Συνέντευξη στην KOSVOICE

1 Το “Αν τ' αγαπάς ξανάρχονται” ήταν το πρώτο σας παιδικό βιβλίο που κυκλοφόρησε. Αν και πραγματεύεται το θάνατο, οι εκδόσεις Λιβάνη το εμπιστεύτηκαν. Δικαιώθηκαν αργότερα, καθώς βραβεύτηκε τόσο από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου όσο και από το περιοδικό Διαβάζω. Πείτε μας λίγα λόγια για αυτό το υπέροχο βιβλίο.

Η γνήσια δικαίωση δεν έρχεται με τα βραβεία, αλλά με την αγάπη των ανθρώπων… Αυτό είναι ένα βιβλίο της “υπακοής”… Είχα γράψει πρώτα το “Παραμύθι της μουσικής” και είχα αποφασίσει πως πριν διαλέξω εκδότη θα διαλέξω εικονογράφο. Μου άρεσε πολύ ο Νικόλας Ανδρικόπουλος. Τον πήρα τηλέφωνο και μου είπε να του το στείλω και κατόπιν θα μου απαντούσε εάν τον ενδιαφέρει. Όταν το διάβασε ενθουσιάστηκε, αλλά μου πρότεινε να γράψω ένα μικρότερο γιατί ένα μεγάλο κείμενο εκδίδεται δυσκολότερα από ένα μικρό. Έτσι, αφού αυτό με συμβούλεψε ο Νικόλας, κάθησα κι έγραψα το “Αν τ’ αγαπάς ξανάρχονται”. Στα είκοσι χρόνια περίπου που γράφω, πρώτη φορά συνέβη να γράψω κατευθείαν ένα κείμενο που εκ των υστέρων δε χρειάστηκε καμιά διόρθωση. Ο μέσος χρόνος διορθώσεων κάθε μου παραμυθιού είναι περίπου μία χρονιά. Αλλά το “Αν τ’ αγαπάς ξανάρχονται” γράφτηκε σαν να μην το έγραψα εγώ, σαν να μην προσπάθησα καθόλου. Ήταν μια μοναδική στιγμή, σαν να άνοιξαν οι ουρανοί και κατέβηκε… Ίσως και γι’ αυτό αγγίζει και παρηγορεί τόσους πολλούς ανθρώπους…

2 Μεγάλο μέγεθος, σκληρό εξώφυλλο και πολλά σαλόνια σε όλα σας τα παιδικά βιβλία. Τυχαίο ή είναι απαίτησή σας;

Δεν υπάρχει τίποτα τυχαίο στα βιβλία μου, -τουλάχιστον όσο περνά από το χέρι μου. Αν δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις να γίνει ένα βιβλίο μου όπως το “ονειρεύομαι”, δεν το εκδίδω. Έχω απορρίψει προτάσεις από εκδοτικούς οίκους επειδή δεν εξασφάλιζαν αυτά που ζητούσα, αλλά δε μ’ ενδιαφέρει να βγάλω ένα βιβλίο μόνο για να το βγάλω. Γι’ αυτό και δουλεύω πολύ πάνω στη διόρθωση μέχρι να φτάσουν να ειπωθούν τα απολύτως απαραίτητα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο που διαθέτω. Πρέπει εδώ όμως να διευκρινίσω τι εννοώ “ονειρεύομαι”. Ενώ γράφω ένα παραμύθι ή αφότου έχω τελειώσει τη συγγραφή του, δεν έχω καμιά διαμορφωμένη αντίληψη για την έκδοσή του εκ των προτέρων. Το κείμενο με οδηγεί για τις απαιτήσεις που έχει, δεν το οδηγώ εγώ. Και αυτό το αντιλαμβάνομαι μόνο όταν μετά από καιρό ολοκληρώνω τις διορθώσεις του. Κάποια στιγμή έχω πια μια σαφή αίσθηση για το πώς θέλει να εκδοθεί, ποιον εικονογράφο θέλει, τι σχήμα, τι χαρτί, τι εξώφυλλο. Προς το παρόν όλα μου τα παραμύθια είχαν παρόμοιες απαιτήσεις ως προς τα γενικά τους χαρακτηριστικά, αλλά δεν ξέρω τι θα θελήσουν τα επόμενα… Όταν όμως καταλάβω τι θέλει ένα μου παραμύθι, δεν το διαπραγματεύομαι, δεν κάνω εκπτώσεις προκειμένου να εκδοθεί, γιατί τον πρώτο λόγο τον έχει το ίδιο το κείμενο και γι’ αυτό το “ακούω”…

