Καλή βδομάδα! Γιάννης Ζήκας (1945 - 2008)

έργο Γιάννη Ζήκα

"Σέρνομαι και κυλιέμαι, και είμαι ένας που μαστιγώνεται απ' τα έργα τέχνης, που θανάσιμα έχει πληγωθεί, που ακούει τον πυροβολισμό, που βλέπει τα περίστροφα (τα κρυμμένα), όπως τη ματιά του καλύτερου φίλου να τον θανατώνει. Η ομορφά με σφάζει και με πετάει κουρέλι να με μασήσει ο βούρκος όπου συνεχώς βυθίζομαι. Χαστούκια μου δίνουν οι εποχές της ιστορίας, οι εποχές του χρόνου, και είμαι ένας πλάνητας, ένας αλήτης, δίχως γνώσεις, με μόνη μια συγκίνηση που λαχταρώ να μιλήσω. Τη (δική μου) ομορφιά να πω που τη βλέπω να (παρ-ουσιάζεται) γιατί δε μοιάζει κανενός. Είμαι μια απερίγρατπη, ελάχιστη λεπτομέρεια, η σπίθα της συγκίνησης.

Ο ιδρώτας είμαι στη ράχη των αλόγων της στέπας, το χαραγμένο στο φίλντισι αστεράκι που λάμπει στη λαβή του πιο άγριου Αγαρηνού. Η ελιά στο μάγουλο του Τζέγκινς Χαν, το τριανταφυλλένιο δαχτυλιδάκι στο μακάριο πόδι του Δία. Η κουκίδα είμαι, η τρυπούλα των ήλων του Χριστού, η δύναμη της ευθείας των αρχαίων ναών, η καμπύλη των τρούλων, το απαλό σβήσιμο του χαμόγελο, ο μίσχος στο στεφάνι του εφήβου, το "νενηκήκαμεν" Θεέ μου,  του Φειδιππίδη, κι ας με βρει ο θάνατος. Η κορδέλα στα μαλλιά της Αφροδίτης, τα φτερά του Ερμή, το δοντάκι που δαγκάνει το κλωνάρι της Άνοιξης, το αεράκι σ' όλες, τις εικόνες της Αναγέννησης, το λαγήνι, το καλάμι, το άστρο των ερημιτών, η υγρασία του χώματος στο κελί των χριστιανών, του γυμνοσάλιαγκα το ασημένιο δρομάκι, η τσιρίδα των ποντικών στο βάθος της νύχτας, το πένθιμο μπουκέτο, το λούστρο στις νεκρόκασες, η ευχή στη μοβ κορδέλα του θανάτου. Η χρυσόσκονη των γραμμάτων, το χαρτί των μνημοσύνων στις κολόνες, η πιπερίτσα π' ανθίζει πάνω σε τάφο, το μεταλλικό πλαίσιο της φωτογραφίας, του τσεβρέ το τετραγωνάκι που διά οφθαλμού ουκ οράται, 

το σ' αγαπώ στο κατακόκκινο παγκάκι, το τόπι, το μαγιάτικο στεφάνι πάνω στα νερά, το μικρό λαμπάκι στο κουδούνι που φωτίζει τ' όνομα τ' άδειο, ο ρυθμός στα κέρατα των κρι κρι που υμνεί το κύμα και τη σελήνη, η ακίδα στο στόχαστρο, η σκανδάλη του σκανδάλου, η βρυσούλα στο πάρκο, 

τ' ανεξίτηλο στίγμα στα σώματα των αγαλμάτων που δηλώνει την παρουσία. Λέγομαι Ι.Ζ. ΟΛΑ.

