Το κοινό τραπέζι - Δοκίμιο στο σχολικό βοήθημα της Έκθεσης της Α ΄Γυμνασίου - εκδ. Πατάκη

Το κοινό τραπέζι

Η μαγειρική αποτελεί την εφαρμοσμένη ποιητική διάθεση του ανθρώπου στην καθημερινότητα, τη γευστική έκφραση της ύπαρξής του και τη συνέχεια της συλλογικής μνήμης του ουρανίσκου ενός λαού.

Η ικανότητά της προϋποθέτει ταλέντο και  κίνηση προσφοράς προς τον πλησίον. Μαγειρεύοντας για τον εαυτό σου, σπάνια ενσταλλάζεις στο φαγητό όλο σου το μεράκι, όπως όταν μαγειρεύεις για τους άλλους. Ακόμη σπανιότερα μπορείς να μαγειρέψεις  καλά, αν δεν έχεις ανατραφεί με ποιοτικά μαγειρέματα κατά την παιδική σου ηλικία. Εκεί διαμορφώνεται το μαγειρικό ένστικτο.

Μαγειρεύοντας, ανακαλούνται παλιές μυρωδιές και γεύσεις σαν ένα λησμονημένο νανούρισμα. Ξεπηδούν ξεχασμένες εικόνες της μητέρας σου στην κουζίνα οδηγώντας αόρατα το χέρι σου, που δίχως να το έχει ποτέ διδαχθεί, γνωρίζει τις συνταγές όπως τα δάχτυλά του.

Την αγάπη προς τη μαγειρική, μάς την κληροδοτεί η γιαγιά ή η μάνα μας που  στήριξαν όλες τις στιγμές της ανήλικης ζωής μας μαγειρεύοντας. Το παράδειγμά τους στάθηκε η καθημερινή πρακτική της αγάπης τους προς την οικογένεια, τους φίλους και τους ξένους της. 

Η ελληνική κοινωνία δομήθηκε γύρω από το κοινό τραπέζι, που αποτέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο της οικογένειας, και ανθίσταται μέχρι σήμερα -σε αντίθεση με άλλες κοινωνίες- στην εύκολη επιλογή του πρόχειρου αγορασμένου φαγητού. Δεν είναι τυχαίο ότι σχεδόν όλα συμβαίνουν στο τραπέζι της ελληνικής κουζίνας. Εκεί, μικροί και μεγάλοι τρώνε, πίνουν, διαβάζουν, παίζουν, ζωγραφίζουν. Εκεί λογαριασμοί, βιβλία, σημειώματα. Το καντήλι και η εικόνα του Μυστικού Δείπνου, να ευλογεί ο Θεός το φαγητό μας. Όπως το φαγητό αποτελεί το κέντρο της ζωής της οικογένειας, αντίστοιχα η Θεία Ευχαριστία αποτελεί το κέντρο της λατρευτικής ζωής της “οικογένειας των πιστών”.

Το κοινό τραπέζι είναι ο στέρεος πυρήνας της οικογένειας. Αρώματα, καπνοί, ήχοι, χρώματα και γεύσεις, δημιουργούν μια μεθυστική θαλπωρή που “ξεκλειδώνει” τα μέλη της οικογένειας και συζητούν, γελούν, εξομολογούνται, δηλαδή γνωρίζονται. Χτίζουν τη σχέση τους. Το καλομαγειρεμένο φαγητό είναι ο καταλύτης αυτής της σχέσης, όπως άλλωστε και κάθε  σχέσης. Από τα ποντοπόρα πλοία μέχρι τα κοινόβια μοναστήρια, βασικός συνδετικός κρίκος των ανθρώπων που συμβιώνουν είναι ο καλός μάγειρας. Έχει τη δύναμη να μαλακώσει  καρδιές, να απαλύνει αντιθέσεις, να παρηγορήσει θλίψεις, να θεραπέύσει αρρώστιες.

Η χαρά που προσφέρει ένα ωραίο φαγητό είναι  απλόχερη και γενναιόδωρη. Μπορείς να της αντισταθείς όσο μπορείς να αντισταθείς και στο χάδι του ήλιου. Άνθρωποι που δεν τρώνε καλά, γίνονται εριστικοί ή μίζεροι, ενώ οι πεινασμένοι γίνονται πολύ ευκολότερα επιθετικοί από τους χορτασμένους. 

Πώς γίνεται ένα ωραίο φαγητό; Όπως γίνεται κι ένα ωραίο ποίημα. Με έμπνευση και ειλικρίνεια, χωρίς διάθεση επίδειξης, με λιτότητα στη χρήση των υλικών, μέτρο και αρμονία, αίσθηση του ρυθμού και της θερμοκραασίας. Ας μην ξεχνούμε πως τα δυσκολότερα φαγητά είναι τα απλούστερα, όπως τα χάι κου στην ποίηση.

Βασιλική Νευροκοπλή, συγγραφέας

*Ευχαριστώ την κ. Ασπασία Λαμπρινίδου και τις εκδόσεις Πατάκη που συμπεριέλαβαν το εν λόγω κείεμνό μου που είχα δημοσιεύσει παλαιότερα στο μπλογκ μου και διόρθωσα από την αρχή προκειμένου να τηρεί τον απαιτούμενο αριθμό λέξεων. Εύχομαι να είναι καλοτάξιδο το βιβλίο και να βοηθήσει τα παιδιά της α ΄γυμνασίου.