Ασκήσεις εδάφους (άσκηση 6η)

Τετάρτη βράδυ, τρεις του Φλεβάρη, βλέπω την ταινία "Το κορίτσι με τα μαύρα". Μια ιστορική ελληνική ταινία με τους δύο εξέχοντες ηθοποιούς που σημάδεψαν τον ελληνικό κινηματογράφο, αλλά και το θέατρο, Έλλη Λαμπέτη και Δημήτρη Χορν. Σκηνές από μια ελληνική πραγματικότητα που αν έχει απομείνει ακόμα σε κάποια απόμερα μέρη της χώρας μας, δεν τη βλεπουμε πάντως να προβάλλεται από την έβδομη τέχνη. Ένας ολόκληρος κόσμος σε απόσυρση. Ο ραγδαίος μετασχηματισμός της ελληνικής κοινωνίας τα τελευταία χρόνια, ευτυχώς άφησε πίσω του τη σκληρότητα με την οποια κάποτε οι άνθρωποι διαχειρίζονταν την "αξιοπρέπεια" του ονόματος της οικογενείας τους αδιαφορώντας πλήρως για τον άνθρωπο και τα ασιθήματά του. Μαζί του πήρε την υποκρισία, την καταπιεση, το κουτσομπολιό και την κοινωνική κατακραυγή για πράξεις ολότελα ανθρώπινες. Το περασμένο καλοκαίρι παντρέψαμε σ' ένα μικρό χωριό ενός νησιού, ένα ζευγάρι και βαφτίσαμε το παιδί τους, πράγμα που πριν λίγα χρόνια θα ήταν αδιανόητο.

Απ' την άλλη μεριά η κατάργηση των απαγορεύσεων σε σημείο να φτάσουμε στην πλήρη ελευθεριότητα, όπου, "όλα επιτρέπονται", έχει οδηγήσει την κοινωνία και τους ανθρώπους, εμάς τους ίδιους δηλαδή, στην απόλυτη ευθύνη του εαυτού μας, των επιλογών και των πράξεών μας. Κανείς δε θα μας κρίνει -τουλάχιστον σε εξοντωτικό βαθμό-, κανείς δε θα μας εξορίσει, δε θα μας τιμωρήσει, αν υποπέσουμε σε αισθηματικό παράπτωμα. Κι αν αυτό συμβεί, έχουμε πολλές πιθανότητες να βρούμε κάποιο διέξοδο. Σήμερα ζούμε μια άλλη πραγματικότητα. Αν μόνοι μας δεν εφεύρουμε τους δικούς μας εσωτερικούς νόμους, είμαστε καταδικασμένοι να πελαγοδρομούμε διαρκώς, πέφτοντας από αδιέξοδο σε αδιέξοδο, από δυστυχία σε δυστυχία, μιας και η επιθυμία δεν ικανοποιείται ποτέ, αλλά γεννά νέα επιθυμία, με αποτέλεσμα η ερωτική μας φύση πολύ σύντομα να χάνει την κινητήρια δύναμή της που είναι αυτή η ίδια της ζωής: να γεννά έρωτα, να δημιουργεί ζωή.

Το ερωτικό μας αίσθημα έξω από την υποταγή στην εγκράτεια μεταμορφώνεται σε ζωώδες ένστικτο που ζητά ακόρεστη ικανοποίηση. Η ηδονή αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της εγκράτειας, του μέτρου, των αυστηρών επιλογών και τον προσανατολισμό μας στην διοχέτευση της επιθυμίας προς ένα πρόσωπο, μιας συνθήκης στην οποία θα υποταχθούμε. Μέσα από αυτήν την υποταγή το ερωτικό αίσθημα όχι μόνο δεν εκμηδενίζεται, αλλά αντιθέτως μεγενθύνεται και διαχέεται προς όλες τις κατευθύνσεις δίχως να σπαταλιέται.

Παρατηρώ τους δύο ηθοποιούς. Τους εξετάζω καθαρά υποκριτικά, κάτι που μ' ενδιαφέρει ιδιαίτερα. Προσαπθώ να καταλάβω τι μ' ενοχλεί στην Λαμπέτη, που τόσο θαυμάζω. Είναι αναμφισβήτητη η γοητεία της. Τόσο αναμφισβήτητη που παγιδεύει και την ίδια. Είναι στιγμές που κοιτώντας τον Χορν δεν τον βλέπει. Μέσα στο βλέμμα του καθρεφτίζεται το ωραίο της πρόσωπο. Επιστρέφει στα μάτια της η αντανάκλαση των ματιών της και αντί να του στέλνει το ερωτικό της αίσθημα, δημιουργείται μέσα της ένα κλειστό κύκλωμα, όπου το αίσθημά της δεν απευθύνεται στον άλλο, αλλά επιστρέφει στην ίδια. Δυσκολεύεται πολύ να σπάσει την ωραιοπάθειά της. Σε πλήρη αντιπαράθεση, ο Χορν, κάνει κομμάτια την εικόνα του εαυτού του και της την προσφέρει προσφέροντας γενναιόδωρα τον ίδιο του τον εαυτό. Δεν ενδιαφέρεται πώς γράφει το πρόσωπό του στο φακό, ούτε στα μάτια της, αδιαφορεί για την γοητεία του, απευθύνει τον έρωτά του στο πρόσωπο της Έλλης, σπάζοντας το φράγμα του εαυτού του, τα προστατευτικά τείχη της εικόνας του, κι έτσι ανεβαίνει υποκριτικά κατακόρυφα αφήνοντας αρκετά πίσω την αγαπημένη του και αγαπημένη μας.

Ένα μάθημα υποκριτικής είναι για μένα κι ένα μάθημα ζωής.

Είμαστε ίσως, στην πλεονεκτική θέση να ζούμε ακόμη. Να παρατηρούμε, να σκεφτόμαστε, να αποτυχαίνουμε και ν' αρχίζουμε πάλι απ' την αρχή. Δεν θέλω να κρίνω και μάλιστα αρνητικά μια μεγάλη ηθοποιό και τόσο ερωτεύσιμη γυναίκα-καλλιτέχνιδα που εδώ και χρόνια δε ζει ανάμεσά μας. Κι αν εντοπίζω αυτή την αδυναμία της, δεν μπορώ να μην επισημάνω πως άπειρες φορές ξεπέρασε την εικόνα της, και είναι αυτές οι στιγμές που έχουν σημασία να κρατούμε στη μνήμη μας. Οι σκέψεις αφορούν πρώτα πρώτα εμένα και τις αδυναμίες μου. Συχνά συλλαμβάνω τον εαυτό μου να πνίγεται μέσα στην ωραιοπάθεια. Όταν αυτό συμβαίνει ανοίγει ένας φαύλος κύκλος μέσα στον οποίο συστρέφομαι επί τον άξονά μου, αδυνατώντας να σχετιστώ με τον άλλο. Να ανοίξω, να απευθυνθώ, να τον ακούσω και να του δοθώ κερδίζοντας άλλον έναν εαυτό. Έναν νέο δρόμο. Ένα μακρινότερο, φωτεινότερο, λίγο πιο γαλάζιο, ορίζοντα.