Ανοιχτή επιστολή προς τον κ.Αριστείδη Μπαλτά

Πειραματικό σχολείο  Θεσσαλονίκης, 

έργο του αρχιτέκτονα Δημτήρη Πικιώνη, 

επί της εποπτείας του Αλέξανδρου Δελμούζου

Το σύνθημα "ίσες ευκαιρίες για όλους" που τάισε με αυταπάτες και ψευδαισθήσεις τον ελληνικό λαό χρόνια τώρα, ήταν ένα ακόμη πολιτικάντικο σύνθημα που αποσκοπούσε στην συλλογή ψήφων και όχι στην ουσία της Παιδείας. Πόσοι εξέτασαν τι θα πει "ίσοι", τι θα πει "ευκαιρία" και ποιοι είναι οι "όλοι";

Ας ξεκινήσω από την "ευκαιριά", λέξη φορτισμένη και θετικά, αλλά και αρνητικά, ανάλογα με τις προθέσεις αυτού που θα την αδράξει. Ας αφήσουμε όμως την αρνητική της σημασία. Ευκαιρία για μάθηση ήταν η θέσπιση της Δωρεάν Παιδείας των ευρύτερων στρωμάτων της κοινωνίας, και καλώς επετεύχθη, με όλα τα συμπαραμαρτούντα τής επί χρήμασι Παραπαιδείάς -που ποτέ δεν απασχόλησε σοβαρά καμία κυβέρνηση. Η μάθηση όμως, δεν έχει να κάνει μόνο με το παρεχόμενο αγαθό της παιδείας, αλλά και με τις ικανότητες αυτών που το προσλαμβάνουν. Και εδώ μπαίνει το ζητούμενο της "ισότητας" των ευκαιριών, καθώς και του "όλου" προς τους οποίους παρέχονται. Πώς είναι δυαντόν να προσφέρεις ίσες ευκαιρίες σε ένα πλήθος που δεν διακρίνεται από ισότητα, όπως και τίποτα στη Φύση δεν είναι ίσο με κάτι άλλο; Καταργώντας τις διακρίσεις των ιδιαιτεροτήτων (νοητικών, χειρονακτικών, καλλιτεχνικών κλπ.) σχεδιάζεις ένα εκπαιδευτικό σύστημα για όλους που τους το παρέχεις δωρεάν. Ποιους όλους; Τους υγιείς και τους ασθενείς, τους ταλαντούχους και τους ατάλαντους, τους ευφυείς και τους μειωμένης αντίληψης μαθητές κά. Είναι προφανές και έχει αποδειχθεί πως το εκπαιδευτικό μας σύστημα έβαλε μέσα στον ίδιον κορβανά πάσης φύσεως μαθητευόμενους, με αποτέλεσμα οι μόνοι που κατάφερναν να το ολοκληρώσουν, χωρίς παράπλευρες απώλειες, να είναι οι μέτριοι. Σ' αυτό το εκπαιδευτικό σύστημα ασφυκτιούσαν πάντα οι ευφυείς, όπως και οι μειωμένων δυνατοτήτων και δεξιοτήτων μαθητές, καθώς βέβαια και όσοι είχαν καλλιτεχνικές ή άλλες κλίσεις. Η ισοπέδωση αυτή δημιούργησε τεράστια προβλήματα σε κάθε έναν απ' αυτούς τους ξεχωριστούς και ιδιαίτερους μαθητές και φυσικά, εκ των υστέρων, στο σύνολο της κοινωνίας, όπου η μετριότητα έφτασε να αποτελεί το ζητούμενο, αλλά και το κυρίαρχο, από τους εργασιακούς χώρους, τους καλλιτεχνικούς, μέχρι τους πόλους της εξουσίας.

Μια παρένθεση που έδωσε μια διέξοδο από όλον αυτον τον χυλό της μετριότητας, ήταν τα Πειραματικά και Πρότυπα σχολεία, πλάι στα Ειδικά σχολεία, αλλά και τα Καλλιτεχνικά, τα Μουσικά και τα Αθλητικά. Και τώρα, εσείς κ.Αριστείδη Μπαλτά τρίζετε τα θεμέλια των Πειραματικών και Πρότυπων σχολείων. Κι αυτό το κάνετε εσείς που δε συγκαταλέγεστε στους μέτριους. Το Ε΄ Γυμνάσιο Αρρένων Θεσσαλονίκης που τελειώσατε, αν και τότε ήταν ένα κανονικό δημόσιο σχολείο, διατηρούσε επίπεδο Προτύπου, -που τότε ακόμα δεν υπήρχε ως θεσμός-, μα αν λειτουργούσε έτσι σήμερα θα ήταν αναμφισβήτητα τέτοιο. Τι κρύβει η πρόθεση ενός εξέχοντος νου, σαν τον δικό σας, να ζητά να καταργήσει τις προϋποθεσεις εκείνες που εξελίσσουν και βοηθούν τους Αρίστους να προχωρήσουν; Δε θα απαντήσω εγώ στο ερώτημα. Την απάντηση τη γνωρίζετε μόνον ο ίδιος.