3 Το κόκκινο κορδόνι είναι ο τίτλος του νέου σας βιβλίου που κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες από τις εκδόσεις Λιβάνη. Ποιο είναι το θέμα του; Σε ποιες ηλικίες απευθύνεται;

Θα ξεκινήσω από το δεύτερο ερώτημα. Δεν δέχομαι πως τα βιβλία απευθύνονται σε συγκεκριμένες ηλικίες όταν είναι καλά. Το καλό δεν έχει ηλικία. Είναι για όλους καλό, κι ας καταλαβαίνει ο καθένας αυτό που μπορεί να καταλάβει σύμφωνα με την ηλικία του, την παιδεία του, την διάθεσή του, την εμπειρία του, κά. Κατά τη γνώμη μου είναι λάθος αυτός ο διαχωρισμός σύμφωνα με τις ηλικίες. Δεν γράφω παραμύθια “για παιδιά”. Απλώς εργάζομαι πάνω σ’ αυτό το είδος λόγου. Τα παραμύθια, όπως και κάθε είδος της λογοτεχνίας, απευθύνονται σε όλους. Αν κάτι αρέσει σ’ ένα παιδί και καθόλου σ’ έναν μεγάλο, ή το αντίστροφο, πρέπει να μας κάνει να αναρωτηθούμε αν είναι καλό και άξιο λόγου. Αυτός είναι και ο λόγος που, για παράδειγμα, οι παραστάσεις της Ξένιας Καλογεροπούλου αφορούν και ενδιαφέρουν πάντα όλες τις ηλικίες, κι ας χαρακτηρίζονται ως “παιδικό θέατρο”. Είναι πολύ καλές παραστάσεις κι έτσι καταργούν τους επίπλαστους διαχωρισμούς.

Τώρα, το “Κόκκινο κορδόνι” φέρνει σε αντιπαραβολή δύο κόσμους. Από τη μια μεριά έχουμε ένα φτωχό κορίτσι που μ’ ένα κόκκινο κορδόνι, που του δίνει ό, τι σχήμα θέλει, καταφέρνει να δίνει ζωή σε ό, τι της λείπει και αγαπά, κι απ’ την άλλη έχουμε ένα πληγωμένο βασιλόπουλο, –ζωγράφο-, που έχει όλου του κόσμου τα καλά, αλλά ο πόνος έχει σκληρύνει την καρδιά του, με αποτέλεσμα να αφαιρεί τη ζωή από οτιδήποτε ζωγραφίζει. Όταν συναντιούνται τα δύο παιδιά, συγκρούονται αυτοί οι δύο κόσμοι και λύνεται το “πρόβλημα”. Ο μικρός βασιλιάς συνέρχεται και επανορθώνει το κακό που προξένησε στη χώρα του.

Το παραμύθι αυτό θέλει να αναδείξει την αξία των μικρών, ελάχιστων και ασήμαντων πραγμάτων που αν τα ανακαλύψουμε κάνουν κι εμάς ευτυχισμένους, αλλά και σ’ αυτά χαρίζεται μια δεύτερη ζωή. Με άλλα λόγια, πρόκειται για την “ποιητική” σχέση μας με τη ζωή…

4 Σε δυο από τα έξι παιδικά σας βιβλία που κυκλοφορούν προσεγγίσατε με πολύ ευαισθησία το θάνατο, και μάλιστα στο Μοναδικό φιλί αυτόν ενός μικρού παιδιού. Είναι ένα θέμα που σας απασχολεί ιδιαίτερα; Πόσο βόηθησαν στο τελικό αποτέλεσμα οι εικόνες του Σβετλίν κα του Νικόλα Ανδρικόπουλου;

