Η ελεημοσύνη του αγίου Νικολάου στον άνθρωπο με το λαούτο - από το βιβλίο του Αρχιμανδρίτη Ανανία Κουστένη "Λόγοι για τον άγιο Πορφύριο"

"... Ο άγιος Νικόλαος, λοιπόν, ήταν ελεήμων. Και λέει ο Συμεών ο μεταφραστής, ο σπουδαίος αυτός συλλέκτης βίων αγίων, ο Συναξαριστής, ήταν στην Κωνσταντινούπολη, λεει ο Συμεών, ένας ανθρωπάκος που ήξερε λαούτο. Κι αγαπούσε παρα πολύ τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Ποιον άλλον; Τον "μείζονα εν γεννητοίς γυναικών". Και ήθελε να του πει ευχαριστώ. Δεν είχε όμως ούτε κερί να του βάλει ούτε τι άλλο να κάνει. Και τι έκανε λέει; Πήγαινε έξω απ' την πόρτα της εκκλησίας κι έπαιζε το λαούτο. Όχι από ασέβεια, προσέξτε, αλλά για να ευχαριστήσει τον άγιο Ιωάννη, που του 'δωσε λαούτο και του δίνει ψωμάκι και τρώει που και που... Τόσες ευκαιρίες και αφορμές έχουμε να ευχαριστούμε τον Θεό! Κι ο άγιος Ιωαννης πολύ ευχαριστήθηκε, και περισσότερο από την πρόθεση και αγνότητα αυτού του ανθρωπου.

Και κατέβηκε ο άγιος Ιωάννης μια μέρα. Κατεβαίνουν οι άγιοι, δεν είναι δύσκολο. Εμείς δεν τους βλέπουμε. Και του λέει, "Αδελφέ, σ' ευχαριστώ που μ' αγαπάς τόσο και που διασκεδάζεις τον κόσμο και που το κάνεις για μένα. Εγώ όμως δεν είχα ποτέ λεφτά και δεν έχω τίποτα να σου δώσω. Ήμουν στην έρημο από παιδάκι." "Εξ αυτών των σπαργάνων", λένε οι ύμνοι. "Αλλά κάτσε να φωνάξουμε τον άγιο Νικόλαο, που ξέρει από λεφτά και φτωχολογιά και φιλανθρωπίες, -τον άγιο Νικόλαο!- να μας φέρει."

 Φωνάζει, "Νικόλαε", αμέσως έφθασε ο άγιος. Ο Πρόδρομος φώναξε. Για μας είναι δύσκολο. Είναι το φυσιολογικό. "Τι θες;" "Να βρεις" λέει "χρήματα, να δώσεις σ' αυτόν τον άνθρωπο. Γιατί πολύ μ' ευχαριστεί που παίζει το λαούτο." -"Ο γείτονας με το λαούτο", ένα ωραίο διήγημα του Παπαδιαμάντη. Διαβάστε το. Λοιπόν.

Κι ο άγιος αμέσως. "Να πάω στο ταμείο του βασιλια." "Μα είναι κλειδωμένο." "Εγώ θα μπω", λέει. -"Κλειδώνω κι αμπαρώνω κι ο κλέφτης μέσα βρίσκεται" λέει για τον ήλιο ένα αίνιγμα. Λοιπον.- Πάει, παίρνει ένα γενναίο ποσόν. -Οι άγιοι όταν κάνουν δωρεά, κάνουν δωρεά! Δεν κάνουν ψίχουλα!- Το πήρε, -"Με ξένα κόλλυβα, έκανε μνημόσυνο"-, το πήγε στον άγιο Ιωάννη. Του λέει, "πάρ' το". Και ο άγιος το ενεχείρισε. Το έδωσε στα χέρια του φτωχού αυτού. Το πήρε εκείνος. Όχι περιχαρής. Χάαρηκε που είδε τον άγιο Νικόλαο, χάρηκε που είδε τον Πρόδρομο, τ' άλλα όλα είναι για χρήση.  Ετσι είναι το χρήμα. Άμα κάνουμε κατάχρηση είναι πολύ κακό.

Την άλλη μέρα εμαθεύθη στην Πόλη ότι έγινε κλοπή. Διέρρηξαν το βασιλικό ταμείο. Συνέλαβαν τους συνήθεις υπόπτους και τους πήγαν μέσα. Το 'μαθε, λοιπόν, ο ανθρωπάκος, παίρνει τα λεφτά και πάει κατευθείαν στον βασιλιά. Και λέει, "εγώ τα έχω!." Εγώ τα έχω τα λεφτά. Έχει σημασία και η λεξη. "Πού τα βρήκες, εσύ; Τα 'κλεψες!" "Όχι!" λέει. "Ποιος σ' τα 'δωσε;" "Μου τα 'δωσε ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Εγώ ξέρετε τι δουλειά έκανα. Έστειλε τον άγιο Νικόλαο και τα 'φερε." Δεν τον πίστεψαν. Σου λέει, "Κατεργάρης είναι". Πολλοί ντύνονται και καλόγεροι, ντύνονται και παπάδες, ντύνονται και καλογριες μερικές.... αντιποίηση αρχής. Λοιπόν.

Τελικά, αφού τον κράτησαν εκεί, άρχισαν να τον ανακρίνουν, κατάλαβαν ότι ο άνθρωπος έλεγε την αλήθεια. Ήταν μπροστά κι ο βασιλιας. Και λέει, "Δεν είμαι εγώ κύριος και κάτοχος ούτε των χρημάτων ούτε της βασιλείας." "Του Κυρίου η γη και το πλήρωμα αυτής." Ό,τι περιέχει. Και τα 'δωσε τα λεφτά και συγκινήθηκαν όλοι με την καλοσύνη και φιλανθρωπία του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και του μεγάλου αγίου Νικολάου που γιορτάζει...

Αντιγραφή αποσπάσματος από το βιβλίο "Λόγοι για τον άγιο Πορφύριο" του αρχιμανδρίτη Ανανία Κουστένη (σελ.87-89), εκδ. Ακτή, Λευκωσία, 2015