Η ιστορία του Ακάθιστου ύμνου μέσα από ένα προσωπικό βλέμμα

1307 χρόνια από σήμερα. 

Ενώ ο βασιλιάς Ηράκλειτος ηγείται του βυζαντινού στρατού σε εκστρατεία κατά των Περσών, η Κωνσταντινούπολη πολιορκείται αιφνιδιαστικά από τους Εφταλίτες Αβάρους. Μιλούν τη γλώσσα των Ούνων, αλλά έχουν μακριά μαλλιά πλεγμένα σε δύο κοτσίδες καταστόλιστα από κορδέλες, ακριβώς όπως οι Τούρκοι. Από τη στιγμή που το Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος δεν μπορεί πλέον να τους εξαγοράσει, αρχίζουν τις επιδρομές στα Βαλκάνια.

Αν και στην αρχή οι Βυζαντινοί είχαν καταφέει να τους εκτοπίσουν πέρα από τον Δούναβη, η εξέγερση του στραού το 602, η περσική εισβολή, κι ένας εμφύλιος πόλεμος, δίνουν νέα ώθηση στους Αβάρους. Τα Βαλκάνια είναι ανυπεράσπιστα.

Γνωρίζοντας οι Άβαροι πως ο στρατός του Ηράκλειτου λείπει, απορρίπτουν κάθε πρόταση εκεχειρίας. Στις 6 Αυγούστου του 626 καταλαμβάνουν την Παναγία των Βλαχερνών. Συνεργάζονται με τους Πέρσες και την επόμενη νύχτα ετοιμάζουν την τελική επίθεση. Ο Πατριάρχης Σέργιος κρατώντας στα χέρια του την εικόνα της Παναγίας της Βλαχερνίτισσας περιδιαβαίνει τα τείχη της Πόλης για να ενδυναμώσει το λαό στην αντίσταση.

Ξαφνικά σηκώνεται φοβερός ανεμοστρόβιλος. Σηκώνεται  τρικυμία που καταποντίζει τον εχθρικό στόλο και παίρνουν θάρρος οι Βυζαντινοί. Ο Θεός είναι μαζί μας! Επιτίθενται θαρραλέα και τρέπουν σε φυγή Αβάρους και Πέρσες. Η πολιορκία λύντεαι. Οι εχθροί υποχωρούν άτακτα. Η Πόλη σώθηκε από την Θεοτόκο. Ο λαός πανηγυρίζει. Θέλει να ευχαριστήσει την Κυρία του. Πού αλλού; Στο σπίτι της. Την Παναγία των Βλαχερνών.

Εκεί συγκεντρώνεται το πλήθος του ευγνώμονα λαού που σώθηκε από τη μεγαλύτερη, ως τότε, απειλή της ιστορίας του. Ας είναι όλοι ξάγρυπνοι, καταπονημένοι, λαβωμένοι, εξουθενωμένοι. Σκέκονται όρθιοι, αναμμένες λαμπάδες σώματα και ψυχές να αποδώσουν στη Στρατηγό τους τα νικητήρια.

Ψάλλουν τον Ακάθιστο ύμνο, “Τη Υπερμάχω Στρατηγώ”.  Όχι, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η Παναγία τους σώζει. Δεν είναι η πρώτη φορά που ψάλλεται αυτός ο ύμνος. Ο ύμνος δεν είναι καινούριος. Είναι παλιός όσο και οι πόλεμοι. Εδώ και χρόνια τον ψάλλουν κάθε Δεκαπενταύγουστο. Μα αυτή τη νύχτα τον ψάλλουν για πρώτη φορά όρθιοι. Να φτάσει πιο γρήγορα. Σαν κεραυνός ν’ ανέβει απ’ τη γη στον ουρανό. Στην πάνω κατοικία της Μητέρας τους.

Αντικαθιστούν μόνο το προοίμιο, “Το προσταχθέν μυστικώς λαβών εν γνώσει” με το “Τη Υπερμάχω Στρατηγώ”, σαν δοξολογία και σαν εγκώμιο στην Θεοτόκο.

H παράδοση θέλει ως υμνωδό τον Ρωμανό τον Μελωδό, που έζησε τον 6ο αιώνα, λόγω της ποιητικής αρτιότητας και της δογματικής πληρότητας του ύμνου.

Ο Ακάθιστος Ύμνος αποτελείται από 24 οίκους –στροφές-. Αυτό είναι το αλφάβητάρι μας όλο. Όλο για την Παναγία. Χωρίς μητέρα μητρική γλώσσα δεν υπάρχει. Αυτή είναι η γλώσσα μας. Η Παναγία η μητέρα μας.  Άλλοι οίκοι είναι  περιττοί, δηλαδή εκτενέστεροι, από δεκαοχτώ στίχους καθένας, οι Α, Γ, Ε…, από τους οποίους οι πέντε πρώτοι περιλαμβάνουν τη διήγηση, οι δώδεκα επόμενοι απευθύνουν χαιρετισμό στη Θεοτόκο και ο δέκατος όγδοος το εφύμνιο “Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε”. Οι άρτιοι, Β, Δ, Ζ…, είναι συντομότεροι, αποτελούνται από πέντε στίχους διήγησης και το εφύμνιο “Αλληλούια”.

Το γενικό θέμα του ύμνου είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου μέσα από την Αγία Γραφή και τους Πατέρες, περιγράφοντας ιστορικά γεγονότα, αλλά προχωρώντας και στη θεολογική και δογματική τους ανάλυση.

Βοήθειά μας η Παναγία. Σε όλους τους πολέμους. Εθνών, λαών, ανθρώπων…

Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε!

Οι ιστορικές πληροφορίες του παρόντος κειμένου προέρχονται από: http://el.wikipedia.org/wiki/Ακάθιστος_ύμνος