Μ’ ενδιαφέρει πάρα πολύ η ζωή σε όλες της τις μορφές και σε όλες τις εκφάνσεις της, άρα δεν μπορεί να μείνει απέξω ο θάνατος που φαινομενικά διακόπτει το νήμα της, -όσο και αν θα το θέλαμε… Λίγο πολύ όλοι βιώνουμε κάποια στιγμή απώλειες ανθρώπων μας, αλλά αυτό που με ενδιαφέρει είναι να φαίνεται πως ο θάνατος είναι μόνον ένα πέρασμα σε μια άλλη ζωή, όσο σκληρό και επίπονο γεγονός κι αν είναι...

Νομίζω πως και οι δύο εξαιρετικοί εικονογράφοι, καθένας με τον δικό του τρόπο, βοήθησαν να αναδειχθούν και να φωτιστούν τα κείμενά μου καθώς και η ελπίδα που τα χαρακτηρίζει.

5 Τι συμβουλές θα δίνατε σε ένα νέο συγγραφέα που δέχεται συνεχώς αρνητικές απαντήσεις από εκδοτικούς οίκους;

Δεν υπάρχουν γενικές συμβουλές για γενικές καταστάσεις και για όλους τους ανθρώπους. Δεν έχουν κανένα νόημα και κινδυνεύουμε να ολισθήσουμε σε συνθήματα κενά νοήματος. Αν κάποιος πιστεύει σ’ αυτό που κάνει και εργάζεται με αφοσίωση πάνω σ’ αυτό, τότε αργά ή γρήγορα θα βρει τον δρόμο του. Με ό, τι κι αν καταπιαστούμε, βασικός οπλισμός μας είναι αυτό που κουβαλάμε μέσα στο μυαλό και στην ψυχή μας.

Αυτό που πρέπει να μας ανησυχεί είναι οι ανοιχτοί και ευκολοδιάβατοι δρόμοι, όχι οι δυσκολίες και οι αρνήσεις που συναντάμε. Στις δοκιμασίες κρινόμαστε και είτε επαληθευόμαστε είτε  διαψευδόμαστε. Και οι δύο όμως περιπτώσεις λειτουργούν προς όφελός μας.

6 Ξεχωρίζετε κάποιο από τα παραμύθια σας;

Είναι σαν να ρωτάτε μια μητέρα αν ξεχωρίζει ένα της παιδί. Γίνεται; Δεν γίνεται. Αυτή είναι η φύση των πραγμάτων. Κάθε παιδί έχει τη θέση του και συνδεόμαστε μαζί του μ’ έναν μοναδικό τρόπο.

Κάθε βιβλίο έχει τη δική του οντότητα και με κάθε βιβλίο έχω έναν διαφορετικό σύνδεσμο. Οπωσδήποτε έχω μια μεγαλύτερη “έννοια” για κάθε καινούριο μου βιβλίο, όπως και μια μητέρα με το νεογέννητό της. Όταν αυτό όμως μεγαλώσει και πατήσει στα πόδια του, λίγο λίγο το αφήνει από την αγκαλιά της ώσπου να έρθει μια μέρα να το αποχαιρετήσει. Έτσι, τώρα έχω μια ιδιαίτερη έννοια για τα δυο καινούρια μου παραμύθια, τα “Χάρτινα όνειρα” που κυκλοφόρησαν πριν λίγους μήνες από τις εκδόσεις Διάπλαση και για το “Κόκκινο κορδόνι” που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Λιβάνη. Όταν και αυτά, όπως τα προηγούμενα, θα τα έχω κάνει αρκετές παρουσιάσεις και θα τα δω να δοκιμάζονται και να αντέχουν, δε θα τα νοιάζομαι τόσο... και θα τα αποχαιρετίσω… δεν θα είναι πια δικά μου… θα είναι όλων όσων τα πάρουν στα χέρια τους και τα βάλουν στην καρδιά τους…

http://www.kosvoice.gr/http://www.kosvoice.gr/συνέντευξη/item/1359-βασιλική-νευροκοπλή