Labels

Monday, March 31, 2014

"Ο Καλλίστρατος και οι περιπέτειες των χαρισμάτων" στην 1η έκθεση βιβλίου του Ι.Ναού Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στη Γαλήνη


Το Σάββατο 15 Μαρτίου στον Ιερό Ναό της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού Γαλήνης, στο Ωραιόκαστρο της Θεσσαλονίκης, παρουσίασα το παραμύθι: "Ο Καλλίστρατος και οι περιπέτειες των χαρισμάτων" μετά από την ευγενική πρόσκληση που μου απήυθυνε ο ιερέας του Ναού π.Δημήτριος Πλουμής. Η ολόθερμη υποδοχή, τα χειροποίητα  κεράσματα, τα χαμόγελα και οι συζητήσεις μ' έκαναν σιγά σιγά να αφεθώ μ' εμπιστοσύνη στην αγκαλιά των ανθρώπων της ενορίας, ιερέων και λαϊκών, που διακονούν εκεί με αφοσίωση. 


Στο ισόγειο ήταν οι αίθουσες που φιλοξενούν τα κατηχητικά για τα παιδιά, και όλες τις εκδηλώσεις που γίνονται. Οι φιλότιμες γυναίκες της ενορίας μεριμνούν για όλα, οι ιερείς με περισσή αγάπη θωπεύουν στοργικά μικρούς και μεγάλους. Στα τραπέζια των διαδρόμων είχε στηθεί μία μεγάλη έκθσεη βιβλίου, που ήταν και η πρώτη τους, και μ' αυτή την αφορμή θα παρουσίαζα κι εγώ το παραμύθι μου. Μικροί και μεγάλοι το άκουσαν με μεγάλη προσήλωση κι ύστερα έγινε μια ωραία ζωντανή συζήτηση πάνω στα χαρίσματα και τα παιδιά είπαν τί χάρισμα έχει το καθένα. Ένας μικρός μάλιστα, αφού έσφιξε πολύ δυνατά τις γροθιές του, μας είπε πως το δικό του χάρισμα είναι... να δίνει ξύλο! Δεν σκέφτηκα ούτε προς στιγμή να το σχολιάσω αρνητικά, το θεωρώ πολύ φυσιολογικό για την ηλικία του. Έχει καιρό να μάθει να διαχειρίζεται τον εαυτό του και τα νεύρα του...


Με αυτή την αφορμή όμως θα ήθελα να πω κάποια άλλα πράγματα. Όποιος δεν είναι ενεργό μέλος μιας ενορίας, με την έννοια πως προσφέρει αφιλοκερδώς ή επί πληρωμή τις υπηρεσίες του και τη βοηθάει σε ό,τι μπορεί, κι όποιος επίσης δεν είναι ιερέας που δαπανάται ανά πάσα στιγμή αγαπητικά προς κάθε άνθρωπο που έχει ανάγκη, δεν μπορεί ούτε να φανταστεί ούτε να υποθέσει τι κρύβει κάθε κυψέλη αγάπης που ονομάζεται ενορία. Στις περισσότερες απ' αυτές έχουν μεριμνήσει κληρικοι και λαϊκοί ώστε τα παιδιά να παίζουν, να χαίρονται, να κατηχούνται. Και όχι μόνο τα παιδιά.


Για τα παιδιά οργανώνονται καλοκαιρινές παιδικές κατασκηνώσεις που όχι μόνο  δεν έχουν καμία σχέση με την εμπορική εκμετάλλευση από φορείς, ομάδες ή συλλόγους, αλλά τα παιδιά συνήθως έχουν τη μεγάλη τύχη να δέχονται τις φροντίδες ανθρώπων ευαίσθητων και καλλιεργημένων που τα προσέχουν σαν παιδιά τους. 


Οι ενορίες όμως φροτνίζουν και για τους μεγάλους. Σε πολλές γίνονται συσσίτια που καθημερινά παρέχουν φαγητό καλομαγειρεμένο σε πολλούς αναγκαιμένους των καιρών μας, και σε άλλες έχουν δημιουργηθεί κοινωνικά φαρμακεία ή κοινωνικά παντοπωλεία. Όλα αυτά δεν είναι σχήματα λόγου, δε σχεδιάζονται από πολιτικούς και κόμματα, ούτε πρόκειται για ένα μεμονωμένο παράδειγμα ή κάτι που σπανίζει. Είναι μια πραγματικότητα καθημερινή σε πάρα πολλούς ναούς και πίσω απ' αυτήν υπάρχει ένα πλήθος  ανθρώπων που ενώνονται στην κοινή προσφορά στον συνάνθρωπο.


Άλλοι προσφέρουν χρηματα, άλλοι υλικά, άλλοι τα χαρίσματά τους, όπως το μαγείρεμα, άλλοι το χρόνο τους, άλλοι τις γνώσεις τους και κάνουν φροντιστήρια ξένων γλωσσών ή ενισχυτικής διδασκαλίας στα μαθήματα των σχολείων σε όσα παιδιά δσυκολεύονται. Αλλού επιλέγουν προσεκτικά και δείχνουν ταινίες στα παιδιά και πλήθος άλλες εκδηλώσεις που προϋποθέτουν αγάπη, προσφορά και δουλειά.


Τα γράφω όλα αυτά διότι σπάνια θα τα διαβάσουμε σε έντυπα, στο ίντερνετ ή θα τα ακούσουμε στις ειδήσεις. Και όμως πρόκειται για γεγονότα που έχουν μεγάλη έκταση, ωφελούν πολύ κόσμο κι ας μην είναι ευρέως γνωστά. Είναι ένα χαρακτηριστικό του Καλού αυτό. Να μην ακούγεται. Να μη διαφημίζεται. Να μένει σιωπηλό, κρυμμένο, ήσυχο και να αντέχει στο χρόνο και στη διάρκεια σε πείσμα του Κακού που κάνει φασαρία, ξεσηκώνει αντιδράσεις, και διαρκεί λίγο, διότι είναι θνησιγενές.


Ευχαριστώ με όλη μου την καρδιά όλους τους ανθρώπους του συγκεκριμένου Ναού και της ενορίας της Γαλήνης που μοιράστηκαν τη χαρά τους μαζί μου. Τα υπέροχα παιδιά που μας οδηγούν και μας φωτίζουν πάντα, τις κυρίες που προσφέρονται γενναιόδωρα και τους ιερείς που ανοίγουν διάπλατα την αγκαλιά τους προς όλους μας. 


Στους ανθρώπους που γνώρισα, αλλά και σε όλους αυτούς που δεν γνωρίζω και ίσως δε θα γνωρίσω, αλλά επιτελούν τέτοιο αγαπητικό έργο, εύχομαι ολόψυχα καλή δύναμη κι ο Καλός Θεός μας να τους οδηγεί σε κάθε τους βήμα.



Sunday, March 30, 2014

Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς - Ομιλία εις την Δ΄ Κυριακή των Νηστειών (αποσπάσματα)



...
3. … ας εξετάσωμε από την αρχή όλη την ευαγγελική περικοπή... Μόλις λοιπόν ήλθε ο Ιησούς προς τους μαθητάς και τους παρευρισκομένους με αυτούς κι' ερώτησε, τι συζητείτε, κάποιος από το πλήθος είπε· «διδάσκαλε, έφερα σε σένα τον υιό μου που έχει πνεύμα άλαλο και όπου τον καταλάβη, τον συγκλονίζει και αυτός αφρίζει και τρίζει τα δόντια του και ξηραίνεται».
 


4. Πώς λοιπόν άφριζε αυτός κι' έτριζε τα δόντια κι' εξηραινόταν; Του δαιμονισμένου πάσχει πρώτο και περισσότερο από όλα τα μόρια του σώματος ο εγκέφαλος· διότι ο δαίμων χρησιμοποιεί ως όχημα το ψυχικό πνεύμα που ευρίσκεται σ' αυτόν και από αυτό σαν ακρόπολι καταδυναστεύει όλο το σώμα. Όταν δε πάσχη ο εγκέφαλος, αφήνεται από εκεί μια ροή προς τα νευρα και τους μυς του σώματος αφρώδης και φλεγματώδης, που φράσσει τις διεξόδους του ψυχικού πνεύματος· και από αυτό προκαλείται κλονισμός και ρήξις και ακουσία κίνησις σε όλα τα αυτόβουλα μόρια, μάλιστα δε στις γνάθους, που πλησιάζουν περισσότερο στο μόριο που έπαθε πρώτο. Καθώς το υγρό ρέει περισσότερο προς το στόμα λόγω της χωρητικότητος των πόρων και της εγγύτητος προς τον εγκέφαλο, επειδή εξ αιτίας της άτακτης κινήσεως των οργάνων η αναπνοή δεν μπορεί να εκπνευσθή αθρόα, αλλά και ανακατεύεται με το πλήθος του υγρού, δημιουργείται στους πάσχοντας αφρός. Έτσι ο δαίμων εκείνος άφριζε και έτριζε τα δόντια, που προσέκρουαν μεταξύ τους φοβερά κι έσφιγγαν με μανία. Εξηραινόταν δε έπειτα από την σφοδροτέρα επήρεια του δαιμονίου....

