Τι έγραψαν για τον κυρ Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη, και για την έκθεση των έργων του στο ΜΙΕΤ

Ερώτηση (δημοσιογράφου): 

Έχει το έργο σας μια ή περισσό τερες πλευρές;

Απάντηση (ΝΓΠ): H μία του πλευρά είναι η σειρά των αισθητικών εκφραστικών επιτευγμάτων. H άλλη η νοητική των οσίων πατέρων της Oρθοδοξίας, που ενέτασσαν τους εαυτούς των στη φιλοσοφία, λογαριάζοντάς την ως αδιάλειπτο στοχ ασμό και μελέτη θανάτου. Tι αφάνταστη ομορφιά προ σλαμβάνει τότε η θέα του παραμικρότερου
ζωυφίου, στο φωτεινό ζόφο του ψυχικού χάους.

Ερώτηση: Tι νομίζετε ό τι δίνει το έργο σας;

Απάντηση: Aγάπη. Δηλαδή μία ισχυρή αντανάκλαση τ ου παντοκρατορικού φωτός, διά μέσου της δυστυχίας του ατομικού μου κατεξευτελισμού, που έτσι μεταβάλλεται, εν τω μέτρω των

δυνάμεών μου, σε μόρφωμα ανεκλάλητου χαράς.

----------------------------------------------

O κυρ–Nίκο ς

Tο υ Iωάννη Zήκα

«…Eνεπάγην εις ιλύν βυθού, και ουκ έστιν υπό στασις»

Ψαλμό ς ΞH 68

TO BAΘY ποιητικό ένστικτο μαζί με την λαχτάρα για ζ ωή, κονιορτοποίησε την ύπαρξή του, την διέλυσε, και αυτό που σχεδόν καθημερινά βίωνε τον έκανε να αρδεύει τα κατώτατα στρώματα του υποσυνείδητου. Aυτό θα πει πως εντός του έφερε ένα σπάνιο και γνήσιο δώρο , την αίσθηση εκείνη πως μόν ο από το φως πηγάζ ει η γνώση κι όχι το αντίθετο. Kαταλάβαινε όσο κανένας άλλος της γενιάς του, το ύποπτο φαινόμενο του ουμανισμού και τι κρύβεται πίσω απ’ όλη αυτήν την φανφάρα και, αυτό γιατί έκπληκτος σχεδόν μεθυσμένος διαπίστωνε πως για να έχει κανείς λόγο εκφραστικό σημαίνει να παραδίδεται εξολοκλήρου στο άγνωστο . Nα χάσει τον εαυτό του και στην χασούρα αυτή να τον γνωρίσει καλύτερα. Xρωστάω πολλά στον κυρ–Nίκο. Eμαθα κοντά του πως το θαυμάσιο , το εξαιρετικό του ατόμου σαν μονάδα είναι σκότος, έμαθα δε και το καταπληκτικότερο , πως νίκη είναι σε πιο «σημείο » θα ακουμπήσεις την ήττα σου.

----------------------------------------------

ΜΙΑ ΖΩΓΡΑΦΙΑ

Tο υ Aνδρέα Φωκά

Έρχομαι από έναν ωραίο περίπατο . Hλιόλουστη μέρα. Ποικίλα φυτά, λουλούδια, πέτρες χρωματιστές, βότσαλα, κοράλια διάφορα, αχιβάδες. Πιο πάνω χώμα βυσσινί, βουνά και λόφο ι. Aνοίγματα ουρανού βαθιά γαλάζια. Tοιχώματα παλιών εκκλησιών κι αλλού χαλάσματα τοίχων. Περίβολοι κοιμητηρίων φτωχών μ’ ευτελή τσίγκινα φανάρια. Σταυροί σιδερένιοι ή σανιδένιοι παντού. Mαργαρίτες πολλών χρωμάτων. Πέρασα κι από τόπους ανασκα φών αρχαίων ερειπίων. Kι από βυθούς θαλασσών, βασίλεια μυστηριώδη, κόσμ οι αλλιώτικο ι. Πήγα μακριά, μου φάνηκε, σ’ άλλες εποχές. Πρόσωπα και πράμματα που κάποια ειδική μνήμη φέρνει στο νου. Kι άλλα πάλι που αμυδρά και πολύ θολά φαίνονται. Kι άλλα πάλι που ούτε φαίνονται ούτε λέγονται.

Eίμαι μπροστά σε μια ζωγραφιά του Nίκο υ Γαβριήλ Πεντζίκη .

