Στιγμές με τον Μητροπολίτη Χίου, Ψαρών και Οινουσσών κ. Μάρκο

Παρασκευή 26 Αυγούστου 2016, απόγευμα. Στο φουαγιέ του Ομήρειου Πνευματικού Κέντρου Χίου συγκεντρώνονται όλοι όσοι συμμετάσχουν στο παγκόσμιο συνέδριο για τον Όμηρο, της Euroclassica σε συνεργασία με την Ομηρική Ακαδημία. Πρώτος ομιλητής της απογευματινής συνεδρ

ίας είναι ο Μητροπολίτης Χίου, Ψαρών και Οινουσσών, κ. Μάρκος. Η εισήγησή του έχει ως θέμα: "Ομηρική έκφραση του Συμβόλου της Πίστεως".

Ανάμεσα στον κόσμο ξεχωρίζουν και αρκετοί ιερείς. Κάποια στιγμή εισέρχεται ο Μητροπολίτης ασυνόδευτος. Σαν απαλός αέρας μπαίνει ανάμεσα στο πλήθος. Χαιρετά τους ανθρώπους, μιλά ήσυχα, χαμογελά. Στο ασανσέρ αυτοί που περιμένουν προκειμένου να ανέβουν στον δεύτερο όροφο όπου και πραγματοποιούνται οι συνεδρίες, βλέποντας τον Μητροπολίτη, παραμερίζουν. Εκείνος τους παρακινεί να πάρουν το ασανσέρ και χωρίς δεύτερη κουβέντα, ανεβαίνει μόνος τις σκάλες. 

Όταν τον αναζητά το βλέμμα μου στην αίθουσα, δεν τον εντοπίζει πουθενά. Έρχεται η ώρα της ομιλίας του και τον βλέπω να σηκώνεται από το τελευταίο γωνιακό κάθισμα της τελευταίας σειράς. Διασχίζει το διάδρομο, ανεβαίνει στο έδρανο και δίχως προλόγους, φιοριτούρες και τσιριτζάντζουλες, ξεκινά. Έχει ήδη μοιραστεί μία σελίδα που αριστερά επάνω φέρει το οικόσημο της Μητροπόλεως και από κάτω γράφει σε πολυτονικό:

"Μετάφρασις του αγίου Συμβόλου, επί της εις το έμμετρον μεταποιήσεως,  Μάρκου του Μαμουνά". 

Ο αριθμός ένα δίπλα στο επίθετο Μαμουνά παραπέμπει στο κάτω μέρος της σελίδας όπου υπάρχει η επεξήγηση: Γεώργιος Ζώρας, "Έμμετροι διασκευαί  του Συμβόλου της Πίστεως" Χαιρετιστήριον εις Αναστάσιον Κ. Ορλάνδον (Βιβλιοθήκη της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας 54) Αθήναι 1966, σ. 190-191, Μάρκου Μαμουνά του Κρητός, Μετάφραςις διά στίχων του Ιερού Συμβόλου της Πίστεως, Πανδώρα ΚΒ΄, 1871, σ. 166-168)

Το κύριο σώμα της σελίδας περιέχει το εν λόγω κείμενο στο οποίο είναι υπογραμμισμένες οι λέξεις που είτε συναντώνται στα Ομηρικά έπη είτε "ομηρίζουν". Ο έγκριτος φιλόλογος ομηλητής, έχει εργασθεί για να εντοπίσει πού απαντώνται αυτές οι λέξεις. Οι αναφορές του, εκτός από τα έπη του Ομήρου, περιλαμβάνουν έργα συγγραφέων όχι μόνο της εκκλησιαστικής, αλλά και της θύραθεν παιδείας. Από τον Αριστοφάνη, τον Φιλόδημο της Επικούρειας σχολής, τον  Νόνο Πανοπολίτη, τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο, το λεξικό Φωτίου και Ησυχίου, τα δογματικά έπη, τα Ηθικά του Χρίστου Μαρίνου, τους ύμνους του Μαξίμου του Ομολογητού, τις Βάκχες του Ευρπίδη και πολλά άλλα που δεν πρόλαβα να σημειώσω. Αναλύει την ετοιμολογία της κάθε λέξης, τους ρηματικούς της τύπους και πού απαντάται, με ποιες έννοιες. Η εισήγησή του προϋποθέτει κάτι πολύ  περισσότερο από βαθιές φιλολογικές - γλωσσολογικές γνώσεις. Προϋποθέτει έναν δεινό μελετητή, έναν εναργέστατο νου που έχει το χάρισμα να συνδιάζει τα δεδομένα και να εξάγει επιστημονικά συμπεράσματα, μια ισχυρή διάνοια. Όσο τον ακούω διερωτώμαι, πόσοι μπορούν να καταλάβουν αυτόν τον άνθρωπο και πόση μοναξιά θα πρέπει να βιώνει. Ο κ. Μάρκος ολοκληρώνει την εισήγησή του μέσα στον προκαθορισμένο χρόνο και κατεβαίνει αμέσως από το έδρανο για να κατευθυνθεί πάλι στην τελευταία σειρά όπου και θα παραμείνει ως το τέλος όλης της συνεδρίας. 