5. Ο πατέρας του δαιμονισμένου προσέθεσε προς τον Κύριο, ότι είπε στους μαθητάς να το εκβάλουν και δεν κατώρθωσαν· ο δε Κύριος, αποτεινόμενος όχι προς αυτόν αλλά και προς όλους, λέγει, «ω γενεά άπιστη, έως πότε θα είμαι με σας, έως πότε θα σας ανεχθώ;». Μου φαίνεται ότι οι παρόντες τότε Ιουδαίοι, λαμβάνοντας αφορμή από το ότι δεν μπόρεσαν να εκβάλουν τον δαίμονα οι μαθηταί, θα εβλασφήμησαν κάπως. Τι δεν θα έλεγαν, αφού ευρήκαν αφορμή, αυτοί που, και όταν ετελούνταν θαύματα, δεν άφηναν τις βλασφημίες; Γνωρίζοντας λοιπόν ο Κύριος τους γογγυσμούς και τους ονειδισμούς τούτων, τους εξελέγχει και τους καταισχύνει, όχι μόνο με λόγους επιτιμητικούς, αλλά και με πράξεις και λόγια γεμάτα φιλανθρωπία. 

Πραγματικά προστάσσει, φέρετέ τον εδώ σ' εμένα, και τον έφεραν, και μόλις το δαιμόνιο είδε τον Κύριο εσπάραξε τον άνθρωπο που έπεσε κι εκυλιόταν αφρίζοντας· διότι του επιτρεπόταν να καταστήση φανερά την κακία του. 

6. Ο δε Κύριος ερώτησε τον πατέρα του παιδιού, «από πόσον χρόνο του συνέβηκε τούτο;». Αυτήν την ερώτησι την κάμει ο Κύριος, για να τον οδηγήση προς την πίστι και την με πίστι παράκλησι. Τόσο απείχε από την πίστι ο άνθρωπος αυτός, ώστε να μη παρακαλή ούτε υπέρ της σωτηρίας του παιδιού. Γι' αυτό δεν παρακάλεσε καθόλου ούτε τους μαθητάς· «τους είπα», λέγει, «να τον εκβάλουν»· δεν εγονάτισε, δεν ικέτευσε, δεν παρακάλεσε. Αλλά δεν φαίνεται ούτε τον Κύριο να παρακάλεσε ακόμη. Γι' αυτό ο Κύριος, αφήνοντας το παιδί που ήταν ελεεινώς ξαπλωμένο εμπρός στα μάτια του, συζητεί μ' εκείνον, ερωτώντας τον χρόνο του πάθους και προκαλώντας τον προς την παράκλησι. Αυτός δε αποκρίνεται ότι του συμβαίνει από την παιδική ηλικία και ότι πολλές φορές τον έβαλε στη φωτιά και στα ύδατα, για να τον αφανίση, και προσθέτει· «αλλ' αν μπο-ρής, λυπήσου μας και βοήθησέ μας». 

7. Βλέπετε, πόση είναι η απιστία του ανθρώπου; Διότι αυτός που λέγει, 'αν μπορής', φυσικά φανερώνει ότι δεν πιστεύει ότι μπορεί ο άλλος. Ο δε Κύριος είπε, «αν μπορής να πιστεύσης, όλα είναι δυνατά στον πιστεύοντα»· το λέγει δε τούτο όχι αγνοώντας την απιστία εκείνου, αλλά προβιβάζοντάς τον βαθμιαίως στην πίστι και συγχρόνως δεικνύοντας ότι αιτία που δεν έβγαλαν οι μαθηταί τον δαίμονα είναι η απιστία του. Πρόσεξε δε τον ευαγγελιστή· δεν λέγει ότι ο Κύριος είπε προς τον πατέρα του παιδιού «αν μπορής να πιστεύσης», διότι πάντοτε ο Κύριος απαιτεί την πίστι από τους ζητούντας τις θεραπείες· αφού ήταν δεσπότης και κηδεμών και των ψυχών, εφρόντιζε να θεραπευθούν κι' αυτές διά της πίστεως· αλλ' εκείνος ο πατέρας του παιδιού, μόλις άκουσε ότι στην πίστι του ακολουθεί η ίασις, έλεγε με δάκρυα· «πιστεύω, Κύριε, βοήθησε την απιστία μου». Βλέπετε αρίστη προκοπή ηθών; Διότι όχι μόνο επίστευσε περί της θεραπείας του παιδιού, αλλ' ότι ο Κύριος μπορεί να κατανικήση και την απιστία του, αν θελήση. Ενώ δε ο όχλος επάνω σ' αυτά τα λόγια συνέρρεε, επετίμησε, λέγει, ο Κύριος το ακάθαρτο πνεύμα, λέγοντάς του· «το άλαλο και κωφό πνεύμα, εγώ σε διατάσσω, έξελθε από αυτόν και να μη εισέλθης ποτέ πάλι σ' αυτόν». 

8. Το δαιμόνιο τούτο φαίνεται ότι είναι φοβερώτατο και θρασύτατο· την δε θρασύτητά του αποδεικνύει η σφοδρότης της επιτιμήσεως και η παραγγελία να μη εισέλθη άλλη φορά πλέον διότι, όπως φαίνεται, χωρίς την παραγγελία αυτή μπορούσε να επιστρέψη πάλι μετά την εκβολή. Εξ άλλου είχε κατεξουσιάσει σε μεγάλη έκτασι τον άνθρωπο, ήταν δυσκολοαπόσπαστο, έμενε κωφό και άλαλο, ώστε να μη επαρκή η φύσις να εξυπηρετή την υπερβολική του μανία, γι' αυτό και είχε καταντήσει τελείως αναίσθητη, διότι λέγει, «αφού έκραξε και τον εσπάραξε δυνατά, εξήλθε· ο δε άνθρωπος έγινε σαν νεκρός, ώστε πολλοί να λέγουν ότι απέθανε». Η δε κραυγή δεν αντίκειται προς το γεγονός ότι το δαιμόνιο ήταν άλαλο· διότι η μεν λαλιά είναι φωνή σημαντική κάποιας εννοίας, η δε κραυγή είναι άσημη φωνή. Αφήνεται δε το δαιμόνιο να σπαράξη τον άνθρωπο τόσο πολύ και να τον καταστήση σαν νεκρό, για να φανερωθή όλη η κακία του. Ο Κύριος λοιπόν, πιάνοντας το χέρι του ανθρώπου, τον ανήγειρε, ώστε εσηκώθηκε, δεικνύοντας έτσι ότι έχει πολλή ενέργεια· το ότι τον έπιασε από το χέρι ήταν εκδήλωσις της κτιστής ιδικής μας ενεργείας, το δε ότι τον ανέστησε απηλλαγμένο από πάθη ήταν εκδήλωσις της άκτιστης και θείας και ζωαρχικής ενεργείας. 

9. Όταν δε έπειτα οι μαθηταί ερώτησαν ιδιαιτέρως, «γιατί εμείς δεν μπορέσαμε να το βγάλωμε;», είπε προς αυτούς ότι τούτο το δαιμόνιο «δεν μπορεί να εξέλθη με τίποτε άλλο, πλην της προσευχής και της νηστείας». Λέγουν λοιπόν μερικοί ότι αυτή η προσευχή και η νηστεία πρέπει να γίνονται από τον πάσχοντα· δεν είναι όμως σωστό αυτό, διότι ο ενεργούμενος από πονηρό πνεύμα, και μάλιστα τόσο φοβερό, αφού είναι όργανο εκείνου και καταδυναστεύεται από εκείνο, πώς θα μπορούσε να προσευχηθή ή νηστεύση επωφελώς για τον εαυτό του; 

10.... Αλλ' όμως όταν κανείς δεν έχη ενοικισμένο το πονηρό αυτό πνεύμα, αλλά φέρεται από τις υποβολές εκείνου, όταν ανασηκωθή προς επιστροφή (διότι έχει το αυτεξούσιο), χρειάζεται προσευχή και νηστεία, ώστε με την νηστεία μεν να χαλινώση το σώμα και καταστείλη τις επαναστάσεις του, δια της προσευχής δε να αδρανοποιήση και κατευνάση τις προλήψεις της ψυχής και τους λογισμούς που ερεθίζουν προς το πάθος· κι έτσι, απελαύνοντας με προσευχή και νηστεία την σατανική προσβολή και επήρεια, να κυριαρχήση του πάθους.... 

