Οι τρεις Ιεράρχες

« Το μοναστήρι της ΣιμωνόπετραςΟι τρείς Ιεράρχες ( Γρηγόριος ο Θεολόγος,Ιωάννης ο Χρυσόστομος,Βασίλειος ο Μέγας)

Ὁμοὺ δίκαιον τρεῖς σέβειν Ἐωσφόρους,

Φῶς τρισσολαμπὲς πηγάσαντες ἐν βίω.

Κοινὸν τὸν ὕμνον προσφέρειν πάντας θέμις,

Τοῖς ἐκχέασι πάσι κοινὴν τὴν χάριν.

Ἔαρ χελιδὼν οὐ καθίστησι μία·

Αἳ τρεῖς ἀηδόνες δὲ τῶν ψυχῶν ἔαρ.

Τὴν μὲν νοητὴν ἡ Τριὰς λάμπει κτίσιν,

Τριὰς γὲ μὴν αὔτη δὲ τὴν ὀρωμένην.

Ἀπώλεσαν μὲν οἱ πάλαι Θεοῦ σέβας,

Ἐξ Ἡλίου τὲ καὶ Σελήνης ἀφρόνως·

Κάλλoς γὰρ αὐτῶν θαυμάσαντες καὶ τάχος,

Ὥσπερ θεοῖς προσῆγον οὐκ ὀρθῶς σέβας.

Ἐκ τῶν τριῶν τούτων δὲ φωστήρων πάλιν,

Ἠμεῖς ἀνηνέχθημεν εἰς Θεοῦ σέβας,

Κάλλει βίου γάρ, τὴ τὲ πειθοὶ τῶν λόγων,

Πείθουσι πάντας τὸν μόνον Κτίστην σέβειν.

Κτίσιν συνιστᾶ τὴν δὲ τὴν ὀρωμένην,

Τὸ Πῦρ, Ἀήρ, Ὕδωρ τέ, καὶ Γὴς ἡ φύσις.

Οἱ δ αὖ συνιστῶντες τὲ κόσμον τὸν μέγαν,

Τὴν πρὸς Θεὸν τὲ Πίστιν, ὡς ἄλλην κτίσιν

Στοιχειακῆς φέρουσι Τριάδος τύπον.

Μέλει γὰρ αὐτοῖς οὐδενὸς τῶν γηΐνων,

Καὶ γήϊνον νοῦν ἔσχον οὐδὲν ἐν λόγοις.

Ὁ Γρηγόριος γὰρ πῦρ πνέει νοῦς τὸν λόγον,

Πρὸς ὕψος αὖ πείθοντα πάντα ἐκτρέχειν.

Τοῖς λιποθυμήσασι δ ἐκ παθῶν πάλιν,

Ἀναπνοὴ τὶς οἱ Βασιλείου λόγοι.

Μιμούμενος δὲ τὴν ροὴν τῶν ὑδάτων,

Ὁ καρδίαν τὲ καὶ στόμα χρυσοὺς μόνος,

Τοὺς ἐκτακέντας ἐκ παθῶν ἀναψύχει.

Οὕτω πρὸς ὕψος τὴν βροτῶν πάσαν φύσιν,

Ἐκ τῆς χθονὸς φέρουσι τοῖς τούτων λόγοις.

Λάμψεν ἐνὶ τριακοστὴ χρυσοτρισήλιος αἴγλη.

Σχετικά με την εορτή

Ἡ αἰτία γιὰ τὴν εἰσαγωγὴ τῆς ἑορτῆς τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν στὴν Ἐκκλησία εἶναι τὸ ἑξῆς γεγονός:

