"Here is what Zizek said about "the
Holy Spirit": They are telling you
we are not American here. But the conservatives fundamentalists who claim they
really are American have to be reminded of something: What is Christianity? It’s the holy spirit.
What is the holy spirit? It’s an egalitarian community of believers who are linked by
love for each other, and who only have their own freedom and responsibility to
do it. In this sense, the holy spirit is here now. And down there on Wall
Street, there are pagans who are worshipping blasphemous idols."[2]
Ανάμεσα στο παγιωμένο περιβάλλον της διαπαθητικότητας από την μια, όπου όλοι πράττουν, με στόχο να μην αλλάξει τίποτα και ενός " ηδονικού ασκητισμού"από την άλλη, όπου η απόσυρση έχει στόχο να κρυφοκοιτάμε την ιστορία από την κλειδαρότρυπα του ιδιωτικού μας συμφέροντος, το τόλμημα άρθρωσης κριτικού λόγου μοιάζει εξ υπαρχής καταδικασμένο. Περιγράφω παραπάνω κάτι οικείο στην ατμόσφαιρα, όχι μόνο του ελληνικού κοινωνικού βίου, αλλά στο νευρικό του σύστημα, όπως θα έπρεπε να είναι η έμπνευση του από την Εκκλησία.
Ο τόπος και ο λαός μας βρίσκεται στο σταυροδρόμι της απόγνωσης, αφού πορεύτηκε για δεκαετίες με πυξίδα τον πατριαρχικό πατερναλισμό αυθεντιών, ανεύθυνος ο ίδιος για το παρόν και το μέλλον του. Η διαδοχή του οθωμανού από τον άγγλο, γάλλο, ρώσο, Ε.Ε, ΔΝΤ κ.τ.λ. στο πολιτικό πεδίο και η σταθερή ασφάλεια ενός θρησκευτικού δεσποτισμού, θέσμισαν την ψυχική αποστασιοποίηση μας από την ιστορία. Σαν θεατές σε αγώνα ποδοσφαίρου που η μόνη τους υποχρέωση είναι να πληρώνουν το εισητήριο της ναρκωμένης ζωής τους με αντίτιμο το να ξεσπούν, να φαντασιώνονται πως οι ίδιοι σεντράρουν την μπάλα ή δέχονται την κλωτσιά, πως άλλοι έχουν φροντίσει για την δική τους ασφάλεια εντός και εκτός γηπέδου, πως οι εχθροί είναι πάντα γύρω, εκεί στην απέναντι εικόνα έτοιμοι να μας νικήσουν, πως την κρίσιμη στιγμή ο διαιτητής θα γύρει προς την μεριά μας, αφού πάντα παίζουμε στην έδρα μας...
Ποιά όμως τελικά είναι η " έδρα" μας; Νομίζω πως αυτό πού σιγά σιγά αρχίζει να γίνεται αντιληπτό είναι πως έδρα μας δεν είναι κανένας Πατέρας - πρόσωπο δηλ. που είναι ανοικτό σε σχέση- αλλά ο πατερναλισμός. Η ρήξη Πατέρα - πατερναλισμού είναι θεμελιώδης μια και ο Πατέρας θα είναι ως πρόσωπο απρόβλεπτη παρουσία ή απουσία, ενώ αντιθέτως ο πατερναλισμός είναι σαφής προβολή των δικών μας προσδοκιών από τον Πατέρα. Έν τέλει ο πατερναλισμός φυλακίζει τον Πατέρα στις ανάγκες μας. Όταν βέβαια την θέση του Πατέρα κατέχει κάποιος που διψά για ισχύ, τότε μια πλασματική ισορροπία πλάθεται για να ικανοποιηθούν και τα δύο μέρη. Εμείς φτιάχνουμε το λογισμικό του Πατέρα και Εκείνος σαν φυλακισμένος επιτρέπει στον εαυτό του την οποιαδήποτε αυθαιρεσία στην άσκηση της εξουσίας του. Έχουμε προγραμματίσει τον Πατέρα να μας παρέχει ασφάλεια, αμεριμνησία, ανευθυνότητα, οικονομική διαβίωση με αντίτιμο την ελευθερία μας.
Μέσα σε αυτό το αλισβερίσι η πιο τρομακτική απειλή, το γεγονός που γεννά έναν φόβο που πανικοβάλει είναι η απειλή ενός υιού που εγκαταλείπεται απο τον Πατέρα. Στην ουσία βέβαια ο πανικός έχει εδώ την ρίζα του στο φόβο της απώλειας του πατερναλισμού και όχι κανενός Πατέρα. Η αίσθηση του κενού προκαλεί ζάλη γιατί σε φέρνει αντιμέτωπο με τον ασυνείδητο εχθρό σου, τον εαυτό σου. Εδώ όμως εχθρός δεν είναι ο εαυτός σου γιατί σου επιτίθεται, αλλά γιατί δεν σε υπερασπίζεται. Η ενοχή ότι εσύ δεν τον εκπαίδευσες να σε υπερασπίζεται είναι μη διαχειρίσιμη στα μάτια κάποιου που η συγχώρεση, δηλ. η αποενοχοποίηση, δίνεται πάντα από κάποιον "Άλλο". Είναι πολύ σκληρό να φοβάσαι, να νιώθεις εγκαταλελειμένος, να ξέρεις πως αυτό που σε εγκαταλείπει είναι η αποτυχία σου να σχετιστείς με Πρόσωπο και να μην έχεις manual για διόρθωση της βλάβης.
