλιστα ανεξάρτητος. Εγκαταλείπει μόνας

τας επαρχίας τού εκεί ελληνισμού του Πόντου

ο Μιχαήλ ο έβδομος. Αστέρι αυτού του φόντου

θα λάμψει τότε ο Γαβράς με τον ηρωισμό του

Γαβράς σημαίνει ήρωας και στο στρατιωτικό του

το βίο, η αγάπη του για τους φτωχούς προσθέτει

και άλλο φως στη λάμψη του που εκείνος διαθέτει

Ένας στρατιώτης κάποτε ένα τσαμπί σταφύλι

θα κλέψει από μια φτωχή. Όταν, λοιπόν, οι φίλοι

θα πουν αυτό στο στρατηγό, αμέσως θα διατάξει

ξυλοδαρμό δημόσιο, το σφάλμα να πατάξει

Η ευφροσύνη γίνεται πίκρα για να συνέρθει

ο κλέφτης. Σ' άλλον λογισμός τέτοιος μην ξαναέρθει

Πόθος για το μαρτύριο μες στην καρδιά γεννιέται

του Θεοδώρου του Γαβρά. Σαν αναμετριέται

με τους Σελτζούκους, μια φορά, αυτοί τον συλλαμβάνουν

Ν' αλλάξει πίστη του ζητούν, αρνιέται, κι υποβάλλουν

τον άγιο, τότε, σε φρικτά μαρτύρια που η Θεία

για κείνον παραχώρησε, Άγια Οικονομία.

Στις απειλές και νοσηρές των Τούρκων υποσχέσεις

ο άγιος ομολογεί τις άγιες του προθέσεις:

"Απ' όλα τα ορώμενα, γλυκύτερο, να πάθω

για τον Χριστό, ομολογεί. Ποια δόξα εγώ να μάθω

που δε θα έχει τον Χριστό και τι δόξα θα είναι;

Με απειλείς με θάνατο; Δεν ξέρεις πως θα ειμαι

ο πλέον ευτυχέστερος άνθρωπος εις την πλάση

πεθαίνοντας για τον Χριστό που θα με αγκαλιάσει;"

Μετά απ' αυτά τον ρίχνουνε γυμνό πάνω στο χιόνι

Τον μαστιγώνουν βάναυσα, μα κείνος δεν παγώνει

δεν κλαίει, δεν πισωγυρνά, την πίστη δεν αλλάζει

Προσεύχεται ολόθερμα και στον Θεό φωνάζει:

"Ευχαριστώ Σε, Κύριε, ότι ανάξιον όντα

μ' αξίωσες να αθληθώ για Σένα, και παρόντα

με έφερες έως εδώ. Ενίσχυσέ με τώρα

ευπρόσδεκτη θυσία Σου δέξου με αυτή την ώρα

για Σένα που σε τέντωσαν εις του Σταυρου τα ξύλα"

Μανιάζουνε οι δήμιοι. Τα των προσώπων μήλα 

αναψοκοκκινίζουνε. Του κόβουνε τη γλώσσα

του βγάζουνε τους οφθαλμούς και συνεχίζουν. Πόσα

δεινά ο άγιος τραβά. Τέλος του αφαιρούνε

όλο το δέρμα κι ύστερα το σώμα του πετούνε

μες στη φωτιά για να καεί. Δοξολογώντας πάει

και η ψυχή του στου Χριστού την αγκαλιά πετάει

Το χίλια ενενήντα οχτώ, στις δύο Οκτωβρίου

έφυγε ο Θεόδωρος διά του μαρτυρίου

Το μαρυρεί ο Ζωναράς, το μαρτυρούνε κι άλλοι

Μεγαλομάρτυς ο Γαβράς απέβη. Τώρα θάλλει 

εις τις ουράνιες μονές, μα πάντοτε κοντά μας

βρίσκεται στην ανάγκη μας μα και στα βάσανά μας.

Εμπνευσμένο από το βιβλίο "Ο μεγαλομάρτυς άγιος Θεόδωρος Γαβράς", Ιερά Μητρόπολις Δημητριάδος, επιμέλεια: Λάζαρος Κ. Καλαϊτζίδης, Θεσσαλονίκη 1972.