Κατὰ τοὺς χρόνους τῆς βασιλείας τοῦ Ἀλεξίου τοῦ Κομνηνοῦ (1081 – 1118 μ.Χ.), ὁ ὁποῖος διαδέχθηκε στὴ βασιλικὴ ἐξουσία τὸν Νικηφόρο Γ’ τὸν Βοτενειάτη (1078 – 1081 μ.Χ.), ἔγινε στὴν Κωνσταντινούπολη φιλονικία ἀνάμεσα σὲ λόγιους καὶ ἐνάρετους ἄνδρες. Ἄλλοι θεωροῦσαν ἀνώτερο τὸν Μέγα Βασίλειο (βλέπε 1 Ἰανουαρίου), χαρακτηρίζοντας τὸν μεγαλοφυΐα καὶ ὑπέροχη φυσιογνωμία. Ἄλλοι τοποθετοῦσαν ψηλὰ τὸν ἱερὸ Χρυσόστομο (βλέπε 13 Νοεμβρίου) καὶ τὸν θεωροῦσαν ἀνώτερο ἀπὸ τὸν Μέγα Βασίλειο καὶ τὸν Γρηγόριο καί, τέλος, ἄλλοι, προσκείμενοι στὸν Γρηγόριο τὸν Θεολόγο (βλέπε 25 Ἰανουαρίου), θεωροῦσαν αὐτὸν ἀνώτερο ἀπὸ τοὺς δύο ἄλλους, δηλαδὴ ἀπὸ τὸν Βασίλειο καὶ τὸν Χρυσόστομο. Ἡ φιλονικία αὐτὴ εἶχε σὰν ἀποτέλεσμα νὰ διαιρεθοῦν τὰ πλήθη τῶν Χριστιανῶν καὶ ἄλλοι ὀνομάζονταν «Ἰωαννίτες», ἄλλοι «Βασιλεῖτες» καὶ ἄλλοι «Γρηγορίτες».

Στὴν ἔριδα αὐτὴ ἔθεσε τέλος ὁ Μητροπολίτης Εὐχαΐτων, Ἰωάννης ὁ Μαυρόπους. Αὐτός, κατὰ τὴν διήγηση τοῦ Συναξαριστῆ, εἶδε σὲ ὀπτασία τοὺς μέγιστους αὐτοὺς Ἱεράρχες, πρῶτα καθένα χωριστὰ καὶ στὴ συνέχεια καὶ τοὺς τρεῖς μαζί. Αὐτοὶ τοῦ εἶπαν: «Ἐμεῖς, ὅπως βλέπεις, εἴμαστε ἕνα κοντὰ στὸν Θεὸ καὶ τίποτε δὲν ὑπάρχει ποὺ νὰ μᾶς χωρίζει ἢ νὰ μᾶς κάνει νὰ ἀντιδικοῦμε. Ὅμως, κάτω ἀπὸ τὶς ἰδιαίτερες χρονικὲς συγκυρίες καὶ περιστάσεις ποὺ βρέθηκε ὁ καθένας μας, κινούμενοι καὶ καθοδηγούμενοι ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, γράψαμε σὲ συγγράμματα καὶ μὲ τὸν τρόπο τοῦ ὁ καθένας, διδασκαλίες ποὺ βοηθοῦν τοὺς ἀνθρώπους νὰ βροῦν τὸν δρόμο τῆς σωτηρίας.

Ἐπίσης, τὶς βαθύτερες θεῖες ἀλήθειες, στὶς ὁποῖες μπορέσαμε νὰ διεισδύσουμε μὲ τὸ φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τὶς συμπεριλάβαμε σὲ συγγράμματα ποὺ ἐκδώσαμε. Καὶ ἀνάμεσά μας δὲν ὑπάρχει οὔτε πρῶτος, οὔτε δεύτερος, ἀλλά, ἂν πεῖς τὸν ἕνα, συμπορεύονται δίπλα του καὶ οἱ δύο ἄλλοι.

Σήκω, λοιπόν, καὶ δῶσε ἐντολὴ στοὺς φιλονικοῦντες νὰ σταματήσουν τὶς ἔριδες καὶ νὰ πάψουν νὰ χωρίζονται γιὰ ἐμᾶς. Γιατί ἐμεῖς, καὶ στὴν ἐπίγεια ζωὴ ποὺ εἴμασταν καὶ στὴν οὐράνια ποὺ μεταβήκαμε, φροντίζαμε καὶ φροντίζουμε νὰ εἰρηνεύουμε καὶ νὰ ὁδηγοῦμε σὲ ὁμόνοια τὸν κόσμο. Καὶ ὅρισε μία ἡμέρα νὰ ἑορτάζεται ἀπὸ κοινοῦ ἡ μνήμη μας καὶ καθὼς εἶναι χρέος σου, νὰ ἐνεργήσεις νὰ εἰσαχθεῖ ἡ ἑορτὴ στὴν Ἐκκλησία καὶ νὰ συνταχθεῖ ἡ ἱερὴ ἀκολουθία.

