Ζωοδόχος Πηγή

Περὶ τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς

Ἡ ἑορτὴ τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς ποὺ γιορτάζουμε τὴν Παρασκευὴ τῆς Διακαινησίμου εἶναι γιορτὴ τῆς Παναγίας μας. Γράφει τὸ συναξάρι τῆς ἡμέρας: «Τὴν Παρασκευὴ τῆς Διακαινησίμου ἑορτάζουμε τὰ ἐγκαίνια τοῦ ναοῦ τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἠμῶν καὶ Θεομήτορος, τῆς Ζωηφόρου Πηγής• ἀκόμη ἐνθυμούμαστε καὶ τὰ ὑπερφυὴ θαύματα ποὺ ἔγιναν στὸν Ναὸ αὐτὸ ἀπὸ τὴν Μητέρα τοῦ Θεοῦ».

Ἡ Παναγία ὀνομάζεται Ζωοδόχος Πηγή, ἀφοῦ γέννησε τὴν Ζωή, ποὺ εἶναι ὁ Χριστός. Γιὰ πρώτη φορὰ τὸ ἐπίθετο Ζωοδόχος Πηγὴ τὸ ἔδωσε στὴν Παναγία ὁ Ἰωσὴφ ὁ Ὑμνογράφος τὸν 9ο αἰώνα, συνθέτοντας ἕναν ὕμνο του πρὸς τὴν Παναγία.

Ἡ γιορτή, ὅπως προαναφέρθηκε, ἀναφέρεται στὰ ἐγκαίνια τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῆς Παναγίας, γνωστοῦ ὡς «Ἡ Ζωοδόχος Πηγὴ στὸ Μπαλουκλί», ἔξω ἀπὸ τὰ τείχη τῆς Κωνσταντινούπολης, ὅπου ὑπῆρχε πηγὴ ἁγιάσματος ποὺ ἐπιτελοῦσε καὶ ἐπιτελεῖ πολλὰ θαύματα.

Ὁ Ἱερὸς Ναὸς τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς στὴν Πόλη ἀνεγέρθηκε κατ’ ἀρχὰς ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα Λέοντα τὸν Θράκα, ποὺ ἦταν χρηστὸς καὶ ἐπιεικής, καὶ πρὶν ἀκόμη γίνει αὐτοκράτορας ὡς ἁπλὸς στρατιώτης συνάντησε ἕναν τυφλὸ ἔξω ἀπὸ τὴν Χρυσὴ Πύλη τῆς Κωνσταντινούπολης. Ὁ τυφλός του ζήτησε νερὸ νὰ πιῆ καὶ ὁ Λέων ἀναζήτησε τὴν πηγὴ τοῦ νεροῦ στὴν περιοχή, ἡ ὁποία ἦταν κατάφυτη ἀπὸ δένδρα, ἀλλὰ δὲν μπόρεσε νὰ τὴν ἀνακαλύψη. Λυπήθηκε πολὺ ποὺ δὲν βρῆκε νερὸ νὰ δώση στὸν τυφλό. Ἄκουσε τότε φωνὴ νὰ τοῦ λέγη: «Βασιλιᾶ Λέοντα» –δηλαδὴ τὸν ἀπεκάλεσε βασιλιά, ἐνῶ ἀκόμη ἦταν στρατιώτης, κάτι ποὺ ἐπαληθεύθηκε– «…νὰ εἰσέλθης βαθύτερα στὸ δάσος, καὶ ἀφοῦ λάβης μὲ τὶς χοῦφτες σου τὸ θολερὸ αὐτὸ νερό, νὰ ξεδιψάσης τὸν τυφλὸ καὶ νὰ πλύνης τὰ μάτια του, καὶ τότε θὰ γνωρίσης ποιὰ εἶμαι ἐγὼ ποὺ κατοικῶ στὸ μέρος αὐτό». Ὁ Λέων ἔκανε ἀμέσως ὅπως τὸν διέταξε ἡ φωνὴ καὶ ὁ τυφλὸς εἶδε τὸ φῶς του. Ἡ φωνὴ ἐκείνη ἦταν τῆς Παναγίας.

Καὶ ὁ Λέων, ὅταν ἔγινε αὐτοκράτορας, μὲ εὐγνωμοσύνη καὶ φιλότιμο ἔκτισε στὸ μέρος ἐκεῖνο τοῦ ἁγιάσματος Ἱερὸ Ναὸ πρὸς τιμὴν τῆς Παναγίας, τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς. Ὅταν κατέρρευσε ὁ Ἱερὸς αὐτὸς Ναὸς ἀπὸ τὸν χρόνο, ἄλλοι αὐτοκράτορες –ὁ Ἰουστινιανός, ὁ Βασίλειος ὁ Μακεδών– ἀνέλαβαν καὶ ἔκτισαν ἐκ νέου τὸν Ναό, πιὸ μεγαλοπρεπῆ ἀπὸ τὸν παλαιότερο.

