Τώρα που 'σαι στην ξενιτιά

Τα πρωινά που μένω στο σπίτι συνήθως ακούω τραγούδια του Μάνου. Τον αγαπώ από παιδί, και ό, τι αγαπάς από παιδί, το αγαπάς για πάντα. Όταν μεγάλος πια επιστρέφεις σ' εκείνες τις παλιές αγάπες, στον παιδικό σου εαυτό γυρνάς. Κι εμένα η μουσική του Χατζιδάκι μ' επιστρέφει σ' αυτό που ήμουν, σ' αυτό που είμαι μέσα μου βαθιά. Μου υπενθυμίζει από πού έρχομαι, πού πάω, τι οφείλω. Δονεί τις πιο λεπτές χορδές μου, αυτές της καταχωνιασμένης άρπας που φυλάω στο παιδικό δωμάτιο της καρδιάς μου. Άκουσα σήμερα το τραγούδι του: "Τώρα που πας στην ξενιτιά". Αυτό το τραγούδι με γύρισε πίσω πάνω από είκοσι χρόνια κι άρχισε η άρπα μου να παίζει έναν παλιό σκοπό.

Μικροπαντρεμένο ήμουνα, ερωτευμένο πολύ, μα και φοβισμένο κορίτσι, -γυναίκα δεν θα μ' έλεγες-. Ω, πόσο τρομαγμένο ήμουν, έτρεμα στο παραμικρό φύσημα του ανέμου. Δεν πατούσα στα πόδια μου, τα φτερά μου τσακισμένα από τις δίνες της εφηβείας, την αναλγησία των ενηλίκων, τους ψυχικούς βιασμούς όλων αυτών που αφού πρώτα σκότωσαν κάθε ερωτικό τους αίσθημα προς τη ζωή, ζητούσαν να σκοτώσουν και το δικό μου με κάθε τρόπο. Κι ήταν ο γάμος μας ένα λιμάνι μικρό κι απάνεμο, προστατευμένο απ' το κακό μέσα στη θάλασσα της αγάπης.

Μόλις είχε ιδρυθεί το Δημοτικό ραδιόφωνο Θεσσαλονίκης και είχαμε πιάσει δουλειά μαζί με τον Κυριάκο στο 100,5 που έπαιζε στην πρώτη ζώνη παραδοσιακή μουσική και στη δεύτερη τζαζ. Ήμουν τόσο άμυαλο και ανεύθυνο που όταν έβαζα μουσική που δεν μου άρεσε, έβγαινα απ' το στούντιο και παρακολουθούσα τη βελόνα του δίσκου, πότε θα τελειώσει το κομμάτι, να μπω να το αλλάξω. Κάποτε κολλούσε η βελόνα, αλλά αυτό απ' το τζάμι δε φαινόταν. Συχνά παρατηρούσαμε με κρυφή ζήλεια το στούντιο των ζωντανών ηχογραφήσεων. Αυτό μας ενδιέφερε πιο πολύ. Ήμασταν δημιουργοί, αλλά τότε δεν το ξέραμε.

Μια μέρα, μου υποσχέθηκε ο Κυριάκος πως όταν θα δει άδειο το στούντιο αυτό, θα πάμε να γράψουμε ένα τραγούδι. Του άρεσε η φωνή μου, μου άρεσε ο Χατζιδάκις. Βρέθηκε η κατάλληλη ευκαιρία και μπήκαμε στο μαγικό στούντιο για ηχογράφηση. Φορέσαμε τα ακουστικά κι αφού διάλέξαμε το "Τώρα που πας στην ξενιτιά" ορχηστρικό, ανοίξαμε το μικρόφωνο για να το τραγουδήσω πάνω στη μουσική. Παιδιά ήμασταν, παίζαμε. Δεν μπορούσα να μπω, κι ας έκανε ο Κυριάκος νόημα έξω από το τζάμι κατεβάζοντας το χέρι. Κάποτε τα κατάφερα και το τραγούδι γράφτηκε. Υπάρχει ακόμα εκείνη η τραγική ηχογράφηση. Ήταν πράγματι τραγική, παρόλο που περιλαμβάνει και τα γέλια μας. Όταν όμως μετά άκουσα για πρώτη φορά τη φωνή μου ηχογραφημένη, κατάλαβα τι τρόμος είχε περάσει από πάνω μου. Τι τρόμος είχε εγκατασταθεί μέσα στα φυλλοκάρδια μου κι έπρεπε οπωσδήποτε να τον αφήσω πίσω για να προχωρήσω. Η λαμπερή κάποτε παιδική φωνή μου δεν είχε πια αέρα. Έτρεμε, παλλόταν ανεξέλεγκτα, φοβόταν τον εαυτό της και όλο τον κόσμο. Απελπίστηκα. Είπα πως δε θα ξανατραγουδήσω ποτέ... Δηλώσεις της νιότης απόλυτες για τις οποίες ευτυχώς η ζωή δεν αδιαφορεί.