Ἀκόμη ἕνα χρέος σου, νὰ παραδόσεις στὶς μελλοντικὲς γενιὲς ὅτι ἐμεῖς εἴμαστε ἕνα γιὰ τὸν Θεό. Βεβαίως καὶ ἐμεῖς θὰ συμπράξουμε γιὰ τὴ σωτηρία ἐκείνων ποὺ θὰ ἑορτάζουν τὴ μνήμη μας, γιατί ἔχουμε καὶ ἐμεῖς παρρησία ἐνώπιόν του Θεοῦ».

Ἔτσι ὁ Ἐπίσκοπος Εὐχαΐτων Ἰωάννης ἀνέλαβε τὴ συμφιλίωση τῶν διαμαχόμενων μερίδων, συνέστησε τὴν ἑορτὴ τῆς 30ης Ἰανουαρίου καὶ συνέγραψε καὶ κοινὴ Ἀκολουθία, ἀντάξια τῶν τριῶν Μεγάλων Πατέρων.

Ἡ ἑορτὴ αὐτῆς τῆς Συνάξεως τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, τοῦ Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καὶ τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ἀποτελεῖ τὸ ὁρατὸ σύμβολο τῆς ἰσότητας καὶ τῆς ἑνότητας τῶν Μεγάλων Διδασκάλων, οἱ ὁποῖοι δίδαξαν μὲ τὸν ἅγιο βίο τοὺς τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἐξ’ αἰτίας τῆς ταπεινώσεώς τους μπροστὰ στὴν ἀλήθεια, ἔχουν λάβει τὸ χάρισμα νὰ ἐκφράζουν τὴν καθολικὴ συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὅτι διδάσκουν δὲν εἶναι ἁπλῶς δική τους σκέψη ἢ προσωπική τους πεποίθηση, ἀλλὰ εἶναι ἐπιπλέον ἡ ἴδια ἡ μαρτυρία τῆς Ἐκκλησίας, γιατί μιλοῦν ἀπὸ τὸ βάθος τῆς καθολικῆς της πληρότητας.

Περὶ τὶς ἀρχὲς τοῦ 14ου αἰώνα μ.Χ. ἀνεγέρθη ναὸς τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν κοντὰ στὴν Ἁγία Σοφία Κωνσταντινούπολης, δίπλα σχεδὸν στὴ μονὴ τῆς Παναχράντου.

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος Α’.

Τοὺς τρεῖς μεγίστους φωστήρας τῆς Τρισηλίου θεότητος,

τοὺς τὴν οἰκουμένην ἀκτίσι δογμάτων θείων πυρσεύσαντας,

τοὺς μελιρρύτους ποταμοὺς τῆς σοφίας,

τοὺς τὴν κτίσιν πάσαν θεογνωσίας νάμασι καταρδεύσαντας,

Βασίλειον τὸν μέγαν, καὶ τὸν Θεολόγον Γρηγόριον,

σὺν τῷ κλεινῶ Ἰωάννη, τῷ τὴν γλώτταν χρυσορρήμονι,

πάντες οἱ τῶν λόγων αὐτῶν ἐρασταί, συνελθόντες ὕμνοις τιμήσωμεν·

αὐτοὶ γὰρ τὴ Τριάδι, ὑπὲρ ὑμῶν ἀεὶ πρεσβεύουσιν.

Κοντάκιον

Ἦχος β’. Τοὺς ἀσφαλεῖς.

Τοὺς Ἱεροὺς καὶ θεοφθόγγους Κήρυκας,

τὴν κορυφὴν τῶν Διδασκάλων Κύριε,

προσελάβου εἰς ἀπόλαυσιν τῶν ἀγαθῶν σου καὶ ἀνάπαυσιν·

τοὺς πόνους γὰρ ἐκείνων καὶ τὸν κάματον,

ἐδέξω ὑπὲρ πάσαν ὁλοκάρπωσιν

Πηγή! Aerapatera
,http://aerapatera.wordpress.com/2012/01/30/%ce%bf%ce%b9-%cf%84%cf%81%ce%b5%ce%af%cf%82-%ce%b9%ce%b5%cf%81%ce%ac%cf%81%cf%87%ce%b5%cf%82-%ce%b3%cf%81%ce%b7%ce%b3%cf%8c%cf%81%ce%b9%ce%bf%cf%82-%ce%bf-%ce%b8%ce%b5%ce%bf%ce%bb%cf%8c%ce%b3%ce%bf/
ὁ μόνος δοξάζων τοὺς Ἁγίους σου.