Τα δυνατά τραγούδια

τρέμουν τα θεία στο μέτωπο

της παρθενίας λουλούδια

Σολωμός"

Γιάννης Ζήκας, Θαλάσσιες μεταφορές ο Πήγασος, εκδ. Αρμός, 2008

Σάββατο πρωί πηγαίνουμε στα μνήματα της Αναστάσεως του Κυρίου. Μας οδηγεί ο Αλέξανδρος που γνωρίζει καλά πού είναι το μνήμα του Γιάννη. Πολλές φορές το φρόντισε, έβαλε και σταυρό, έβαλε και διακόσια κιλά λευκά σαν το χιόνι πετραδάκια. Το βρίσκουμε γεμάτο χώματα. Ούτε ο μαρμάρινος σταυρός φαίνεται, ούτε τα πετραδάκια. Όλα έχουν καλυφθεί από χώματα, καθώς ανοίχτηκαν εκατέρωθεν δύο καινούριοι τάφοι και οι αφιλότιμοι εργάτες άδειαζαν τις φτυαριές τους στον φίλο μας. Εκείνος, βέβαια, δεν παρεξηγείται, ούτε παρεξηγεί. Είναι ένα χάρισμα των κεκοιμημένων αυτό. Για μας είναι τα μνήματα, ένας τρόπος να εκδηλώνουμε την αγάπη μας προς τους κεκοιμημένους, να παρηγοριόμαστε. Αν το ήξερα από πριν, θα είχα φέρει ένα φτυάρι μαζί μου, αλλά δεν το ήξερα. Με τα δάχτυλα κι ένα μεγάλο πετραδάκι σκάβω, ν' αποκαλυφτεί τουλάχιστον ο κρυμμένος σταυρός που τον έθαψε το χώμα. Είναι και του Σταυρού σε λίγες μέρες...

Φύτρωσαν πάνω στα χώματα γαλάζια αγριολούλουδα. 

Ο Αλέξανδρος λέει πως τα λένε "γερμανούς". Προσθέτει πως ο Πεντζίκης ισχυριζόταν πως δεν υπήρχαν ποτέ στην ελληνική φύση και πως τα έφεραν οι Γερμανοί μαζί με την Κατοχή. Τον βλέπω που στεναχωριέται που έγινε έτσι ο τάφος. Γελάω. Του λέω -και το πιστεύω- πως στον Γιάννη θ' αρέσουν σίγουρα περισσότερο από άλλα λουλούδια, αυτά. Εξάλλου, πάντα ζωγράφιζε κάτι τέτοια, απλά και ταπεινά. Ω, είμαι βέβαιη πως θα χαίρεται. 

Ο Κυριάκος ήρθε οργανωμένος. Είναι χρόνια εξασκημένος στο άθλημα φροντίδας των μνημάτων. Ανάβει τα καρβουνάκια και βάζει το θυμίαμα. Ψάλλει μερικά από τα τροπάρια του Τρισαγίου, μιας και δεν μπόρεσε να έρθει ο ιερέας φίλος που προσκαλέσαμε. 

Είναι όμορφα, είναι ήσυχα, είναι όλα τόσο γλυκά. Τόσος κόσμος εκεί πάνω. Εκεί κάτω. Σεμνός, ταπεινός, άηχος. Πολύς κόσμος. Η γιαγιά του Αλέξανδρου είχε αγοράσει οικογενειακό τάφο στην Ευαγγελίστρια. Μια περιουσία στοίχισε τότε, αλλά οι άνθρωποι τα χαλάλιζαν τα χρήματα. Το είχαν προτεραιότητα της ζωής τους. Ήταν νοικοκυραίοι. Έκλεισαν εκείνα τα μνήματα. Κανείς δε θάβεται εκεί εδώ και χρόνια. Θα όφειλαν να παραχωρήσουν στην οικογένειά του, έναν άλλο τάφο σε άλλα μνήματα. Τι να πεις; Εδώ δεν υπάρχει μέριμνα για τους ζωντανούς, θα υπάρχει για τους πεθαμένους; 

Μα οι νεκροί δεν παραπονούνται. Όπου κι αν είναι το μνήμα τους. Τι τους νοιάζει; Αυτοί είναι στον ουρανό. Με τα χώματα θα ασχολούνται τώρα; 

Αναπαυμένος να είσαι αδερφέ μας. Κι αν ζωγρφαφίζεις κι εκεί ψηλά, ελπίζω μια μέρα να μου δείξεις τις ζωγραφιές σου, όπως έκανες κάποτε στο εργαστήρι σου με τόση υπομονή, χαρά και αγάπη... Αιωνία η μνήμη σου...