Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΕΝΟΧΛΗΣΕ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΜΕΡΟΣ 1

Ο άνθρωπος που ενόχλησε το Σύμπαν

“Πάντα όταν μιλάω γρήγορα μου λένε μίλα πιο σιγά.. ή μου λένε δε σε καταλαβαίνω. Το ’χω πρόβλημα. Αλλά εσύ, δε μου λες, όταν ένας δρομέας τρέχει στα 100 μέτρα λίγο πριν φτάσει είναι εύκολο να τον σταματήσεις; Εδώ μέσα σ’ αυτό το μέρος είναι η ανυπαρξία, δεν υπάρχει χρόνος και χώρος και διάφορα άλλα. Το μόνο που υπάρχει είναι ένα τσιγάρο που καίει. Ένας καφές. Το πιο εύκολο πράγμα έξω είναι το πιο δύσκολο εδώ μέσα.

Είμαι ένας άνθρωπος εδώ του χώρου. Έχω ιδρυατοποιηθεί… δεν ξέρω, δεν γνωρίζω… αλλά εδώ έρχομαι, ακουμπάω και αναπαύομαι. Συμβουλεύομαι. Είναι ο δικός μου Ψηλορείτης γιατί κι εκεί το βουνό είναι από πέτρα κι όχι από σίδερο όπως είναι ο πύργος του Άιφελ ή οι ουρανοξύστες της Ν. Υόρκης. Η πέτρα, η γη είναι πέτρα… δεν είναι όπλο, ούτε πυρηνας ατόμου… ούτε τίποτε άλλο. Οι πρώτοι άνθρωποι πολέμησαν με πέτρες μεταξύ τους. Οι τελευτίοι πόλεμοι, ο 3^ος, ο 4^ος παγκόσμιος πόλεμος θα γίνει πάλι με πέτρες. Τελείωσα.

(Βάζει φωτιά σ’ ένα χιλιάρικο) Ένα χιλιάρικο είναι χαρτί, πες πως το ’χασα, πως το χάρισα. Γύρνα το, είναι σύμβολο. Ακούγεται ήχος; Πες μου αν ακούγεται ήχος; Μπορείς να βάλεις ήχο; Για τον ίδιο λόγο έκαψα ένα πεντοχίλιαρο κάποτε.

Αυτό τον χώρο (η κάμερα δείχνει την αυλή του Ψυχιατρείου) τον αισθάνομαι σαν την Πνύκα ή σαν την Ακφόπολη. Ξέρεις, έχουμε στρατιωτικούς όρους… δηλαδή ορισμένες ώρες πρέπει να τις περάσουμε στο περίπτερο. Με το που θα πιούμε το γάλα και θα πιούμε τα φάρμακα… ερχόμαστε κατευθείαν εδώ όλοι. Κοίταξε στα περίπτερα, μπορεί να χτυπηθούν το ένα το άλλο. Εδώ υπάρχει μια αρμονία, δηλαδή το πρωί βλέπεις είναι γεμάτος ο χώρος… όλοι οι ψυχασθενείς που μπορούν να κινηθούν στο ψυχιατρείο έρχονται εδώ… και συναλλάσονται με τους καντινιέρηδες… συνομιλούν μεταξύ τους, διαχειρίζονται την ομορφιά τους και τη σχέση τους καλά. Σπάει το φράμγα του λόγου, το ’χεις ανάγκη. Θα ’χεις ακούσει για τις ψυχοθεραπείες, τις ψυχαναλύσσιες. Είναι πολύ σημαντικό να μιλάει κανείς. Το ίδιο κάνω κι εγώ, το ίδιο κάνουν όλοι. Άλλος ζητάει καφέ, άλλος ζητάει κατοστάρικο, κι άλλος ζητάει λόγο. Το ίδιο πράγμα είναι, κατάλαβες; Δηλαδή εδώ πέρα είναι ένα μικρό Βατικανό… ένα μικρό κράτος εν κράτει… το ονομάζω εκκλησία του Δήμου, του Ψυχιατρείου… δε βγάζουμε ψηφίσματα εδώ αλλά θα μπορούσαμε… σε μια μελλοντική εποχή όπου θα είναι πιο ενισχυμένοι οι ασθενείς… να γίνει ένας χώρος συνελεύσεως.