Στο διάλειμμα πηγαίνω να πάρω την ευχή του και να τον συγχαρώ. Του εξομολογούμαι πως δεν τα κατάλαβα όλα. "Δεν πειράζει" μου λέει χαμογελώντας, "σιγά σιγά..."

Κατεβαίνω στο φουαγιέ και ξεκινώ να συζητώ με έναν ηλικιωμένο ιερέα, άγνωστό μου έως εκείνη τη στιγμή. Στο νου μου έχω ακόμα το δημοσίευμα που διέσυρε πριν από λίγες μέρες τον Μητροπολίτη, απομονώντας κάποιες φράσεις ενός κηρύγματός του. Ένα κείμενο που ήταν ολοφάνερα γραμμένο από ανώνυμο συντάκτη γεμάτο εμπάθεια και που επιπλέον κατέληγε με τις εύκολες τοποθετήσεις των δύο Χίων βουλευτών που βιάστηκαν να  διαχωρίσουν τον εαυτό τους από τον Ποιμένα τους και να δηλώσουν κατά τρόπο ανόητο, μικροπρεπή και παιδιάστικο, πως από δω και πέρα θα τον αποφεύγουν. Θα τον αποφεύγουν ως τι; Ως μείασμα; Το ίδιο κάνουν δηλαδή και στη Βουλή απέναντι στους πολιτικούς τους αντιπάλους;

Ο γηραιός ιερέας μου λέει λίγα λόγια για το τι  έχει κάνει ο Μητροπολίτης για τους πρόσφυγες, το πώς αγωνίζεται κάθε μέρα να ταϊσει εξακόσιους με εξακόσιους πενήντα  φτωχούς ανθρώπους "ζητιανεύοντας" χρήματα από εύπορους Χιώτες, που μάλιστα ούτε καν τα βλέπει, αλλά πηγαίνουν απευθείας σ' αυτούς που διαχειρίζονται τα συσίτια, και για την άοκνη αγάπη του προς όλους. Μου λέει ακόμα το πώς μιλάει στα κηρύγματά του ανάλογα με το ποιο ποίμνιό τον ακούει. Γιατί αυτό που αγνοούν  οι αμαθείς  δημοσιογράφοι και οι κάθε είδους πολιτικοί ή πολιτικάντηδες, είναι πως ο Ποιμένας δεν υπογράφει μανιφέστα και διακηρύξεις που αφορούν τους πάντες, αλλά κάθε φορά απευθύνει τον λόγο του με διάκριση σ' αυτούς που τον ακούν σε ένα συγκεκριμένο τόπο και χρόνο και που τους γνωρίζει  έναν προς έναν με το όνομά του. Το σκανδαλοθηρικό δημοσίευμα πήρε μεγάλες διαστάσεις και κοινοποιήθηκε ευρέως. Πόσοι άραγε διάβασαν την απάντηση του Μητροπολίτη και από όσους τη διάβασαν πόσοι την κατανόησαν και αντιλήφθηκαν την αρχοντιά της

(http://www.politischios.gr/koinonia/aytes-einai-oi-theseis-toy-hioy-markoy-gia-prosfyges-kai-metanastes) Εκεί σημειώνει πως έκανε ετοιμολογία της λέξεης λαθρομετανάστης και εξήγησε τη λέξη πρόσφυγας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, σ' εκείνο το κήρυγμα για το οποίο κατηγορήθηκε και στο οποίο ο εν λόγω συντάκτης μάλλον δεν είχε τις απαιτούμενες γραμματικές γνώσεις να κατανοήσει;

Δεν περίμενα να ακούσω περισσότερα από τον γλυκύτατο ιερέα. Μου ήταν ήδη αρκετό το ίδιο το πρόσωπο - σπαθί του Μητροπολίτη, ακόμα κι αν δεν άκουγα τη διάλεξή του. Ένα πρόσωπο ήρεμο, γλυκό και κατάφωτο. Ωστόσο, την Κυριακή  αποφάσισα να εκκλησιαστώ στον ναό που θα λειτουργούσε. Ήθελα να τον δω και ως λειτουργό μέσα στο ποίμνιό του την ώρα της θείας Λεειτουργίας.