11. Αλλά βέβαια δεν μας ζητείται ν' απελαύνωμε δαίμονας, και αν μπορέσωμε ν' απελάσουμε, κανένα όφελος δεν θα προέλθη για μας, αν έχωμε ακατάστατο βίο. Διότι, λέγει, «πολλοί θα μου ειπούν εκείνη την ημέρα· Κύριε, δεν επροφητεύσαμε στο όνομά σου και δεν εκβάλαμε δαιμόνια στ' όνομά σου; Και θα τους απαντήσω· δεν σας γνωρίζω, απομακρυνθήτε από κοντά μου όσοι εργάζεσθε την ανομία». Επομένως πολύ επωφελέστερο είναι να σπεύσωμε ν' απελάσωμε το πάθος της πορνείας και της οργής, του μίσους και της υπερηφανείας, από το να εκβάλλωμε δαιμόνια. Πραγματικά, δεν αρκεί μόνο ν' απαλλαγούμε από τη σωματική αμαρτία, αλλά πρέπει να καθάρωμε και την ενέργεια που οικουρεί μέσα στην ψυχή.....

15... ας βάλωμε μέσα μας ένοικο την ειρήνη, τον αγιασμό, την προσευχή με κατάνυξι, χωρίς τα οποία κανείς δεν θα ιδή τον Κύριο· ας ποθήσωμε γεμάτοι πίστι την υπεσχημένη εκείνη στους καθαρούς στην καρδιά θέα, και ας πράξωμε τα πάντα, για να επιτύχωμε αυτήν, με την οποία μαζί είναι η αιωνία ζωή, το άφθαρτο κάλλος, ο αδαπάνητος πλούτος, η αναλλοίωτη και απέραντη τρυφή και δόξα και βασιλεία.... 



 Πηγή:

Αγίου Ιωάννου της κλίμακας
Την Ευαγγελική περικοπή της ημέρας μπορείτε να διαβάσετε εδώ: 

Thursday, March 27, 2014

“Από το παιχνίδι στο βιβλίο και τούμπαλιν” -Β. Νευροκοπλή - εισήγηση στη Διημερίδα του Παιδαγωγικού για το παιχνίδι



Καταρχάς ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση που μου απήυθυνε το πρώτο μου ακαδημαϊκό σπίτι, να μιλήσω σ’ αυτή τη διημερίδα.

Θα ξεκινήσω θέτοντας τρία καίρια κατά τη γνώμη μου ερωτήματα που αφορμώνται από την άποψή μου πως όλοι έχουμε ανάγκη το παιχνίδι ως “παιδιά προσχολικής αγωγής του πνεύματος”.

1ο Σε τι συνίσταται το παιχνίδι και τι προϋποθέτει στη ζωή του παιδιού, αλλά και του ενήλικα.
2ο Ποιος είναι ο κοινός τόπος του με το βιβλιό και συγκεκριμένα το παραμύθι.
3ο Υπάρχει ζωή χωρίς παιχνίδι και τι είναι αυτό που μαθαίνει στο παιδί, αλλά και στον ενήλια;

Αφού προσπαθήσω ν’ απαντήσω σ’ αυτά τα ερωτήματα, θα περιγράψω ένα προσωπικό μου βίωμα εξαιτίας του οποίου έδωσα και τον συγκεκριμένο τίτλο σ’ αυτή την εισήγηση: “Από το παιχνίδι στο βιβλίο και τούμπαλιν.”

1ο. Σε τι συνίσταται λοιπόν το παιχνίδι και τι προϋποθέτει;

Το παιχνίδι συνδέεται άρρηκτα με την πρόθεση και διάθεση του ανθρώπου να διασκεδάσει. Ας κρατήσουμε παρακαλώ στο νου μας πως η λέξη διασκέδαση παράγεται από το αρχαίο ρήμα διασκεδάννυμι που σημαίνει διασκορπίζω τις λύπες μου. Οι λύπες είναι συνυφασμένες με την καθημερινή πραγματικότητα της ζωής μας, ως αποτέλεσμα παθών και λαθών μας, αλλά και ποικίλλων  απωλειών που βιώνουμε. Άρα το παιχνίδι ως μια άλλη πραγματικότητα, ας πω “κατασκευασμένη”, σκηνοθετείται προκειμένου να βγούμε από τη λύπη και να χαρούμε. Το ότι το παιχνίδι σχεδόν ταυτίζεται με την παιδική ηλικία, δεν είναι άμοιρο της φύσης και των δύο: να χαίρονται. Δε θα περιορίσω όμως τον λόγο στην παιδική ηλικία και έχω τους λόγους μου γι’ αυτό, που σύντομα θα γίνουν αντιληπτοί.

Από τη στιγμή που το όλο εγχείρημα, συνιστά μία έξοδο από το πραγματικό και μία είσοδο σ’ έναν άλλο χώρο, κατά τη γνώμη μου επίσης πραγματικό αλλά με την έννοια της συμβολικής πραγματικότητας, -από την οποία αργά ή γρήγορα οφείλουμε να επιστρέψουμε στην πρώτη και κύρια της ζωής μας με ανανεωμένο βλέμμα-, η μετάβαση αυτή μπορεί να γίνει μόνον κάτω από μία προϋπόθεση: τη μετατόπιση. Μετατόπιση υπαρξιακή. Μπορεί να είναι μόνο μετατόπιση του νου, μόνο του σώματος ή της καρδιάς ή και όλου του ανθρώπου.

Μετατοπίζομαι από το καθημερινό, σταθερό, επιβεβλημένο απ’ τους άλλους, από μένα ή αμφοτέρων, βγαίνω από τον γνωστό και δεδομένο εαυτό μου και ανοίγοντας μια παρένθεση μπαίνω σ’ αυτήν χωροχρονικά για να παίξω, δηλαδή να διασκεδάσω, να διασκορπίσω τις λύπες μου, επιθυμώντας κατά κύριο λόγο να χαρώ.

2ο. Τι κοινό έχει το παιχνίδι με το βιβλίο και τη διαδικασία της συγγραφής, αλλά και της ανάγνωσης;

Το κοινό τους είναι αυτή ακριβώς η μετατόπιση. Η έξοδος από τον εαυτό και είσοδος σ’ ένα χώρο παιχνιδιού με λέξεις, σημεία στίξης, έννοιες και εικόνες καθιστούν τη συγγραφή, όπως κάθε τέχνη αντιστοίχως, ένα παιχνίδι σε δύο επίπεδα: ένα με το βαθύτερο είναι και ένα με τον έξω κόσμο. Όπως κάθε παιχνίδι έτσι και η συγγραφή, είναι κάτι πάρα πολύ σοβαρό και αυστηρό, και παρόλα αυτά διασκεδαστικό, όπως και κάθε έξοδος από τον εαυτό μας προς μία έκφραση δημιουργική. Πόσο μάλλον όταν η συγγραφή αφορά στο παραμύθι. Διότι εκεί δεν διασκορπίζονται απλώς οι λύπες, αλλά ο κενός εναπομείινας χώρος που πρέπει με κάτι να γεμίσει, πληρούται από παραμυθία.

Διότι, όπως αντιλαμβάνεστε, το ζήτημα δεν είναι μόνο να απαλλαγούμε από τις λύπες. Εξάλλου, απ’ αυτές μπορούμε να βγούμε ή να δραπετεύσουμε με ποικίλλους τρόπους, κάποιοι απ’ τους οποίους σύντομα αποδεικνύονται κίβδηλοι, με αποτέλεσμα να μας βυθίζουν σε ακόμα μεγαλύτρες θλίψεις εγκλωβίζοντάς μας στους φαύλους κύκλους τους. Στην περίπτωση όμως του παραμυθιού, ως συγγραφέας, αλλά και ως αναγνώστης έχεις μόνον όφελος, όφελος καλό. Παραμυθείσαι, παρηγοριέσαι, γλυκαίνεσαι αποκτώντας και ένα κριτήριο για την αλήθεια.