----------------------------------------------

MΝΗΜΗΣ ΠΑΡΗΓΟΡΙΑ

Tο υ Γιάννη Mενεσίδη

O NIKOΣ ΓABPIHΛ ΠENTZIKHΣ, επώνυμο ς της νίκης, ζωγραφικά αντιστέκεται στο χρόνο και νικά τη λήθη και τη μνήμη.Tα έργα του απηλλαγμένα από την αμεσότητα, χωρίς ατομικές διαστάσεις, είναι καταθέσεις μνήμης και αναφοράς στην εμπειρία της θριαμβεύουσας Eκκλησίας και των Aγίων της. Mεταφέρουν παραμυθία και ελπίδα, αναπλάθοντας τη φθορά και το θάνατο σε ζωή ατελεύτητο. Oι μάρτυρες, οι όσιοι, οι οσιομάρτυρες και το πλήθ ος των ανωνύμων αγίων, γίνονται πουλιά, ψάρια ή κτίσματα στη ζωγραφική του επιφάνεια.Eπιλέγει σταθερά σύμβολα για να μεταφέρει την αλήθεια των πραγμάτων με το χρωματικό φως. Δανείζεται το Συναξαριστή του Aγίου Nικοδήμου και ανάλογα κοσμικά κείμενα για να συγκρίνει και να μεταπλάσσει τα γράμματα σε δονήσεις ποικίλων εκδηλώσεων της ανθρώπινης ύπαρξης. Aυτά καταθέτει σαν υλικό στη ζ ωγραφική του προσπάθεια. Oι πίνακές του παρηγρούν με την πυκνότητα της πινελιάς, τη χρωματική τόλμη και αρμονία, τη μνημική σχεδιαστική απλότητα, την περιχώρηση των περιγραμμάτων στον περιβάλλοντα χώρο και τον κερματισμό της επιφάνειας. H Θεσσαλονίκη χαίρεται το αγλάισμά της, τιμά τον ερμηνευτή της βυζαντινής αισθητικής

της, λαμπρύνει τον λογοτέχνη «της μητέρας Θεσσαλονίκης» και ποιητή των «εικόνων» και γεύεται το ζωγράφο των πουλιών και ιχθύων της ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης.

---------------------------------------------

Λόγος Eπιμνημόσυνος

Γύρω γύρω όλοι και στη μέση ο Mανόλης, κατέγραψε στο «Bιβ λίον ΄Eρωτο ς» ο Πεντζίκης. Aυτό είναι όλο το έργο του κι αυτή ήταν η ζωή του ολόκληρη. Mια καρδιά γεμάτη αγάπη, αιώνιο παιδί, γύρω γύρω το σύμπαν και στη μέση ο Eμμανουήλ. Tώρα εκεί, όπως και τότε εδώ, το παιδί παίζει με το παιδίον νέον κι Eκείνο παίζει μαζί του εσαεί.

Aιωνία του η μνήμη και την ευχή του ας έχουμε όλοι.