Τα χρόνια πέρασαν, μεγαλώσαμε δυο παιδιά, αφήσαμε πίσω το ραδιόφωνο και τον κόσμο. Μέσα στην αγάπη και την υπομονή της οικογένειας που φτιάξαμε, τον αγώνα της επιβίωσης και των παράλληλων σπουδών μας, μέσα στην τρέλα των νειάτων και τη στήριξη των φίλων, με τη προστασία του Θεού και των αγγέλων του, άρχισα λίγο λίγο κι εγώ να πατώ στα πόδια μου. Οι πληγές γιατρεύονταν, οι φόβοι έμεναν πίσω και κάποτε άρχισα να κάνω και μαθήματα τραγουδιού και μετά από δυο χρόνια έδωσα και τρεις συναυλίες. Ύστερα, τις άφησα και τις συναυλίες, άφησα και το τραγούδι και ισχυριζόμουν πως γι' αυτό ευθυνόταν ο αιφνίδιος θάνατος της αγαπημένης δασκάλας μου. Η φωνή μου πράγματι είχε βρει την πρώτη της λάμψη, μα υπάρχουν πράγματα που τα κάνεις μόνο για να γιατρευτείς, κι αφού γιατρευτείς, δεν τα συνεχίζεις. Βρίσκεις το δρόμο σου, το μονοπάτι για το οποίο ήρθες πράγματι στη ζωή. Και το περπατάς άφοβα. Άλλοι το βρίσκουν γρήγορα, εγώ άργησα πολύ, μα αυτό δεν έχει καμιά σημασία. Είναι αστείο πως έγραφα είκοσι χρόνια σχεδόν ασταμάτητα, χωρίς να σκεφτώ ποτέ πως αυτός ήταν ο δρόμος μου. Έκανα ένα σωρό πράγματα, ονειρευόμουν ένα σωρό άλλα, εκτός από το ότι μια μέρα θα βγάλω βιβλία. Είναι τα εμπόδια και τα δεινά της ζωής που μας αναγκάζουν σε άλματα. Οι ίδιοι οι φόβοι μας και οι σκιές τους. Αυτά είναι που μας οδηγούν τελικά στο δρόμο μας κάτω από ένα αόρατο χέρι. 

Σήμερα γελώ με όλα αυτά. Γελώ κι ευγνωμονώ βαθιά όλους αυτούς που με τραυμάτισαν τότε, που μου όρθωσαν εμπόδια και με ανάγκασαν έτσι να δυναμώσω, να ψάξω, να αμφισβητήσω, να αναρωτηθώ μέσα από το άδικο και τη θανατηφόρα σιγουριά του. Ευγνωμονώ και όλους όσους με στήριξαν όπως μια μάνα το παιδί της κι ένας σύντροφος την αγαπημένη. Λέω με μια σχετική επιείκεια, πως κι εδώ που έφτασα, λίγο δεν είναι. Δεν μιλώ για κάτι σπουδαίο. Δυο βήματα πέρα απ' την άβυσσαο. Ο χρόνος θα τα κρινει όλα. Κι ίσως να μην αξίζω τόση ευτυχία. Την ευτυχία να θυμάσαι και τα πικρά χαμογελώντας. Την ευτυχία να μπορείς με λέξεις να εκφράζεις τα ανέκφραστα. Να κάνεις ό, τι είναι αναγκαίο χωρίς να νιώθεις κανέναν εξαναγκασμό. Να ονειρεύεσαι αυτό που σε ονειρεύεται και να πηγαίνεις εκεί που ο δρόμος σε πάει παραδομένος στη δική του διάθεση, στην δική του επιλογή, ελεύθερος από προσωπικά αιτήματα. Τέλος τέλος, ελεύθερος κι απ' τον ίδιο το δρόμο σου.

Ξημερώνει. Φυσάει δροσερός αέρας στο κατάμεστο λουλούδια μπαλκόνι μας. Χιλιάδες πράσινα φύλλα, χιλιάδες λουλούδια όσα ήδη άνθισαν τόσα χρόνια κι όσα θ' ανθίσουν. Τώρα είναι το καναρίνι μας που τραγουδά αντί για μένα μια μικρή παραλλαγή του τραγουδιού που γράφαμε τότε σαν χαζά παιδιά στο στούντιο: "τώρα που 'σαι στην ξενιτιά, πουλί να γίνεις του νοτιά, γρήγορα να μ' ανταμώσεις..."