3ο. Υπάρχει ζωή χωρίς παιχνίδι και τι είναι αυτό που μαθαίνει στο παιδί, αλλά και στον ενήλικα;

Όχι, χωρίς παιχνίδι δεν υπάρχει ζωή διότι χωρίς παιχνίδι δεν έχουμε τα αναγκαία ερμηνευτικά κλειδιά να διαβάσουμε τη ζωή. Όπως χωρίς γράμματα δεν διαβάζονται οι λέξεις. Και αυτό που δεν μπορούμε να διαβάσουμε και να κατανοήσουμε, έστω μέσω των αισθήσεων και όχι απαραίτητα μέσω της διάνοιας, δεν υπάρχει. Χωρίς παιχνιώδες αίσθημα αργά ή γρήγορα όλα γίνονται βαριά κι ασήκωτα, ακατανόητα, ανιαρά ή μελαγχολικά. Και όσο δυνατός κι αν είναι ο άνθρωπος, πάντα υπάρχουν στιγμές που έχει ανάγκη τη μετατόπισή του προς το παιχνίδι.
Λέγεται πως κάποτε πήγε κάποιος να επισκεφτεί τον Μέγα Αντώνιο για να ζητήσει τις συμβουλές του. Αντί να βρει τον μεγάλο ασκητή της ερήμου στην εκκλησία ή στο κελλι του να προσεύχεται, ή νε εκτελεί κάποιο διακόνημα, τον βρήκε να παίζει στην αυλή με τους μαθητές του. Απόρησε και απογοητεύτηκε πολύ.
“Μα τι κάνεις εκεί γέροντα”, τον ρώτησε. “Πάρε αυτό το τόξο”, του είπε ο άγιος. Εκείνος το πήρε. “Τέντωσε καλά τη χορδή του”. Υπάκουσε ο ξένος. “Τέντωσε κι άλλο”, του είπε. Το τέντωσε. “Κι άλλο, κι άλλο…”. “Δεν πάει άλλο γέροντα, θα σπάσει”, απάντησε εκείνος. “Έτσι είναι παιδί μου, σωστά το είπες, θα σπάσει. Γι’ αυτό πρέπει πότε πότε να χαλαρώνουμε τη χορδή του τόξου, αν δε θέλουμε να σπάσει…”

Το παιχνίδι σού μαθαίνει το πιο βασικό υπαρξιακό μάθημα: τη μια να είσαι και την άλλη να μην είσαι, μια να νικάς και μια να ηττάσαι, πότε να μπαίνεις και πότε να βγαίνεις, ν’ αρχίζεις τον αγώνα, ν’ αγωνίζεσαι με πείσμα και θάρρος και κάποια στιγμή να τελειώνεις. Κυρίως όμως σου μαθαίνει να μην παραιτείσαι ποτέ, γιατί μέσα απ’ το παιχνίδι μαθαίνεις να διεκδικείς μερίδιο στη χαρά. Στη χαρά του παίζειν ανεξάρτητα από την τελική έκβαση του παιχνιδιού. Αν καταφέρεις αυτό να το μεταφέρεις στην καθημερινή πραγματικότητα της ζωής σου, έχεις σοβαρές πιθανότητες να ζήσεις μια αληθινά χαριτωμένη ζωή. (αποφεύγω εσκεμμένα τη λέξη ευτυχία, προτιμώ το χαριτωμένη, γεμάτη χάρες και χαρές).

Το παιχνίδι για τα παιδιά συνιστά την ποιητική τους έκφραση, αυτήν που έχει ελπίδες να τους οδηγήσει σε μία ποιητική ζωή, είτε αυτή συνυφανθεί με κάποια τέχνη είτε με μια καθημερινότητα υψηλών και ευγενικών απαιτήσεων πρώτα και κύρια απ’ τον ίδιο μας τον εαυτό. Αν μάθεις να παίζεις με συνέπεια, σεβόμενος τους κανόντες και δίνοντας όλο σου τον εαυτό όσο είσαι παιδί, θα μάθεις και ως ενήλικας να βρίσκεις εκείνους τους τρόπους της μετατόπισης του είναι σου σε διαστάσεις υλικές και άυλες που μπορούν να σε βγάλουν από τα αδιέξοδα και να σε λυτρώσουν απ’ τις λύπες τους.

Αν σ’ αυτή τη διαδρομή έχεις αγαπήσει και το παραμύθι κι αυτό σ’ έχει παρηγορήσει πραγματικά, μεγαλώνοντας θα αναζητήσεις την αλήθεια του γιατί θα έχεις αποκτήσει ένα γνήσιο κριτήριο αλήθειας από μικρός. Το παραμύθι, λέει ο αρχιμανδρίτης Ανανίας Κουστένης, (μεταφραστής των ύμνων του Ρωμανού του Μελωδού και της ιστορίας του Θεοφάνη του χρονογράφου) είναι τα φτερά της αλήθειας. Το έχουμε απόλυτη ανάγκη ως πλάσματα φτιαγμένα από την Αλήθεια για την Αλήθεια.

Ας προχωρήσω τώρα στο βιωματικό κομμάτι της εισήγησης.

Πριν από αρκετά χρόνια έναν χειμώνα βαρύ ήρθε ένα βράδυ που είχα στεναχώρια μεγάλη. Βγήκα να περπατήσω στην παραλία της Θεσσαλονίκης. Περπατώντας μέσα στο κρύο έβαλα τα χέρια στις τσέπες του πανωφοριού μου, η μία εκ των δύο τρύπια. Το χέρι μου ανακάλυψε τότε στο βάθος της τρύπιας τσέπης κάτι με το οποίο άρχισε να παίζει. Τα δάχτυλα πλέκονταν σε ποικίλλους συνδιασμούς μ’ ένα λεπτό εύκαμπτο υλικό. Το έβγαλα μόνο όταν μπήκα στο λεωφορείο της επιστροφής προς το σπίτι μου -και αφού ήδη ένιωθα πολύ καλύτερα- για να δω τι ήταν. Ήταν ένα μεταξωτό λεπτό κόκκινο κορδόνι που μου ήταν αδύνατον να θυμηθώ πότε κι από πού βρέθηκε στην τσέπη μου. Ένιωσα όμως πως περισσότερο κι από τη βόλτα, τη λύπη μου την είχε διώξει αυτό το ελάχιστο πραγματάκι στο οποίο ασυναίσθητα είχα αφοσιωθεί.

Πέρασαν λίγα χρόνια. Στην διάρκεια μιας πρόβας για την παράσταση του Παραμυθιού της Μουσικής στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, ο σκηνοθέτης μας , Θεόδωρος Εσπίριτου, ζήτησε από εμένα και την άλλη ηθοποιό, τη Δάσποινα Σαραφείδου, να περπατάμε πάνω κάτω στη σκηνή λέγοντας ελεύθερα ό,τι μας κατεβαίνει στο κεφάλι. Είναι μια ωραία άσκηση απελευθέρωσης αυτή. Άρχισα τότε να μιλώ χωρίς να σκέφτομαι για ένα κόκκινο κορδόνι… Μετά από κείνη τη μέρα πέρασαν κι άλλα χρόνια. Κι ένα βράδυ άρχισα να γράφω το παραμύθι αυτό που αργότερα εκδόθηκε ως βιβλίο, χωρίς ωστόσο να θυμάμαι συνειδητά ούτε τη βόλτα στην παραλία, ούτε και την πρόβα στο θέατρο. Πέρασε καιρός και μόνο όταν άρχισα να επισκέπτομαι τα σχολεία και μπήκα στη διαδικασία να απαντώ στα παιδιά πώς έγραψα το Κόκκινο κορδόνι, η μνήμη μου ανακάλεσε αυτά που σας είπα, νιώθοντας τεράστια έκπληξη πρώτα πρώτα εγώ η ίδια.

Βλέπετε, λοιπόν, πώς είναι δυνατόν να περάσουμε και πρακτικά από το παιχνίδι στο βιβλίο. Το “τούμπαλιν” του τίτλου έχει να κάνει με το γεγονός πως απ’ όλα μου τα παραμύθια, αυτό που προέκυψε από ένα χειροπιαστό προσωπικό μου παιχνίδι είναι εκείνο που γίνεται παιχνίδι σε κάθε σχολείο που το μελετά. Τα παιδιά δημιουργούν ευφάνταστα σχέδια, ποιήματα, τραγούδια, κατασκευές και ιστορίες γύρω από το κόκκινο κορδόνι μου κι έτσι ο κύκλος επαναλαμβάνεται με διαφορετικούς τρόπους κάθε φορά.

Κλείνοντας θα σας ζητούσα να αναρωηθείτε: μπορούν άραγε όλα τα βιβλία να γίνουν παιχνίδι και είναι άραγε αναγκαίο και απαραίτητο αυτό; Η δική μου απάντηση είναι όχι. Ούτε μπορούν ούτε και είναι αναγκαίο. Το λέω διότι όταν μιλούμε για λογοτεχνία και όχι για μια ιστορία ριγμένη όπως όπως σ’ ένα βιβλίο, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας πως η λογοτεχνία είναι από μόνη της ένα παιχνίδι υψηλής ποιότητας. Υπάρχουν παραμύθια που είναι αρκετό να τα διαβάσουν ή να τ’ ακούσουν τα παιδιά και να μαγευτούν. Τα όποια διαδραστικά παιχνίδια να γίνουν μέσα στο μυαλό και την ψυχή τους, να λύσουν τους κόμπους τους, να τα ελευθερώσουν και να μη χρειάζεται τίποτε περισσότερο απ’ αυτό, κι αν τυχόν κάνουμε κάτι περισσότερο να αφαιρέσουμε, να μειώσουμε ή και να διαστρεβλώσουμε ό,τι ήδη κερδήθηκε.