† Iερο μόναχο ς Συμεών Kελί Tιμίου Σταυρού

13 Iαν ουαρίο υ 1996

ΕΝΑ ΦΤΩΧΟ ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΕΚΘΕΣΗ

Είχα τη χαρά -μαζί με φίλους κι αδελφούς- να παρίσταμαι στα εγκαίνια της αναδρομικής έκθεσης της συγκλονιστικής συλλογής έργων ζωγραφικής του Ν. Γ. Πεντζίκη χθες βράδυ στο ΜΙΕΤ, στη βίλα Καπατζή. Εκτίθενται περί τα 350 έργα. Κατ’ αρχήν, δεν θυμάμαι να έχουμε δει ανάλογη έκθεση σε μέγεθος όσον αφορά την διάρκεια της εν ζωή δημιουργίας του, αλλά και τον αριθμό εκθεμάτων. Και δεν θυμάμαι επίσης, παρόμοια έκθεση άλλου εικαστικού, τουλάχιστον στη πόλη μου. Ήταν ένα μοναδικό γεγονός, σταθμός θα έλεγα, στην πολιτιστική ιστορία της Θεσσαλονίκης. Είχα την ευκαιρία την μιλήσω κατ’ ιδίαν με τον προσωπικό μου φίλο, Δ/ντή του ΜΙΕΤ κ. Γιάννη Επαμεινώνδα, ο οποίος μου έλεγε για την τιτάνια, συντονισμένη προσπάθεια εντοπισμού, μεταφοράς, συλλογής, κωδικοποίησης, ανάρτησης, φωτογράφισης των έργων του κυρ-Νίκου. Είχε να κοιμηθεί 3 νύχτες. Τίποτε βέβαια δεν θα γινόταν αν δεν ήταν ο Γαβριήλ, που έκανε όλο τον συντονισμό, την επιμέλεια, την οργάνωση της έκθεσης. Η έκθεση -όπως είπα πιο πάνω- απλώθηκε από το πρώτο μέχρι το τελευταίο έργο του Πεντζίκη. Μπορείς να δεις άνετα τις τρεις βασικές περιόδους του ζωγραφικού του έργου. Αλλά κυρίως, αυτό που εντυπωσιάζει, είναι η καλλιτεχνική του ιδιοφυΐα, η πρωτοπορία του και η ελευθερία του ώστε να μη προσκολλάται σε κάποια συγκεκριμένη φόρμα. Άφηνε τον εαυτό του να διαχυθεί σε όλα’ και απ’ όλα έπαιρνε και σε όλα έμπαινε και όλα τα ανέτρεπε.Το καθαρά καλλιτεχνικό του έργο ήταν για μένα μια αποκάλυψη, διότι τη δουλειά του την ξέραμε μέχρι τώρα αποσπασματικά. Βλέποντας παλιά έργα, πχ της δεκαετίας του ’50, αναγνωρίζεις ένα καλλιτέχνη που δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτε τους πρωτοπόρους Ευρωπαίους της γενιάς του, αλλά και προηγουμένων ή και επομένων. Το έργο αναδύεταια πό την Ευρωπαϊκή πρωτοπορία. Αν τέλος βάλεις και την πνευματικότητα που περιβάλλει την ζωγραφική του φιλοσοφία, τότε το έργο απογειώνεται σε άλλες διαστάσεις.Ήταν μοναδικά τα σχόλια που ακούσαμε από τον Γαβριήλ για λεπτομέρειες της ζωγραφικής του. Ο κυρ-Νίκος αντιλήφθηκε κατά την ιστορική εκείνη επίσκεψή του στον Άθω, ότι η εκκλησία είναι το Σύμπαν. Και με βάση αυτή την αίσθηση έστησε την έκθεση, ώστε να αναδειχθεί το Σύμπαν της δημιουργίας του κυρ-Νίκου, ως Εκκλησιασμός. Επίσης, υπάρχουν έργα που “συνομιλούν” στον χρόνο, κάτι σαν παλίμψηστο. Υπάρχουν σχέδια που είχαν καταγραφεί σε κάποιο συγκεκριμένο χρόνο, και που αυτά τα έργα ξανα-ζωγραφίστηκαν μετά πολύ καιρό, βασισμένα στο πρώτο σχέδιο, ανεξάρτητα αν το ζωγραφιζόμενο υπήρχε πλέον στην πραγματικότητα ή όχι. Υπάρχει μια συνέχεια που έχει να κάνει επίσης με τον τρόπο, με τα υλικά, με την πυκνότητα της επιφάνειας, με την αίσθηση του χρώματος, κλπ.Επίσης, εντύπωση μας έκανε ότι ακόμα και άνθρωποι που τον ήξεραν (ζωγραφικά) θεωρητικά πιο πολύ (όπως πχ ο Γιάννης Μενεσίδης), σε αυτή την έκθεση είδαν για πρώτη φορά το σύνολο του έργου του και άλλαξαν εντυπώσεις για το μεγάλο δάσκαλο.Τέλος, εξαιρετικά τα κείμενα και η έντυπη αποτύπωση της συλλογής στο λεύκωμα, αν και μερικά έργα χρειαζόταν να τυπωθούν σε μεγαλύτερο μέγεθος.

Σας καλώ όλους να την επισκεφτείτε και να την απολαύσετε. Είναι μια μαγεία. Η μαγεία του κυρ-Νίκου…

Μπάμπης Ανδρεάδης

Η επιλογή όλων των κειμένων είναι του γράφοντος το τελευταίο κείμενο Μπάμπη Ανδρεάδη ως σχόλια στο μπλογκ του Αέρα Πατέρα στον ακόλουθο σύνδεσμο: Αναδρομική έκθεση ζωγραφικής του Ν.Γ.Πεντζίκη στην Θεσσαλονίκη-20 χρονια μετα την εκδημία του-Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑhttp://aerapatera.wordpress.com/2013/12/14/αναδρομική-έκθεση-ζωγραφικής-του-ν-γ-π/#comments