Ο Θεός θα μας αφήσει, η Ευρώπη θα μας διώξει, το ευρώ θα εξατμιστεί, τι μου απομένει; "Γιατί να είμαι αυτό το όνομα;"(Shakespeare). Η βάση του πατερναλισμού, "η έδρα" του, βρίσκεται στο ότι τα πιο βαθιά στοιχεία των επιθυμιών μου θέλω να τα διαχειρίζεται πάντα κάποιος "Άλλος" ή εν τέλει κάποιο "Άλλο". Όταν αυτή η εγγύηση καταρρέει προτιμούμε να μην επιθυμούμε, πενθώντας τα απωλεσθέντα εμβλήματα της αλλοτινής μας
"ευτυχίας".
Το δράμα στην παραπάνω εξίσωση αφορά και τα δυο μέρη. Εμείς αναγκαζόμαστε πια να ζήσουμε δίχως την διαστροφή του "πατερναλισμού" και οι εγχώριοι τουλάχιστον "Πατέρες" να ανακαλύψουν τι είναι επιτέλους ο Πατέρας ως σχέση.
Στο εκκλησιαστικό πεδίο είναι απόλυτα σαφές πως το ζήτημα αποκτά και θεολογική σημασία. Το πρόσωπο του Πατέρα ελεύθερο από τους ψυχολογισμούς της αυθεντίας, προστασίας, παρουσίας, κ.τ.λ. ανοίγεται σε αχαρτογράφητες περιοχές βιωμάτων. Πως; Μα εκπορεύοντας το Άγιο Πνεύμα. Αναγκάζεται έτσι να θέσει η θεολογία το Άγιο Πνεύμα στο προσκήνιο ως "απόκριση" ( response) για να γεννηθεί στον πιστό η δική του "ευθύνη"
(responsibility) στην σωτηρία της Ιστορία του κατά τον τύπο του Χριστού. Από μια αγωνία για μονοθεϊσμό που ξέπεσε σε πατερναλισμό προσκαλεί η αποτυχία σε βίωση μιας τριαδικότητας που θα φανερώνει τον Χριστό σωτήρα της Ιστορίας, όταν στην κοινωνία που οικοδομεί το Άγιο Πνεύμα νοιάζεται ο ένας για τον άλλο με αγάπη, ελευθερία και υπευθυνότητα.
Κοιτώντας πιο ψυχρά θα μπορούσαμε να πούμε πως σταματά η κατανάλωση του ζωϊκού μας χρόνου ως φανταστικών χαρακτήρων ενός διηγήματος και ξεκινά η δυνατότητα για μια πιο άμεση γεύση της πραγματικής ζωής. Εδώ το μίσος θα είναι μίσος, π.χ. η " Χρυσή Αυγή" θα ισούται με το ψέμα που κάθε αληθοφάνεια κρύβει μέσα της για να γίνεται πιστευτή και είναι η " Μαύρη Νύχτα", δηλ. επ ουδενί ο λόγος που υπονοεί ο τίτλος της, αλλά ο αντι-λόγος που είναι στην ουσία της, ο μετανάστης από πολιτική υπόσταση ενός πολιτικά ανυπόστατου υποκειμένου θα ισούται με τον Χριστό μετανάστη στην Αίγυπτο για να σωθεί απο την σφαγή[3], η πόρνη που διαπομπεύεται, γιατί διάλεξε αντί να πεθάνει από πείνα να "αναστείλει" τον θάνατο της μέσω ενός θανάτου σε εκκρεμότητα από Aids, ισούται με τον καρδιογνώστη που χαμογελά συγκαταβατικά απέναντι και στον υποκριτή επιβήτορα-Φαρισαίο και στον νταβατζή "προστάτη"- Πιλάτο.
Συχνά ακούγεται πως η Εκκλησία είναι η Μητέρα μας. Η βιωμένη εμπειρία μας όμως δείχνει αυτό να είναι σε ισχύ μόνο στην μυστική άκτιστη πραγματικότητα Της. Στον άγραφο ψυθιρισμό η αγάπη όλους τους χωρά, μα στον εγγεγραμμένο λόγο πρέπει να ομολογηθεί πως απέναντι σε κάποιους ο δισταγμός καλά κρατεί. Η μάνα Παναγιά αγκαλιάζει και η αγκαλιά θέλει δυό χέρια και το δεξί και το αριστερό. Εάν όσα προαναφέρθηκαν σε σχέση με τον μονοθεϊσμό και την τριαδικότητα έχουν έστω και σχηματική αναλογία τότε όσο απαραίτητο είναι το ένα είναι και το άλλο.
Χρειάζεται αληθινή τόλμη η ιστορική Εκκλησία του καιρού μας να προσλάβει στην μεταμορφωτική δυναμική της και την Αριστερά. Αγκαλιάζοντας και το παιδί που δεν τα πας καλά μαζί του είναι σίγουρο πως θα ψηλαφίσεις νέες περιοχές της δικής σου υπόστασης που ως τα τώρα αγνοούσες.
Δεν μας αρκεί μόνο ένας έλεγχος, μια επιτίμηση του πατερναλιστικού μας εφιάλτη. Αργά ή γρήγορα θα σταθούμε όπως και στο Άουσβιτς δίπλα, δίπλα, Εβραίοι, Αθίγγανοι, Ομόφυλοι, Αριστεροί, Ιερωμένοι όχι πια για να φουρνιστούμε, μα για να ζυμωθούμε πλάθοντας ανάλογα με την αλληλοκατανόηση μας το αύριο και τις προοπτικές του.
Κων. Νευροκοπλής
Ιερέας + Θεολόγος
[1]
Στην Θεσσαλονίκη υπάρχει ο ναός
της Παναγίας της
Δεξιάς. Αναφέρεται στο χέρι που
βαστάζει τον Χριστό.
No comments:
Post a Comment
Σχόλια