Το παιχνίδι, όπως και όλα στη ζωή, δεν είναι αυτοσκοπός. Δεν είναι το παιχνίδι για το παιχνίδι. Το τονίζω διότι υπάρχει μία ισοπεδωτική τάση στις μέρες μας, να θέλουμε να παρουσιάζονται όλα τα παιδικά βιβλία μέσα από ευφάνταστα ή κοινότυπα διαδραστικά παιχνίδια. Μια καλή παρουσιάση, σχεδόν απόλυτα, ταυτίζεται πλέον με ένα παιχνίδι, αλλά δεν είναι πάντα έτσι. Πρέπει να έχουμε τη διάκριση να καταλαβαίνουμε πότε είναι αναγκαίο το ένα και πότε το άλλο. Όταν δούμε πως η χορδή του τόξου τεντώνεται και σημαδεύει πολύ πιο μακριά απ’ όσο νομίζαμε, δεν είναι κρίμα να τη χαλαρώσουμε και να μη σημαδέψουμε εκεί που αχνοφέγγει ο στόχος, στο βάθος του ορίζοντα της αλήθειας;

Σας ευχαριστώ θερμά.





Βασιλική Νευροκοπλή, Εισήγηση στη Διημερίδα του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης με θέμα "Παιχνίδι και μάθηση την παιδική ηλικία" 27/03/14 στον πύργο του Παιδαγωγικού

Μέγας Βασίλειος (Ε΄Μέρος) - Πώς έσωσε ο άγιος τον λαό της Καισάρειας από τον Ιουλιανό τον Παραβάτη




 Εκείνο τον καιρό, ο μιαρότατος Ιουλιάνος και ασεβέστατος βασιλιάς θέλοντας να πάει στα μέρη της Περσίας ήρθε κοντά στην πόλη της Καισάρειας. Ο δε Βασίλειος γνωρίζοντάς τον από την Αθήνα, δίοτι όπως είπαμε σπούδαζαν εκεί μαζί, και τιμώντας τον επιπλέον ως βασιλιά, πήρε το λαό του και τον προϋπάντησε. Μη έχοντας όμως να προσφέρει κατ’ απαίτηση του βασιλιά στη βασιλική συνοδεία άλλο δώρο, τους πρόσφερε τρεις κρίθινους άρτους, από κείνους που έτρωγε ο ίδιος. Δεχόμενος το δώρο ο βασιλιάς διέταξε τους υπηρέτες του ν’ ανταμείψουν τη δωρεά δίνοντας χόρτο από το λιβάδι. Βλέποντας ο Άγιος αυτή την καταφρόνηση είπε στο βασιλιά: “Εμείς μεν βασιλιά από κείνο που τρώμε καθώς ζήτησες σου προσφέραμε, η δε βασιλεία σου ως αρμόζει μας αντάμειψε τη δωρεά από κείνο που τρως”. Ακούγοντας αυτά ο βασιλιάς θύμωσε πολύ και είπε προς τον Άγιο: “Δέξου τώρα αυτή τη δωρεά κι όταν θα επιστρέψω απ’ την Περσία νικητής, την μεν πόλη σου θα κατακάψω, τον δε από σένα εξαπατημένο λαό θα αιχμαλωτήσω, διότι τους θεούς που εγώ προσκυνώ αυτοί τους ατιμάζουν. Εσύ δε, θα λάβεις την πρέπουσα ανταμοιβή”.

Μετά απ’ αυτές τις απειλές ο ασεβής βασιλιάς Ιουλιανός έφυγε για την Περσία. Όταν επέστρεψε ο Άγιος στην πόλη, κάλεσε όλο το πληθος του λαού κι αφού του ανακοίνωσε τις απειλές του βασιλιά τους συμβούλεψε λέγοντας: “Μη λυπηθείτε αδελφοί μου χριστιανοί τα χρήματά σας, μόνο φροντίστε για τη ζωή σας, φέρτε δε ό,τι χρήματα έχετε να τα μαζέψουμε σε ένα μέρος κι όταν ακοούσουμε ότι επιστρέφει ο βασιλιάς τα ρίχνουμε σωρούς σωρούςστο δρόμο ώστε βλέποντάς τα, σαν φιλοχρήματος που είναι να ειρηνεύσει και να μη μας κάνει όσα σκέπτεται”.
Φεύγοντας οι χριστιανοί έκαναν όπως τους πρόσταξε ο άγιος κι έφεραν άπειρο πλούτο, χρυσό, αργυρό και πολύτιμους λίθους, ενώ ο Άγιος αποδεχόμενος την προσφορά τους τα τοποθέτησε στο σκευοφυλακιο, γράφοντας του καθενός το όνομα για να φυλάγονται μέχρις ότου πληροφορηθούν την επιστροφή του βασιλιά. Όταν έμαθε ο Άγιος πως ο βασιλιάς επιστρέφει μάζεψε το πλήθος των χριστιανών με τις γυναίκες και τα παιδιά και τους πρόσταξε να νηστέψουν τρεις μέρες. Μετά τους πήρε κι ανέβηκαν στο όρος της Καισαρείας το ονομαζόμενο Δίδυμο, -δίοτι έχει δύο κορφές-, στο οποίο ήταν και ο Ναός της Υπεραγίας Θεοτόκου. Στον Ναό αυτό προσευχόμενοι οι χρισιανοί με συντετριμμένες καρδιές στον μόνο εύσπλαχνο Θεό και στην υπέραγνον Μητέρα Αυτού παρακαλούσαν να μετασττρέψει την επιθυμία του ασεβέστατου βασιλιά.
Καθώς στεκόταν προσευχόμενος ο Άγιος, είδε με τον λαό του πληθος ουράνιες στρατιές να κυκλώνουν το όρος και στη μέση μια γυναίκα καθισμένη σε θρόνο με δόξα πολλή η οποία είπε στους Αγγέλους που την περιτριγύριζαν “Καλέστε μου τον Μερκούριο για να πάει και να φονεύσει τον εχθρό του Υιού μου Ιουλιανό”. Φάνηκε τότε στον Άγιο πως ήρθε ο μάρτυς Μερκούριος αρματωμένος και παίρνοντας την προσταγή εκείνης της γυναίκας που ήταν η Υπεραγία Θεοτόκος, αποχώρησε αμέσως. Μετά την αναχώρηση του μάρτυρα Μερκουρίου προσκαλώντας η Βασίλισσα των Αγγέλων τον Άγιο Βασίλειο του παρέδωσε ένα βιβλίο που περιήχε γραμμένη όλη τη δημιουργία της κτίσεως και τον πλασμένο κατόπιν απ’ το Θεό άνθρωππο. Και στη μεν αρχή του βιβλίου υπήρχε επιγραφή που έλεγε “Ειπέ” ενώ στο τέλος του βιβλίου εκεί που έγραφε για την πλάση του ανθρώπου έγραφε “τέλος”.

Βλέποντας αυτή την οπτασία ο Άγιος αμέσως ξύπνησε. Για να μην απορείτε όμως ποιο ήταν το νόημα της οπτασίας θα σας το εξηγήσω.  Ο Άγιος Βασιλείος έγραψε ερμηνεία στην Εξαήμερο του Μωυσή,στην οποία διηγούταν πώς έφτιαξε ο Θεός τον ουρανό, τη γη, τον ήλιο, τη σελήνη, τις θάλασσες, τα ζώα και όλα τα αισθητά πράμγατα. Όταν δε έμελλε να γράψει και για την έβδομη μερα, τουτέστι πώς έπλασε ο Θεός τον Αδάμ και την Εύα, τότε εκείνες τις μέρες μετέβη ο άγιος στους ουρανούς και άφησε ατελείωτο το βιβλίο του. Κατόπιν ο αδελφός του Γρηγόριος, ο αρχιεπίσκοπος Νύσσης, έγραψε περί της πλάσης του ανθρώπου και το τελείωσε. Αυτό είναι το νόημα όσων έγραφε το βιβλίο. Στην αρχή μεν  “Είπε”, στην πλάση του ανθρώπου “τέλος”. Ας επανέλθουμε όμως στον ειρμό της διήγησης.