Είναι ανάγκη να γκρεμίσουμε τα τείχη για να βγούμε εμείς έξω… ή να τα διευρύνουμε να μπίτε κι εσείς οι υπόλοιποι εδώ μέσα;

Σκέψου, η ελευθερία γεννηθηκε στην Αθήνα, σττην εκκλησία του Δήμου. Η ελευθερία καταπιέζεται και καταπατείται εν πολλοίς εδώ μέσα… σε μια άλλη εκκλησία ενός ψυχιατρείου. Η ελευθερία είναι ένα όριο. Ελευθερία, από το έρχομαι. Θα έρθω… ελευθερία...

Για τους άσχετους να θυμάσαι πάντα: ανησυχώ γι’ αυτούς που ανησυχούν για μένα.

Εσύ παίρνεις μια σταγόνα απ’ τον ωκεανό. Αυτό εγώ ζω 20 μήνες, χώρια τ’ άλλα χρόνια που έχω κάνει. Εδώ μέσα είναι ζωή Σταύρο και ξέρεις γιατί; Έχεις δει ένα ποτάμι; Κυλάει. Ο κόσμος. Σε ορισμένα σημεία κάνει βούρκους. .. αλλά μέσα τους υπάρχει πολύ περισσότερη ζωή. Έχεις παρατηρήσει ένα βούρκο, τι ζωύφια, όλο ζωή είναι. Μέσα στη στάση υπάρχει κίνηση… μέσα στο συνωστισμό υπάρχει και ο πλούτος.

Είναι μεγάλο πρόβλημα ο χρόνος όταν μπεις στην ψύχωση. Καταρχάς, έστω και λίγο, είχε έναν προγραμματισμό η ζωή μου πριν τρελαθώ… είχε γιατί κάποια περίοδο έπαιζα σκάκι, τάβλι μόνος μου. Μετά την ψύχωση, ειδικά μετά το θάνατο του πατέρα μου… ο χρόνος μου έγινε απεριόριστος, δηλαδή με πιέζει. Είναι, όπως λέμε, ο Κρόνος που τρώει τα παιδιά του… δηλαδή πιέζομαι, ο χρόνος με πιέζει. Εδώ μέσα κυλάνε οι ωρες και δεν ξέρω… όταν κοιμάμαι είμαι καλά, όταν ξυπνάω δεν μπορώ να προγραμματίσω…. Δεν είμαι σαν εσένα που έχεις κάποια υποχρέωση… κάτι να δημιουργήσεις… εδώ μέσα είμαστε… τα λιοντάρια στα κλουβιά προγραμματίζουν το χρόνο τους; Έτσι δεν είναι; Κάπως έτσι είναι… Εξάλλου μην ξεχνάς ότι τον χρόνο δεν τον όρισε κανείς.

Έγινε μια πτώση δυναμικού. Βρέθηκα σ’ ένα πηγάδι… κι ακόμα σε πληροφορώ, τώρα ξέρεις πού βρίσκομαι…. Το πηγάδι ήτανε πολύ βαθύ… το φως της τρέλας λες εσύ. Η τρέλα το πηγάδι… κι εγώ είμαι στα χείλη του πηγαδιού... και προσπαθώ να θεραπευτώ σ’ ένα πηγάδι… που έχει πατήματα αλλά γλιστράνε… χωρίς σκοινί, χωρίς να υπάρχει κάποιος. Έτσι είναι ο κάθε τρελός εδώ, κατάλαβέ το.

Να βγω απ’ το φως κι ας μην ξέρω τι θα δω. Για να μη σε δυσκολέψω. Το φως της τρέλας είναι σωστός τίτλος, ομορφος. Αλλά πρέπει να επεξηγήσεις… ότι η τρέλα είναι υποδιάστατη του φωτός. Δε λέει τυχαία ο Χριστός «εγώ ειμί το φως , ο ακολουυθών εμέ ουκ εσται εν σκοτία».

