M. Σάββατο

Μεγάλο Σάββατο

Μεγάλο Σάββατο εἶναι ἡ τελευταία ἡμέρα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας καὶ τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς. Ἀφιερωμένη ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μας στὴν κάθοδο τοῦ Ἰησοῦ στὸν Ἅδη. Ἐνῶ τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ βρίσκεται στὸν τάφο, ἡ ψυχὴ τοῦ κατέβηκε προσωρινὰ στὸν Ἅδη γιὰ νὰ μεταφέρει στοὺς νεκροὺς τὸν Λόγο Του.

Ἐντωμεταξὺ οἱ Ἀρχιερεῖς μὲ τὴν ἄδεια τοῦ Πιλάτου, ἐγκαθιστοῦν φρουρὰ ἔξω ἀπὸ τὸ μνῆμα τοῦ Χριστοῦ. Αὐτὸ τὸ ἔκαναν γιὰ νὰ μὴν μπορέσουν οἱ μαθητές Του, νὰ κλέψουν τὸ σῶμα Του καὶ νὰ διαδώσουν ὅτι ἀναστήθηκε. Εἶχαν οἱ Ἀρχιερεῖς αὐτὸν τὸν φόβο ἐπειδὴ τὴν ἀνάστασή Του, εἶχε προαναγγείλει ὁ Ἰησοῦς ἐνόσω ἦταν ἐν ζωῇ.

Τὸ πρωὶ τοῦ Μεγάλου Σαββάτου, στὶς ἐκκλησίες μας, τελεῖται ἡ Θεία Λειτουργία τῆς Πρώτης Ἀνάστασης. Ὀνομάζεται ἔτσι, γιατί σὲ κάποιο σημεῖο της, ὁ Ἱερέας προαναγγέλλει τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου, λέγοντας: «Ἀνάστα ὁ Θεὸς κρίνων τὴν γῆν…». Ἴσως ἡ ὕπαρξη αὐτῆς τῆς προαναγγελλίας, νὰ εἶναι ὁ λόγος ποὺ τὸ πένθος τῶν πιστῶν τὴν ἡμέρα αὐτὴ εἶναι μικρότερο σὲ σχέση μὲ αὐτὸ τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς.

Στὰ Ἱεροσόλυμα, ἡ τελετὴ τῆς Ἁφῆς τοῦ Ἁγίου Φωτὸς καὶ τῆς Ἀνάστασης τοῦ Κυρίου, γίνονται τὸ μεσημέρι τοῦ Μεγάλου Σαββάτου. Στὴν Ἑλλάδα ἡ Θεία Λειτουργία τῆς Ἀναστάσεως γίνεται τὸ βράδυ τοῦ Μεγάλου Σαββάτου. Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Λειτουργίας, στὶς 12 ἀκριβῶς τὰ μεσάνυχτα, σβήνουν τὰ φῶτα τῆς ἐκκλησίας καὶ ὁ ἱερέας προβάλει στὴν Ὡραία Πύλη, κρατώντας σὲ κάθε χέρι ἀπὸ μία δεσμίδα τριάντα τριῶν κεριῶν μὲ τὸ Ἅγιο Φῶς, καὶ ψάλλοντας τὸ «Δεῦτε λάβετε Φῶς…». Στὴν συνέχεια ἱερεῖς, ψάλτες καὶ πιστοὶ βγαίνουν στὸ περίβολο τῆς ἐκκλησίας ὅπου γίνεται ἡ ἀνάγνωση τοῦ Εὐαγγελίου τῆς Ἀναστάσεως καὶ ψάλλεται τὸ «Χριστὸς Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν θανάτω θάνατον πατήσας καὶ τοὶς ἐν τοὶς μνήμασι, ζωὴν χαρισάμενος».

Οἱ πιστοὶ μετὰ τὸ τέλος τῆς λειτουργίας μεταφέρουν τὸ Ἅγιο Φῶς στὰ σπίτια τους καὶ τὸ ἔθιμο θέλει νὰ τὸ φυλᾶνε νὰ μὴν σβήσει γιὰ σαράντα ἡμέρες. Τὸ Μεγάλο Σάββατο, ὅπως καὶ ἡ Μεγάλη Παρασκευή, εἶναι ἡμέρα αὐστηρῆς νηστείας, μὲ τὸ λάδι νὰ ἀνήκει στὶς ἀπαγορευμένες τροφές.

