Ο άνθρωπος, όσο περνούν τα χρόνια, αλλάζει. Συχνά φτάνει μάλιστα να υιοθετήσει συνήθειες ολοσδιόλου αντίθετες από εκείνες που θεωρούσε συστατικό της ύπαρξής του απο παιδί. Ίσως, γιατί, στα πλαίσια της συνύπαρξής του ως ενήλικας με ενήλικα διαμορφώνει τακτικές αντιπαράθεσης απέναντι στον άλλον, προκειμένου να διασφαλιστεί μια ισορροπία ανάμεσά τους.
Ενδόμυχα, ανεπαίσθητα, αλλά και ασυνείδητα ένας άνθρωπος περνά στο αντίπαλο στρατόπεδο των πρότερων συνηθειών του. Η ισοοροπία των αντιθέτων είναι λιγότερο εύθραυστη και επίφοβη από εκείνη της σύμπνοιας, της ταύτισης, ακόμη και της ομοψυχίας.
Η σύγκρουση και η εκ διαμέτρου διαφορετικότητα συνιστούν εγρήγορση, ανασφάλεια, παιχνίδι. Ένα παιχνίδι όπου ανά πάσα στιγμή όλα παίζονται, όλα διακυβεύονται, τίποτα δεν είναι προβλέψιμο. Εξάλλου, στις σχέσεις που εμπεριέχουν δυναμική, οι προβλέψεις είναι άχρησες, όσο και τα αποτελέσματά τους. Δεν υπάρχει νικητής και ηττημένος. Υπάρχει πορεία.
Εσύ από παιδί, μεγαλωμένη σε μια πολυπληθή οικογένεια, συνήθισες να μελετάς τα βράδια, έχοντας ενδεχομένως και ολίγον έμφυτη την αδείρητη ανάγκη για υψηλή συγκέντρωση που ευδοκιμεί κυρίως στα ήσυχα κλίματα. Περίμενες να κοιμηθούν όλοι οι άλλοι για να διαβάσεις τα μαθήματά σου και ο παραμικρός ήχος έφτανε στ' αφτιά σου σα βοή σεισμού που ξεκούρδιζε το αρμονικό σου σύμπαν. Θα πρέπει να ήσουν και λίγο ιδιόρρυθμη, ίσως και δύστροπη. Παραδέξου το, τώρα που μεγάλωσες. Ωστόσο, δεν διάβασες ποτέ ξαπλωμένη στο κρεβάτι. Το κρεβάτι ήταν για τον ύπνο και μόνον γι' αυτόν. Ξεκάθαρα πράγματα. Πάντα σου άρεσαν τα ξεκάθαρα πράγματα. Τόσο απλός ήταν ο νους σου, άλλο τόσο ευθύς ο χαρακτήρας σου.
Ώρες διάβασμα στο μεγάλο τραπέζι της κουζίνας. Πού ευχέρεια για γραφεία τότε;
Με τον καιρό, και για λόγους πνευματικής επιβίωσης υποθέτω, κατάφερες να μελετάς και εν μέσω εισβολέων θορύβων εξασκώντας τα όπλα της αυτοσυγκέντρωσης σε σημείο να τους αποκλείεεις εντελώς έξω από το τείχος της ακοής σου. Κάποτε κατατρόμαξες, όταν προσγειώθηκε μια παντούφλα στο κεφάλι σου, προκειμένου να ξυπνήσεις στην πραγματικότητα των εισβολέων, που, μάταια και για πολλή ώρα, επικαλούνταν το όνομά σου. Κανέναν δεν κατάφερες να πείσεις πως δεν τον αγνοούσες επιτηδες. Κανείς δεν πίστεψε πως όντως δεν άκουγες. Γιατί τόσο πικράθηκες τότε, δεν ξέρω.
Διατήρησες, όμως, με θρησκευτική ευλάβεια τη συνήθειά σου να μην διαβάζεις ποτέ στο κρεβάτι, κάτι που ήσουν βέβαιη πως δε θα άλλαζε ποτέ στους αιώνες των αιώνων. Όλα άλλαξαν, μαζί τους κι αυτό. Το μόνο που έμεινε ίδιο σ' εσένα είναι η πεποίθησή σου κάθε φορά για κάτι πως δεν πρόκειται ποτέ ν' αλλάξει. Τόσο αφελές και πεισματάρικο ήσουν από μικρό.
Παντρεύτηκες, νοικοκυρεύτηκες, η προσφιλής σου συνήθεια παρέμενε ακλόνητα σταθερή στο πέρασμα των πρώτων χρόνων του έγγαμου βίου σου. Η νυκτόβια αντιπαράθεση με τον σύντροφό σου συνεχιζόταν επίσης ακλόνητη για χρόνια, γιατί εκείνος έτυχε να έχει την ακριβώς αντίθετη συνήθεια από σένα. Από παιδί δεν μπορούσε να τον πάρει ο ύπνος αν πρώτα δεν διάβαζε ένα βιβλίο ξαπλωμένος. Αδιανόητο, συμφωνώ, αλλά συμβαίνουν και κάτι τέτοια στη ζωή. Πότε υποχωρούσε ο ένας, πότε ο άλλος, φοβερό μαρτύριο, δεν αντιλέγω, αλλά τι να γίνει, τα έχει αυτά ο γάμος και η συμβίωση, -και δεν είναι και τα πιο δύσκολα, μην υπερβάλλουμε...