Έτσι,  λειτουργήθηκα την Κυριακή στον Άη Γιώργη στο Κάστρο. Δεν γνώριζα πως η ημέρα αυτή ήταν τόσο ξεχωριστή για τη Χίο καθώς εορταζόταν η Σύναξις των εν Χίω αγίων - σαράντα πέντε στον αριθμό. Ήταν, λοιπόν, μια πανηγυρική Θεία Λειτουργία, όπου οι πιστοί μπορούσαν να προσκυνήσουν πλήθος λειψάνων όπως των αγίων Ισιδώρου, Μαρκέλλας, Ανθίμου, Νικήτα, Αθανασιόυ του Πάριου και πολλών άλλων, μέχρι και του Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως. 

Τα άμφια του Μητροπολίτη παρέπεμπαν σε εκείνα  τα απλά άμφια που μας είναι γνωστά από τις παλιές  εικόνες των Τριών Ιεραρχών με τη μόνη διαφορά πως οι σταυροί τους δεν ήταν μαύροι, αλλά μπλε. Ακόμη και αυτό έχει σημασία.  Το κήρυγμα έγινε στη σωστή στιγμή, αμέσως μετά το Ευαγγελικό ανάγνωσμα, όπως ορίζει η εκκλησιαστική τάξη που ο εν λόγω Μητροπολίτης και γνωρίζει άριστα και τιμά. Ανάμεσα στα άλλα,  ανέλυσε και τη φράση: πᾶς ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. 33 ὅστις δ᾿ ἂν ἀρνήσηταί με ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ἀρνήσομαι αὐτὸν κἀγὼ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. Ματθ. ι’ 32-33

Η ανάλυσή του με εξέπληξε, καθώς για πρώτη φορά άκουγα ανάλογη γραμματολογική και συντακτική ανάλυση σε κήρυγμα. Εξήγησε με ποια πτώση συντάσσονται τα ισχυρά ρήματα φιλίας και αγάπη, εξ ου και το πρώτο μέρος της άνωθεν ρήσης, και με ποια  τα πιο αδύναμα. Τότε κατάλαβα ακόμα καλύτερα την παρεξήγηση που έφερε τόσες λυπηρές παρενέργειες σ' αυτούς που δεν νιώθουν...

Ακολούθησε λιτάνευση της εικόνας των Χίων αγίων στο Κάστρο. Στη στάση που έγινε, ο μητροπολίτης με ραγισμένη φωνή διάβαζε τις ευχές. Η συγκίνηση μεταδόθηκε και σε όλο το ποίμνιο. Ύστερα μίλησε για τον Ποιμένα, τονίζοντας πως είναι ποιμένας και όχι μισθωτός, όπως λέει το Ευαγγέλιο. Γιατί ο κ. Μάρκος είναι υιός του Ευαγγελίου και θέλει ό,τι κάνει και ό,τι λέει να πηγάζει απ' αυτό και όχι από τον ίδιο και τη γνώμη του. Εξάλλου και στο συνέδριο είναι πει "εγώ δεν έχω γνώμη. Ακολουθώ το Ευαγγέλιο" Τελείωσε το κήρυγμά του λέγοντας κατά προσέγγιση, όπως  τα θυμάμαι: "Το έδαφος της Χίου είναι άγονο και είναι άγονο επειδή απουσιάζουν όλα εκείνα τα συστατικά που θα το έκαναν καρποφόρο. Τα συστατικά αυτά λείπουν γιατί τούτος ο τόπος είναι ποτισμένος από το αίμα των αγίων μαρτύρων μας".

Επιστρέψαμε στο ναό. Μοίρασε το αντίδωρο και μαζί έδινε μία μικρή πλαστικοοποιημένη εικονα των αγίων. "Ευχαριστώ" του είπα παίρνοντάς την. "Τον Θεό" μου απάντησε.

Οι αρχές και εξουσίες του τόπου απουσίαζαν. Οι Χιώτες βουλευτές δεν τίμησαν  την πανήγυρη του τόπου τους. Προτίμησαν ίσως  να μη χαλάσουν τις διακοπές τους προκειμένου να ξυπνήσουν και να παρευρεθούν στην  ιερά πανήγυρη, λησμονώντας πως δεν εκπροσωπούν τον εαυτό τους, αλλά τον λαό που τους ψηφίζει. Ο "και πατρίδας προστάτης", κατά τον Μεγάλο Βασίλειο, για τη λέξη "διακοπές" γνωρίζει εκτός από την ετοιμολογία της,  πως συντάσσεται με οτιδήποτε άλλο εκτός από το έργο της αδιάκοπης αγάπης που του εμπιστεύθηκε ο Θεός,...

.