Ὅσοι δὲν ἔχουν φτιάξει κουλούρια ἢ τσουρέκια καὶ δὲν ἔχουν βάψει κόκκινα αὐγὰ τὴν Μεγάλη Πέμπτη, τὸ Μεγάλο Σάββατο ἔχουν τὴν τελευταία τους εὐκαιρία νὰ τὸ πράξουν. Οἱ ἑτοιμασίες τῶν νοικοκυριῶν γιὰ τὸ Πάσχα ἔχουν φτάσει στὸ τέλος τους. Τὸ μόνο ποὺ ἀπομένει εἶναι ἡ κατασκευὴ τῆς μαγειρίτσας ποὺ θὰ φαγωθεῖ μετὰ τὴν ἀνάσταση καθὼς καὶ ἡ προετοιμασία τῆς ψησταριᾶς καὶ τῆς σούβλας γιὰ τὸ ἀρνὶ ἢ τὸ κατσίκι ποὺ θὰ φαγωθεῖ τὴν ἡμέρα τοῦ Πάσχα.

Υπόμνημα Τριωδίου:

«Τῶ Αγίω καὶ Μεγάλω Σαββάτω,

τὴν θεόσωμον Ταφήν, καὶ τὴν εἰς Ἄδου Κάθοδον

τοῦ Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἑορτάζομεν

δι’ ὧν τῆς φθορᾶς τὸ ἡμέτερον γένος ἀνακληθέν,

πρὸς αἰωνίαν ζωὴν μεταβέβηκε».

Στίχοι:

Μάτην φυλάττεις τὸν τάφον,κουστωδία.

Οὗ γὰρ καθέξει τύμβος αὐτοζωίαν.

Τὴ ἀνεκφράστω σου συγκαταβάσει, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἠμῶν, ἐλέησον ἠμας Ἀμήν.

Κοντάκιον

«Τὴν ἄβυσσον ὁ κλείσας, νεκρὸς ὁρᾶται,

καὶ σμύρνη καὶ σινδόνι ἐνειλημμένος, ἐν μνημείῳ κατατίθεται,

ὡς θνητὸς ὁ ἀθάνατος.

Γυναῖκες δὲ αὐτὸν ἦλθον μυρίσαι, κλαίουσαι πικρῶς καὶ ἐκβοῶσαι.

Τοῦτο Σάββατόν ἐστι τὸ ὑπερευλογημένον,

ἐν ὧ, Χριστὸς ἀφυπνώσας, ἀναστήσεται τριήμερος».

Ὁ Οἶκος

«Ὁ συνέχων τὰ πάντα ἐπὶ σταυροῦ ἀνυψώθη,

καὶ θρηνεῖ πᾶσα ἡ Κτίσις,

τοῦτον βλέπουσα κρεμάμενον γυμνὸν ἐπὶ τοῦ ξύλου,

ὁ ἥλιος τὰς ἀκτῖνας ἀπέκρυψε, καὶ τὸ φέγγος οἱ ἀστέρες ἀπεβάλλοντο,

ἡ γῆ δὲ σὺν πολλῷ τῶ φόβω συνεκλονεῖτο,

ἡ θάλασσα ἔφυγε, καὶ αἱ πέτραι διερρήγνυντο,

μνημεῖα δὲ πολλὰ ἠνεώχθησαν, καὶ σώματα ἡγέρθησαν ἁγίων Ἀνδρῶν.

Ἅδης κάτω στενάζει,

καὶ Ἰουδαῖοι σκέπτονται συκοφαντῆσαι Χριστοῦ τὴν Ἀνάστασιν,

τὰ δὲ Γύναια κράζουσι.

Τοῦτο Σάββατόν ἐστι τὸ ὑπερευλογημένον,

ἐν ὧ Χριστὸς ἀφυπνώσας, ἀναστήσεται τριήμερος».

Απολυτίκιον. Ήχος πλ. δ΄

-«Ὁ εὐσχήμων Ἰωσήφ,

ἀπὸ τοῦ ξύλου καθελῶν τὸ ἄχραντόν σου Σῶμα,

σινδόνι καθαρά, εἰλήσας καὶ ἀρώμασιν,

ἐν μνήματι καινῶ κηδεύσας ἀπέθετο».

-«Ὅτε κατῆλθες πρὸς τὸν θάνατον,

ἡ ζωὴ ἡ ἀθάνατος, τότε τὸν Ἅδην ἐνέκρωσας,

τὴ ἀστραπὴ τῆς θεότητος,

ὅτε δὲ καὶ τοὺς τεθνεώτας ἐκ τῶν καταχθονίων ἀνέστησας,

πᾶσαι αἱ Δυνάμεις τῶν ἐπουρανίων ἐκραύγαζον.

Ζωοδότα Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, δόξα σοι».

-«Ταὶς Μυροφόροις Γυναιξί,

παρὰ τὸ μνῆμα ἐπιστάς, ὁ Ἄγγελος ἐβόα.

Τὰ μύρα τοὶς θνητοὶς ὑπάρχει ἁρμόδια,

Χριστὸς δὲ διαφθορὰς ἐδείχθη ἀλλότριος».

Από το blog του aerapatera