Έλα όμως που ο άνθρωπος αλλάζει όσο περνούν τα χρόνια. Φτάνει μάλιστα κάποτε ν' αποκτήσει συνήθειες ολοσδιόλου αντίθετες από αυτές που είχε στο παρελθόν. Πολλά μπορούν να ευθύνονται γι' αυτή του την αλλαγή. Νομίζω πως κύριο ρόλο έπαιξε στην δική σου περίπτωση η συχνή απουσία του συντρόφου σου σε ταξίδια. Από τη στιγμή λοιπόν, που το αντίπαλλον δέος άρχισε να λείπει, άρχισες κι εσύ να αλλάζεις κατά τρόπο, θα σου το πω τώρα στα ίσα, απαράδεκτο. Απερίσκεπτα, δίχως τύψεις, αλλά ούτε και συναίσθηση, πέρασες στο αντίπαλο στρατόπεδο υιοθετώντας τακτικές του άλλου. Μαζί με διάφορες άλλες μικρουποχωρήσεις, έφτασες στο επαίσχυντο σημείο να διαβάζεις ξαπλωμένη στο κρεβάτι πριν κοιμηθείς. Προχώρησες με ακόμα μεγαλύτερο θράσος στο σημείο να μην μπορείς να κοιμηθείς αν πρώτα δεν διαβάσεις. Γιατί άραγε; Μήπως τελικά οικειοποιούμαστε τις συμπεριφορές του άλλου όταν λείπει προκειμένου να μη μας λείπει ή να μας λείπει λιγότερο; Εσύ ξέρεις...
Εκείνος λείπει και η άδεια θέση του στο κρεβάτι μεταμορφώνεται αμέσως σε οριζόντια βιβλιοθήκη. Για την ακρίβεια, σε ένα ακόμη γραφείο σου, γιατί γράφεις κιόλας ξαπλωμένη. Το "ένα ακόμη γραφείο" δεν είναι βέβαια σχήμα λόγου. Δεν αφήνεις τραπέζι για τραπέζι του σπιτιού που να μην εκμεταλλευτείς, με αποτέλεσμα όταν ψάχνεις κάτι να πρέπει να το γυρεύεις παντού. Φαίνεται πως εκείνο το τραπέζι της κουζίνας φταίει για όλα. Κάτι σαν κατοχικό σύνδρομο μου μοιάζει...
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά η κακιά συνήθεια επιβουλεύθηκε και κέρδισε και τον μεσημεριανό σου ύπνο. Αυτό συμβαίνει όμως με τις συνήθειες. Έχουν ασυγκράτητες επεκτατικές ορμές.
Αποτέλεσμα: το προηγούμενο πρόβλημα τώρα πια έχει αποκτήσει εντελώς αντίθετες διαστάσεις. Όταν το αντίπαλον δέος επιστρέφει διεκδικώντας τη θέση του, εσύ λυπάσαι βαθύτατα που πρέπει να αδειάσεις το κρεβατο-γραφείο από τα αγαπημένα σου βιβλία που θα βρεθούν αναγκαστικά στο πατωμα. Αλλά να ήταν μόνον αυτό. Δεν έχεις πλέον κανέναν λόγο αντιπαράθεσης, ούτε και διάθεση γι' αυτήν. Βλέπεις, κάποιοι άνθρωποι μένουν πιστοί στις συνήθειές τους για μια ζωή, -χαρακτηριστικό παράδειγμα ο σύντροφός σου. Κι έτσι οδηγείσαι με βήμα ταχύ σε μια ιδιαίτερα ανησυχητική, αν όχι επιβλαβή, σύμπνοια μαζί του. Διαβάζετε και οι δυο ξαπλωμένοι στο κρεβάτι προτού κοιμηθείτε.
Όλες αυτές τις εξελίξεις πρέπει να σου πω πως τις παρακολουθώ με άγρυπνο μάτι. Δεν σου κρύβω πως ανησυχώ. Βαθιά μέσα μου ελπιζω πως πολύ σύντομα μια άλλη συνήθεια θα κάνει την φαντασμαγορική της είσοδο στη ζωή σας, προκειμένου να κατακτηθεί εκ νέου η ισσοροπία των αντιθέτων που χάσατε και προσωπικά ευλαβούμαι όπως ξέρεις ιδιαιτέρως. Θα δείξει, έχε το νου σου σε παρακαλώ και ενημέρωνέ με....