Κοίταξε, μη νομίζεις ότι κάνεις κάτι καινούριο. Συνεχίζεις απλώς αυτό που δεν πρόλαβε να πει ο προηγούμενος. Είτε πατέρας, είτε σκηνοθέτης… είτε αδελφός, είτε φίλος, είτε κάποιος που έφυγε. Δυστυχία μου, έχω γύρω στους έξι αυτοκτονήσαντες φίλους μου. Οι περισσότεροι από την τρέλα.

Είμαι η στοργή.

Είμαι το δάκρυ απ’ το βλέφαρο.

Είμαι ο άνθρωπος που ενόχλησε το σύμπαν.

Είμαστε εμείς.

Μια σταγόνα νερό στον ωκεανό…

είναι πιο μεγάλη από της γης το Σύμπαν

Και βοηθούμε το δειλινό…

Το δειλινό, το δειλινό, το βοηθούμε…

Θεέ μου ομορφιά...

Θεέ μου ζωή…

Απλούστατα την ώρα αυτή ο δολοφόνος εσκέφτηκε, οι Ερινύες ή το δικιο θα με πνίξουν; Οι Ερινύες, τού απάντησε ο φίλος του. Οι Ερινύες; Τι είδους Ερινύες; Τι έγκλημα έγινε; Δε βλέπεις το χώρο; Εδώ βιάστηκε προχθές μια για δυο τσιγάρα. Ή εδώ ο δρόμος… δεν είναι μεν λεωφόρος… αλλα είναι μονοπάτι που τραβούν καθημερινά με το μόχθο... με τον ιδρώτα τους χιλιάδες, χιλιάδες…

Με συγχωρείς Θεέ μου, προσεύχομαι καμιά φορά…

τώρα βαδίζω… είμαι παιδί…

Ήλιε, μεγά Ανατολίτη μου,

Χρυσό σκουφι του νου μου…

Αρέσει μου στραβά να σε φορώ,

Αρέσει μου να παίζω.

Όσο να ζεις, όσο να ζω

Της γης αρέσει μου

Σαν το σγουρό σταφύλι.

Ποθώ το φως…

Ως η αγριελιά…

Και πεύκο… και πεύκο…

Κι ο χρόνος τεμαχίζεται.

Δροσιά, δροσιά

Κι ο χρόνος τεμαχίζεται.

Εγώ το ’χω αγαπήσει τόσο πολύ το Ψυχιατρείο… που αν καθίσουμε λίγο παραπάνω μπορεί και να το αναζητήσω. Δηλαδή αν φύγω θα το θυμάμαι, θα 'χω πολλές αναμνήσεις… οι άνθρωποι είναι όλοι ζεστοί, όλοι καλοι… ακόμα και στη βία τους μέσα. Βλέπεις ανθρώπους που παλεύουνε και δίνουνε τα χέρια.

Φαντάζομαι τώρα να τελειώνει η ταινία σου. Όπως θα μιλάει ή βάλε κάποια φράση… μια λεπτομέρεια που θα σε συγκινήσει… κι όπως θ’ ακούς κάποιο λόγο, να σκοτεινιάζει… και να σβήσει στο τελείως μαύρο… και μετά αντί για “τέλος” θα μπορούσες να βάλεις μια λέξη… να πρωτοτυπίσεις: “έπεται”. Θα το θυμάσαι;

Είμαι η στοργή.

Είμαι το δάκρυ απ’ το βλέφαρο.

Είμαι ο άνθρωπος που ενόχλησε το σύμπαν.

Σημείωση:

Σ' αυτό το κείμενο δεν ακολούθησα τη ροή της ταινίας. Προτίμησα να αντιγράψω επακριβώς όλα τα λόγια αυτού του σπάνιου ανθρώπου όπως ειπώνονται -διάσπαρτα και εν μέσω άλλων- εις τύπον συνεντεύξεως στον Σταύρου Ψυλλάκη για την ταινία του: “Ο άνθρωπος που ενόχλησε το Σύμπαν” που γυρίστηκε στο Ψυχιατρείο της Σούδας.

Το β΄ μέρος θα περιέχει λόγια άλλων ανθρώπων, νοσηλευόμενων αλλά και θεραπευτών με ταυτόχρονη προβολή του β΄ μέρους της ταινίας.