Μία δεύτερη παράδοση ἀναφέρει ὅτι τὸν πρῶτο Ναὸ τὸν ἔκτισε ὁ Ἰουστινιανός, βλέποντας ἐκεῖ ποὺ κυνηγοῦσε σὲ ὅραμα ἕνα μικρὸ παρεκκλήσι καὶ ἕναν Ἱερέα μπροστὰ σὲ μία πηγή, λέγοντάς του ὅτι εἶναι ἡ πηγὴ τῶν θαυμάτων. Στὸν τόπο ἐκεῖνο ἔκτισε μοναστήρι μὲ τὰ ὑλικὰ ποὺ περίσσεψαν ἀπὸ τὴν Ἁγία Σοφία.

Ὁ Ναὸς αὐτὸς στὴν Βασιλεύουσα κατέρρευσε τὸν 15ο αἰώνα. Σύμφωνα μὲ μαρτυρίες τὸ 1547 ὁ Ναὸς δὲν ὑπῆρχε πιά. Ὑπῆρχε μόνον τὸ ἁγίασμα. Τὸ 1833 ὁ Πατριάρχης Κωνστάντιος Ἃ μὲ ἄδεια τοῦ Σουλτάνου ξαναέκτισε τὸν Ναὸ πάνω στὰ ἐρείπια τοῦ παλαιοῦ. Ἔτσι, στὶς 2 Φεβρουαρίου τοῦ 1835, ὁ Πατριάρχης Κωνστάντιος, μὲ 12 ἀκόμη Ἀρχιερεῖς ἐγκαινίασαν τὸν νέο Ναὸ τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς, στὸ Μπαλουκλί. Μπαλουκλὶ σημαίνει τόπος μὲ ψάρια, ἀφοῦ στὴν δεξαμενὴ τῆς Πηγῆς ὑπάρχουν ψάρια.

Στὸν ναὸ αὐτὸ ἐπιτελοῦνταν πολλὰ θαύματα καὶ μάλιστα καὶ σὲ οἰκογένειες εὐγενῶν της αὐτοκρατορίας, μὲ χαρακτηριστικὸ παράδειγμα αὐτὸ τῆς λύσεως τῆς στειρώσεως τῆς αὐτοκράτειρας Ζωῆς, ἡ ὁποία μετὰ ἀπὸ θαῦμα τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς γέννησε τὸν Κωνσταντῖνο τὸν Πορφυρογέννητο, ποὺ ἔγινε αὐτοκράτορας τοῦ Βυζαντίου. Στὸν ναὸ αὐτὸ θεραπεύθηκαν ἐπίσης οἱ αὐτοκράτορες Ἰουστινιανός, Λέοντας ὁ Σοφός, Ρωμανὸς Λεκαπηνός, ὁ Ἀνδρόνικος Γ , ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Στέφανος, ὁ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Ἰωάννης, πολλὲς βασίλισσες καὶ πολλοὶ ἀνώτατοι ἀξιωματοῦχοι τῆς αὐτοκρατορίας, ἀλλὰ καὶ κληρικοὶ καὶ μοναχοὶ καὶ πολλοὶ ἁπλοὶ Χριστιανοί. Τὸν 14ο αἰώνα ὁ Νικηφόρος Κάλλιστος γράφοντας γιὰ τὸ ἁγίασμα τῆς Πηγῆς, παραθέτει ἕναν κατάλογο 63 θαυμάτων.

Ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς παρουσιάζει τὴν Παναγία μέσα σὲ ἕνα συντριβάνι ἀπὸ τὸ ὁποῖο χύνεται ἄφθονο νερό, νὰ βαστάη στὴν ἀγκαλιὰ τῆς τὸν Χριστὸ ποὺ εὐλογεῖ. Δύο ἄγγελοι τὴν στεφανώνουν κρατώντας εἰλητάριο ποὺ γράφει: «Χαῖρε ὅτι ὑπάρχεις βασιλέως καθέδρα, χαῖρε ὅτι βαστάζεις τὸν Βαστάζοντα πάντα». Γύρω ἀπὸ τὸ συντριβάνι εἰκονίζονται ὁ αὐτοκράτορας καὶ πολλοὶ ἀσθενεῖς μὲ ποικίλες ἀσθένειες. Δέχονται τὸ ἁγίασμα μὲ τὸ ὁποῖο τοὺς ραντίζουν οἱ ὑγιεῖς. Στὴν ἄκρη ζωγραφίζεται μία δεξαμενὴ μὲ ψάρια, ἀφοῦ ὅπως εἴπαμε Μπαλουκλὶ σημαίνει τόπος ψαριῶν.

Ἡ εὐλάβεια καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ λαοῦ τῆς Κωνσταντινούπολης πρὸς τὴν Ζωοδόχο Πηγὴ μεταδόθηκε σὲ ὅλους τους Ὀρθοδόξους καὶ ἔτσι σὲ πολλὰ μέρη, ὅπως καὶ ἐδῶ στὴν Ναύπακτο, καὶ ἀπέναντι στὸ Αἴγιο, τὴν Παναγία τὴν Τρυπητή, ἀνηγέρθησαν Ναοὶ πρὸς τὴν τιμὴ τῆς Παναγίας, τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς, ὅπου καὶ ἐκεῖ ἐπιτελοῦνται θαύματα, ποὺ στηρίζουν τοὺς ἀνθρώπους στὴν καθημερινή τους ζωὴ καὶ στὴν πίστη τους στὸν Θεό.

(πηγή:εφημ.Εκκλησιαστική Παρέμβαση)

Από το blog του aerapatera