Όταν ο Άγιος είδε αυτή την οπτασία κατέβηκε αμέσως μαζί με κάποιους κληρικούς στην πόλη. Εκεί ήταν ο ναός του αγίου Μεγαλομάρτυρα Μερκουρίου, στον οποίο βρίσκεται το λείψανό του και τα όπλα του που οι χριστιανοί τιμούσαν. Διότι ο άγιος Μερκούριος είχε μαρτυρήσει εκεί στην Καισάρεια πριν εκατό χρόνια επί της βασιλείας Βαλεριανού και Βαλερίου. Μαπίνοντας στο ναό ο Άγιος κα ιμη βρίσκοντας το λείψανο και τα όπλα ρώτησε το σκευοφύλακα της εκκλησίας να του πει τι συνέβη. Εκείνος μη γνωρίζντας την υπόθεση ορκιζόταν ότι δεν ξέρει τίποτα για το γεγονός. Τότε ο Άγιος κατάλαβε πως ήταν αληθινό το όραμά του κι ότι στη διάρκεια εκείνης της νύχτας φονεύθηκε ο ασεβέστατος βασιλιάς. Πήγε αμέσως στο όρος και είπε στους χριστιανούς: “Χαρείτε σήμερα κι αγαλλιάστε αδερφοί, εισακούστηκε η προσευχή μας, διότι ο μιαρός βασιλιάς υπέστη την πρέπουσα τιμωρία.  Αφού ευχαριστήσουμε λοιπόν τον Θεό ας πάμε πίσω στην πόλη για να πάρει καθένας από σας τα χρήματά του”.

 Ακόυγοντάς τα αυτά οι χριστιανοί φώναξαν όλοι με μια φωνή: “σκεφτήκαμε να τα δώσουμε στον ασεβή βασιλιά για να σώσουμε τη ζωή μας, να μην τα προσφέρουμε τώρα στον βασιλιά του Ουρναού και της γης που μας χάρισε τη ζωή;” Ο Άγιος τους επαίνεσε για την προθυμία τους. Όρισε να λάβουν το ένα τρίτο απ’ ότι έδωσε ο καθένας και με τα υπόλοιπα να χτίσουν πτωχοκομεία, ξενοδοχεία, γηροκομεία και ορφανοτροφεία. Έτσι λοιπόν αφού φονεύθηκε ο ασεβέστατος βασιλιάς Ιουλιανός στην Περσία από τον Άγιο Μερκούριο μέσω της προσευχής του Αγίου, βασίλεψε ο θεοσεβής Ιοβιανός που αφού βασίλεψε μόνο ένα χρόνο πέθανε και παρέλαβε τη βασιλεία ο Ουαλεντιανός και ο Ουάλης, ο αδερφός του, εκ των οποίων ο Ουάλης ήταν Αρειανός. Αρειανοί ονομάζονταν όσοι δέχονταν τα δόγματα του αιρετικού Αρείου, τον οποίο αναθεμάτισε η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος επειδή έλεγε ότι ο Χριστός είναι κτίσμα και ποίημα του Θεού.



Το κείμενο αποτελεί μία προσπάθεια απόδοσης του κατά πλάτους βίου του Αγίου Βασιλείου στην Νέα Ελληνική  από το πρωτότυπο, όπως αυτό το συναντούμε στο βιβλίο "Ο Μέγας Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας" του Ματθαίου Λαγγή, Επισκόπου Οινόης.


Wednesday, March 26, 2014

"Παιχνίδι και Μάθηση στην Προσχολική Ηλικία", Διημερίδα στο ΑΠΘ -Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκαπίδευσης -27/28 Μαρτίου




ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
 Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης
Διημερίδα με θέμα:
"Παιχνίδι και Μάθηση στην Παιδική ηλικία"
27 και 28 Μαρτίου 2014

Πέμπτη, 27 Μαρτίου 2014

ΠΡΩΙ

10-10:15 Χαιρετισμοί
Μ. Τσιτουρίδου, Κοσμητόρισσα της Παιδαγωγικής Σχολής
Μ. Τζεκάκη, Πρόεδρος ΤΕΠΑΕ

10:15-10:45 Εναρκτήρια ομιλία
Α. Λενακάκης
Παιχνίδι; Γιατί;

11-12:30
Εισήγηση με θέμα: «Σχολείο και χώροι πολιτισμού. Το παιχνίδι μέσα στα εκπαιδευτικά προγράμματα»,  Λίνα Ευθύμογλου, Mουσειοπαιδαγωγός.
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ας παίξουμε με τις αφίσες», Ελληνικό Τμήμα της IBBY -  Κύκλος Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και ομάδα “Πολύδρομο” . Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα παρουσιάζουν η Mουσειοπαιδαγωγός Λίνα Ευθύμογλου και οι εκπαιδευτικοί Χρυσάνθη Παναγιωτίδου, Δέσποινα Παπαγερίδου.

12:30- 13:30
«Το Παιχνίδι ως αναπτυξιακά κατάλληλη πρακτική.»
Παρουσίαση βίντεο του Εθνικού Οργανισμού για την Εκπαίδευση Mικρών Παιδιών των ΗΠΑ (NAEYC). Παρουσιάζει η Καθηγήτρια του ΤΕΠΑΕ Eλση Ντολιοπούλου

ΑΠΟΓΕΥΜΑ

5-6:30
Aναπαραστάσεις για το παιχνίδι: Ιστορικότητα, εκπαίδευση, φύλο.
Συζητής: E. Ντολιοπούλου

Σ. Ταμπάκη
Tα παιχνίδια κάποτε...

Χ. Ρίζου, Ε. Ντολιοπούλου
Απόψεις νηπιαγωγών και γονέων για τις αλλαγές στο παιχνίδι από την παιδική τους ηλικία μέχρι σήμερα"

Δ. Κογκίδου
Όταν τα παιδιά παίζουν έξω από τις «κανονικότητες» για το φύλο τους

Β. Νευροκοπλή
Από το παιχνίδι στο βιβλίο και τούμπαλιν

6:45-9
Στρογγυλό τραπέζι : Το παιχνίδι στην προσχολική αγωγή
Συντονιστής:Α. Λενακάκης

Δ. Γερμανός
Ο χώρος του παιχνιδιού ως υλικό πεδίο αγωγής

Μ. Τζεκάκη
Μαθηματικά στην παιδική ηλικία: μάθηση μέσα από το παιχνίδι

Μ. Παπανδρέου
Ενισχύοντας και παρατηρώντας το ελεύθερο παιχνίδι των παιδιών: Ευκαιρίες για μάθηση στο νηπιαγωγείο

Μ. Γκέκα
Αναπαραστάσεις παιδιών προσχολικής ηλικίας για το παιχνίδι: Η εμπλοκή της νηπιαγωγού

M. Κοντοπούλου
Η ζωή δεν είναι παιχνίδι

Παρασκευή 28 Μαρτίου 2014-03

9-9:30 Υποδοχή παιδιών 10ος όροφος

9:30-11:30
Εργαστήρια για το παιχνίδι: Παιδιά και φοιτητές/τριες του ΤΕΠΑΕ
ΣΤ΄ τάξη του 3ου Δημοτικού Σχολείου Συκεών. Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Σωτήρης Μωραΐτης, Χρήστος Σάνης
14ο Νηπιαγωγείο Συκεών. Υπεύθυνες εκπαιδευτικοί: Φωτεινή Κατσιρμά, Εύη Κομπιάδου

Tuesday, March 25, 2014

Ο γέρος του Μωριά - Εις μνημόσυνον των ηρωικώς αγωνισαμένων και ενδόξως πεσόντων- Αρχιμανδρίτη Ανανία Κουστένη (αποσπάσματα λόγων)




"... Τον πήραν και τον έκλεισαν στη φυλακή. Το Φεβρουάριο του 1825 στον προφήτη Ηλία στην Ύδρα κι έμεινε εκεί μήνες ο Θοδωράκης. Χωρίς ψωμί. Χωρίς φαγητό. Χωρίς πατρίδα. Χωρίς παρηγοριά. Χωρίς κανέναν. Επικηρυγμένος. Συκοφαντημένος. Φθονημένος. Ποιος; Αυτός που όλους τους σκέπαζε. Όλους τους προστάτευε. Όλους τους εκάλυπτε. Και ξέρετε και κάτι άλλο. Δεν άφηνε κανέναν να του κακολογήσει άλλον άνθρωπο. "Τον καταλαλούντα λάθρα τον πλησίον αυτού τούτο εξεδίωκον" λέει ο προφητάναξ Δαυίδ.