Θα σημειώσω όμως, πως οφείλειτε ως υπουργός, εκτός από το να αναβαθμίσετε το κανονικό σχολείο, να αναβαθμίσετε και τα Πότυπα και Πειραματικά σχολεία, στα οποία κανένας δεν είναι υοχρεωμενος να πάει και να δώσει εξετάσεις για να εισαχθεί, παρά μόνον  εφόσον επιθυμεί να σπουδάσει σ' αυτά, καθώς και όλα τα Ειδικά και Καλλιτεχνικά σχολεία, και όχι να κατεβάσετε το επίπεδο όλων για να εξομοιωθούν με το κανονικό σχολείο. Αυτό θυμίζει την απαίτηση του ανθρώπου που πεθαίνει ο γάιδαρός του κι αντί να ζητήσει απ' το Θεό να του τον αναστήσει, αυτός του ζητά να πεθάνει ο γάιδαρος του γείτονα.

Η εκπαίδευση οφείλει να παρέχεται ανάλογα -και όχι εξίσου ίδια-, με τις κλίσεις και τις ιδιαιτερότητες των μαθητών. Ένας μαθητής που θέλει να λύνει και να δένει αυτοκίνητα, ένας άλλος που θέλει να γίνει κομμωτής, αυτός που έχει κλίση στη μουσική ή στη ζωγραφική κι αυτός που έχει νοητική καθυστέρηση ή ευφυία, δεν μπορούν ούτε τα ίδια σχολικά εγχειρίδια να έχουν -όπως και έχουν μέχρι σήμερα-, ούτε και στα ίδια σχολεία να φοιτούν.

Ως κοινωνία έχουμε ανάγκη πάνω απ' όλα, τους Άριστους. Τους Άριστους στη γνώση, στο ήθος, στο χαρακτήρα, στις αξίες. Όχι μόνο γιατί αυτοί μπορούν να μας οδηγήσουν προς ένα φωτεινό ορίζοντα, αλλά κυρίως, γιατί αυτοί μας δίνουν ένα μέτρο για τον εαυτό μας. Οφείλουμε να τους στηρίζουμε, να τους διακρίνουμε, να τους έχουμε πρότυπο και να τους εμπιστευόμαστε. Διαφορετικά, πέφτουμε στην παγίδα να πιστεύουμε πως όλοι μπορούμε να τα κάνουμε όλα, πως όλοι τα δικαιούμαστε όλα, κι ο καθένας μας έχει ως μοναδικό μέτρο στο τέλος τον ανεπαρκή εαυτό του που μόνο αυτόν θαυμάζει και υποστηρίζει, με αποτέλεσμα αυτός να καταντά ένα είδωλο αξιοθρήνητο του εαυτού του και η κοινωνία ένα αυτιστικό κοπάδι που κινείται ανεξέλεγκτα προς πάσα κατεύθυνση, δίχως επίγνωση, δίχως λογισμό αλλά ούτε και μ' όνειρο.

Φτιάξε, Υπουργέ μου, κι άλλα σχολειά, αντί να τα κλείνεις. Με εξετάσεις γι' αυτούς που διψούν για κάτι παραπάνω και το μπορούν, και χωρίς εξετάσεις για όλους τους άλλους. Να απολαμβάνουν όλοι το αγαθό της Ελληνικής Παιδείας ανάλογα με τις προϋποθέσεις που έχουν, να παίρνουν όλοι τα βασικά εφόδια της γλώσσας μας, της ιστορίας, της πίστης μας, και όλων των επιστημών. Τίμησε το δάσκαλο, Υπουργέ μου, εξόπλισέ τον με επιμόρφωση και πλήρωσέ τον, όπως του αξίζει, γιατί πολύ αδικήθηκε ως τα τώρα. Να φτιαχτούν Άνθρωποι, όποιο σχολείο κι αν επιλέξουν. Κι άφησέ τους ύστερα ν' απλώσουν τα φτερά τους να πετάξουν για όπου θέλουν και μπορούν. Μην τους κόβεις τα φτερά προτού καλά καλά μεγαλώσουν...