Κι όταν κάποτε πήγε ο Φωτάκος και του 'πε στην Τριπολιτσά ότι οι Δεληγιανναίοι και οι υπόλοιποι μετά την άλωση τον έβριζαν και τον κακολογούσαν, τι του 'πε ο Θοδωράκης; "Καμώσου και κάνε πως δε μου 'πες τίποτα. Και πως δεν άκουσες τίποτα. Άσ' τους αυτούς. Τώρα που θέλησε ο Θεός να ελευθερώσουμε την πατρίδα να μη μας το χαλάσουν."
Και του το χάλασαν. Το χάλσαν πολλές φορές. Η δήθεν κυβέρνησις. Η δήθεν κυβέρνησις φρόντιζε μόνο για τον εαυτό της, -λέει τίποτα σήμερα αυτό;- μόνο για τους δικούς της και ούτε για το λαό ούτε για την πατρίδα και όταν κάποτε του είπαν οι κοτζαμπάσηδες και οι δήθεν κυβερνώντες "αν συνεχίσεις έτσι το κλέφτικο εμείς θα συμπράξουμε με τους Τούρκους και θα δεις πού θα πας." Καταλάβατε; "Και θα δεις πού θα πας!"

Και για ποιον πολέμαγε ο Κολοκοτρώνης; Για τον εαυτό του; Ε, δεν πολέμαγε για τον εαυτό του. Αν ήθελε να φροντίσει τον εαυτό του ο Κολοκοτρώνης θα γινόταν πασάς. Το είχαν προτείνει άλλωστε οι Τούρκοι τόσες φορές και του ταίριαζε. Και όμως δεν το 'κανε. Ούτε κατά φαντασίαν. Και μια φορά που του το ξανάπαν και τον ζάλιζαν τους λέει:
"Ρε παιδιά, εγώ έχω βαπτισθεί Ορθόδοξος. Στην τριχοκουρία πήρε τα μαλλιά μου ο Χριστός. Αν με κάνετε μουσουλμάνο και μου κάνετε και περιτομή", -το 'λεγε αστεία αυτά- "θα μαλώνουν οι δυο μεγάλοι του ουρανού." -Έλεγε και τον Μωάμεθ μεγάλο, αστεία βέβαια!- "Ο ένας θα με τραβάει απ' τα μαλλιά κι ο άλλος απ' την περιτομή." Ήξερε να λέει και αστεία και να τους κάνει έτσι τι, γιατί το 'λεγε ήταν σκόπιμο αυτό, το 'ριχναν όλοι στα γέλια, και αντί να μαλώσουν μαλάκωναν. Το καταλάβατε αυτό; Μπορείς να κάνεις κάποιον θυμωμένο ή κάποιον να πετύχεις να γελάσει; Να το..."
σελ. 12,13

"... Ο Κολοκοτρώνης δεν είχε κανέναν συμβιβασμό με τους Τούρκους. Με τους Έλληνες προσπαθούσε να συμβιβάζεται. Κι όταν του 'παν να κόψει τους προύχοντες λέει στον Οδυσσέα Ανδρούτσο: " Μωρέ αν αρχίσωμε εμείς τον εμφύλιο δε θα μείνει τίποτα όρθιο. Η ψυχή μου είναι γεμάτη από αγανάκτηση μέχρι εδώ" του λέει. "Αλλά δεν το κάνω. Δεν αρχίζω εγώ!" Για σκεφτείτε τι ωραίο είναι αυτό. "Δεν αρχίζω εγώ!"..."
σελ. 18

"... Ο Κολοκοτρώνης ήταν φιλόθεος. Φιλόπατρης. Και φιλάνθρωπος. Κι όταν τον ρώτησαν κάποτε αφού είχε ελευθερωθεί η πατρίδα και εδυσκολεύετο από τα κόμματα, -"αλλάξαμε τυράννους", λέει ο Παπαδιαμάντης αλλού,- τον ρώτησαν αν είναι ρωσόφιλος, αγγλόφιλος, ή γαλλόφιλος και απήντησε ΟΧΙ και στα τρία. 
"Τότε τι είσαι στρατηγέ μου;" 
"Εγώ είμαι Θεόφιλος." 
"Είμαι θεόφιλος" "Ειμαι θεόφιλος". Φίλος του Θεού! Γιατί μόνο ο Θεός είναι φίλος της Ελλάδος. Και μόνο ο Θεός έβαλε την υπογραφή του για την ελευθερία της Ελλάδος. Και δεν την πήρε πίσω. Δηλαδή, ελευθερώθηκε η Ελλάς.

Είχε πίστη ο Θοδωράκης. Και στα βουνά που τον εγκατέλειψαν όλοι οι συναγωνιστές του λέει: "Ήμουνα μόνος στα βουνά με το Θεό." Κι όταν άρχισε η επανάσταση έκοψε από ένα κλαρί, από ένα δέντρο δυο κλαριά, και τα έφτιαξε σταυρό. Και είπε: "Τα πρωτεία στον Σταυρό και δόξα στους εσταυρωμένους όλων των αιώνων." Και όταν μαζευε συντρόφους για την Επανάσταση τι τους είπε; Δυο κουβέντες. "Όσοι αγαπάτε τον Θεό και την πατρίδα ελάτε κοντά μου να την ελευθερώσομε". Αυτή είναι η υποθήκη του Κολοκοτρώνη. 

Κι έλεγε στα παιδιά στην Πνύκα ότι: 
"Εμείς παιδιά μου κάναμε τα πάντα καίτοι αγράμματοι και φτωχοί και σκλάβοι προκειμένου να ελευθερώσομε την πατρίδα. Τώρα σ' εσάς απομένει να την ισιάξετε, να τη στολίσετε και να την ομορφύνετε. Με τον τίμιο κόπο και ιδρώτα σας και με την αγάπη σας εκείνη και προπαντός στον Θεό μας. Γιατί όταν πήραμε τα όπλα είπαμε πρώτα υπέρ πίστεως και μετά υπέρ πατρίδος. Γιατί τότε πατρίς δεν υπήρχε. Ή μάλλον, πατρίς ήταν η ίδια η Εκκλησία. Η ίδια η πίστις. Η ίδια η Ορθοδοξία. Που έγινε για το έθνος και γένος των Ελλήνων τρόφός και φρουρός. Γι' αυτό κι η ευγνωμοσύνη του νεοέλληνα μέχρι που να λείψει και να χαθεί ο κόσμος πρέπει να είναι αειθαλής και αιωνία απέναντι στην Ορθόδοξη Εκκλησία του."

Και θα πρόσθετα κι εγώ πρέπει να είναι η ευγνωμοσύνη αειδθαλής και αιωνία και στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και σε όλους εκείνους τους μεγάλους και μικρούς, γνωστούς και άγνωστους, γυναίκες και άντρες πολεμάρχους, οι οποίοι πολέμησαν για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία. Και τα έδωσαν όλα αντρειωμένοι για την πίστη και το γένος. Κλήρος και λαός. Άντρες και γυναίκες. Μοναχοί και οι υπόλοιποι σπουδαόι, γνωστοι και άγνωστοι." 
σελ.49,50


"Λόγοι για τους ήρωες του 1821", αρχιμανδίτη Ανανία Κουστένη, εκδ. Ακτή, Λευκωσία, 20011

Ομιλία στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά (αποσπάσματα)



...
2. Ότι δε το μυστήριο τούτο είναι ακατανόητο, όχι μόνο στους ανθρώπους, αλλά και στους αγγέλους και τους αρχαγγέλους, αποδεικνύει σαφώς και το γεγονός που εορτάζεται από εμάς σήμερα. Ο αρχάγγελος ευαγγελίσθηκε στην Παρθένο τη σύλληψι· όταν δε αυτή αναζητούσε τον τρόπο κι είπε προς αυτόν, «πώς θα μου συμβή τούτο, αφού δεν γνωρίζω άνδρα;», μη μπορώντας να ερμηνεύση τον τρόπο κατά κανένα τρόπο ο αρχάγγελος, κατέφυγε και αυτός προς τον Θεό, λέγοντας «Πνεύμα άγιο θα έλθη σ' εσέ και δύναμις Υψίστου θα σε επισκιάση»….

3. Έχει όμως και κάτι περισσότερο το λεγόμενο από τον αρχάγγελο προς την Παρθένο, που ενέχει μεγαλύτερο μυστήριο· «θα έλθη», λέγει, «άγιο Πνεύμα σ' εσέ και δύναμις Υψίστου θα σ' επισκιάση». Γιατί; Διότι και το γεννώμενο δεν είναι προφήτης ούτε απλώς άνθρωπος, όπως ο Αδάμ, αλλά θα ονομασθή υιός του Υψίστου, σωτήρ και λυτρωτής του ανθρωπίνου γένους και βασιλεύς αιώνιος….

5Εάν λοιπόν η σύλληψις του Θεού ήταν από σπέρμα, δεν θα ήταν νέος άνθρωπος ούτε αρχηγός της νέας και μη παλαιουμένης καθόλου ζωής. Αν ήταν της παλαιάς μερίδος και κληρονόμος εκείνου του πταίσματος, δεν θα μπορούσε να φέρη στον εαυτό του το πλήρωμα της άφθαρτης θεότητος και να κάμη την σάρκα του ανεξάντλητη αγιασμού, ώστε και των προπατόρων εκείνων ν' αποπλύνη τον μολυσμό με περίσσεια δυνάμεως και στους επιγόνους όλους να επαρκή γι' αγιασμό. Γι' αυτό δεν ήλθε άγγελος ούτε άνθρωπος, αλλ' ο ίδιος ο Κύριος ήλθε και μας έσωσε, που συνελήφθηκε και εσαρκώθηκε σε μήτρα Παρθένου κι έμεινε αναλλοιώτως Θεός.

6. Έπρεπε δε να έχη και μάρτυρα της άσπορης συλλήψεως την Παρθένο και συνεργό σε όσα επρόκειτο να τελεσθούν κατ' οικονομία. Ποια είναι αυτά; Η άνοδος στη Βηθλεέμ, όπου θα ετελείτο και ο εξαγγελλόμενος και δοξαζόμενος τοκετός· η προσέλευσις στο ιερό, όπου το βρέφος μαρτυρείται Κύριος ζωής και θανάτου από τον Συμεών και την Άννα· η φυγή στην Αίγυπτο εμπρός στον Ηρώδη και η επάνοδος από την Αίγυπτο κατά τις ιερές προφητείες και τα άλλα που δεν είναι εύκολο τώρα να απαριθμήσω….

7. Και το όνομα, λέγει, της Παρθένου ήταν Μαριάμ, που ερμηνεύεται Κυρία. Τούτο δεικνύει και το αξίωμα της Παρθένου και το βέβαιο της παρθενίας, και το αλλοιώτικο και προσεκτικό και κατά κάποιον τρόπο παναμώμητο του βίου της· διότι, επειδή ήταν κυρίως παρθένος φερωνύμως, είχε την πλήρη κατοχή της αγνείας, όντας παρθένος και στο σώμα και στην ψυχή, και κατέχοντας τις ψυχικές δυνάμεις και όλες τις αισθήσεις του σώματος υπεράνω κάθε μολυσμού, και μάλιστα τόσο κυρίως και βεβαίως και εγκύρως και καθ' όλα ιερώς όλον τον χρόνο, όπως η κλεισμένη πύλη διατηρεί τους θησαυρούς και το σφραγισμένο βιβλίο διατηρεί τα γραπτά ανέγγικτα από τους οφθαλμούς· διότι περί αυτής έχει γραφή, τούτο είναι το σφραγισμένο βιβλίο και αυτή η πύλη θα είναι κλεισμένη, και κανείς δεν πρόκειται να περάση από αυτήν.

8….Επίσης βέβαια είναι Κυρία όχι μόνο ως ελευθέρα από δουλεία και μέτοχος θείας κυριότητος, αλλά και ως πηγή και ρίζα της ελευθερίας του γένους, και μάλιστα μετά την απόρρητη και χαρμόσυνη γέννα. Διότι αυτή που συζεύχθηκε με άνδρα είναι μάλλον κυριευμένη παρά κυρία, και μάλιστα μετά την περίλυπη και οδυνηρή γέννα, κατά την αρά εκείνη προς την Εύα, «θα γεννήσης τέκνα με λύπη, θα εξαρτάσαι από τον άνδρα σου και αυτός θα σε αυθεντεύη»· για να ελευθερώση από αυτήν την αρά το ανθρώπινο γένος η παρθενομήτωρ, λαμβάνει την χαρά και την ευλογία δια του αγγέλου· διότι ο άγγελος, λέγει, αφού εισήλθε είπε προς την Παρθένο, «Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος είναι μαζί σου, είσαι ευλογημένη ανάμεσα στις γυναίκες»·

9. Αλλά η Παρθένος, καθώς είδε κι εφοβήθηκε μήπως είναι κάποιος απατηλός άγγελος, που παραπλανά τις απερίσκεπτες κατά το παράδειγμα της Εύας, δεν έδέχθηκε ανεξετάστως τον χαιρετισμό· και μη γνωρίζοντας ακόμη καθαρώς τον σύνδεσμο προς τον Θεό που ευαγγελιζόταν αυτός, εταράχθηκε, λέγει, με τον λόγο του, επιμένοντας σταθερά στην παρθενία, «και διαλογιζόταν τι είδους ασπασμός είναι αυτός»· Γι' αυτό ο αρχάγγελος διαλύει αμέσως τον θεοφιλή φόβο της χαριτωμένης Παρθένου, λέγοντάς της· «μη φοβήσαι, Μαρία· διότι επέτυχες την χάρι του Θεού». Ποια χάρι; Αυτή που είναι δυνατή μόνο σ' αυτόν που δύναται τα αδύνατα και εφυλάχθηκε προ των αιώνων σε σένα μόνη. «Ιδού θα συλλάβης τέκνο». Ακούοντας δε σύλληψι, λέγει, μη σκεφθής καμμιά αφαίρεσι της παρθενίας, μη στενοχωρήσαι και μη ταράσσεσαι γι' αυτό· διότι τούτο το «ιδού θα συλλάβης», λεγόμενο τότε προς αυτήν που ήταν παρθένος, υπεδείκνυε πλέον τη σύλληψι ως συνοδοιπόρο με την παρθενία.

10. «Ιδού λοιπόν θα συλλάβης και θα γεννήσης υιόν»· δηλαδή παραμένοντας όπως είσαι σήμερα και διατηρώντας ανέπαφη την παρθενία σου, θα συλλάβης έμβρυο και θα γεννήσης τον υιόν του Υψίστου….

12….Η δε χαριτωμένη Παρθένος, μόλις ήκουσε από τον αρχάγγελο τα τόσο εξαίσια και θεία λόγια, ότι ο Κύριος είναι μαζί σου, και ιδού θα συλλάβης και θα γεννήσης υιό, λέγει, «πώς θα μου συμβή τούτο; Διότι δεν έχω σχέσεις με άνδρα»….
13. Λέγει δε τούτο η Παρθένος, όχι από απιστία, αλλ' επειδή εζητούσε να μάθη κατά το δυνατό πώς έχει το πράγμα· γι' αυτό και ο αρχάγγελος λέγει προς αυτή, «Πνεύμα άγιο θα έλθη σ' εσένα και δύναμις του Υψίστου θα σ' επισκιάση· γι' αυτό και το άγιο που θα γεννηθή θα ονομασθή Υιός Θεού». Αγία βέβαια είσαι εσύ, λέγει, και χαριτωμένη, Παρθένε· Πνεύμα δε πάλι άγιο θα έλθη σ' εσένα, που θα ετοιμάση και καταρτίση την θεουργία μέσα σου με υψηλότερα προσθήκη αγιασμού· και θα σε επισκιάση δύναμις Υψίστου, η οποία συγχρόνως θα σε ενδυμαμώνη και δια της επισκιάσεως σ' εσένα και της συνάφειας με τον εαυτό της θα μορφώνη την ανθρωπότητα, ώστε το γεννώμενο να είναι άγιο, Υιός Θεού και δύναμις Υψίστου μορφωμένη κατά άνθρωπο….

14. Τι πράττει λοιπόν προς αυτά η χαριτωμένη Παρθένος, η θεία κατά την σύνεσι και απαράμιλλη; Πάλι τρέχει προς τον Θεό και απευθύνεται προς αυτόν με ευχή λέγοντας προς τον αρχάγγελο· αν, όπως λέγεις, έλθη σ' εμένα άγιο Πνεύμα, για να με καθαρίση περισσότερο και να με δυναμώση να δεχθώ το σωτήριο έμβρυο, αν μ' επισκιάση δύναμις του Υψίστου που θα μορφώση μέσα μου κατά τον άνθρωπο αυτόν που φέρει την μορφή του Θεού και θα δημιουργήση άσπορη λοχεία, αν το γεννώμενο θα είναι άγιο και Υιός Θεού και Θεός και βασιλεύς αιώνιος, βέβαια τίποτε δεν είναι αδύνατο για τον Θεό, «ιδού εγώ η δούλη του Κυρίου, ας γίνη σύμφωνα με το λόγο σου». Κι έφυγε από εκεί ο άγγελος, αφού άφησε στην γαστέρα της τον ποιητή του σύμπαντος συνημμένο με σώμα και αφού με την συνάφεια αυτή, που εξυπηρέτησε, προξένησε την σωτηρία του κόσμου….



Ολόκληρο το κείμενο του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά εδώ: