Ασκήσεις εδάφους (άσκηση 12η)

Τρίτη 9 του μηνός. Πρωί πρωί βγαίνω στην Επταπυργίου να πάρω το λεωφορείο για το νοσοκομείο. Έχει ένα τσουχτερό κρύο και η μέρα είναι φωτεινή.  Πολλοί άνθρωποι κατεβαίνουν μαζί μου στην ίδια στάση. Πολλά τα βάσανα. Το ραντεβού μου αυτή τη φορά δεν είναι ανακουφιστικό, όπως συνήθως. Τελειώνοντας πηγαίνω να βγάλω παραπεμπτικό και να κλείσω το ραντεβού της ερχόμενης εβδομάδας. Η αναμονή ξεπερνά τα εκατόν πενήντα άτομα. Φεύγω αμέσως. Μου είναι εντελώς αδύνατον να περιμένω τόση ώρα. Η ψυχή μου δεν το αντέχει. Και η ιδιοσυγκρασία μου επίσης. Κατηφορίζω προς τη στάση. Περιμένοντας συνειδητοποιώ πως αν το ραντεβού μπορώ να το κλείσω και αύριο, το παραπεμπτικό πρέπει να κοπεί οπωσδήποτε σήμερα. Επιστρέφω. Προχωρώ με αποφασιστικότητα και μπαίνω μπροστά απ' όλους. Παρακαλώ μέσα μου ικετευτικά να μη δημιουργηθεί κάποια αναταραχή. Προχωρώ μόλις αδειάζει ένα κισέ και κόβω το παραπεμπτικό. Φεύγω ανακουφισμένη. Ξέρω πως αν υπάρξει αντίδραση έχω επιχείρημα, ξέρω όμως επίσης πως δε θέλω να το χρησιμοποιήσω. Κάποιος πήγε να παραπονεθεί μα σταμάτησε μόνος του. Επιστρέφω ανακουφισμένη στο σπίτι. Ψωνίζω δυο τρία χρειαζούμενα και κατεβαίνω στο γκαράζ που έχω μετασχηματίσει σε γραφείο μου και γράφω την προηγούμενη άσκηση. 

Ανεβαίνω στο σπίτι και βάζω πέννες με τυριά στο φούρνο. Έρχεται η Φ. και τρώμε παρέα. Πέφτω να κοιμηθώ. Είναι τόσο βαριά η καρδιά μου που θέλω πάρα πολύ να κοιμηθώ. Δεν ήταν μόνο το δύσκολο ραντεβού μου με το γιατρό. Εχθές έκανα κάτι πολύ κακό. Χρησιμοποίησα έναν άνθρωπο για το κέφι μου, έστω ασυναίσθητα, κι αυτό με πλήγωσε βαθιά όταν το κατάλαβα. Το κέφι γρήγορα μετατράπηκε σε δηλητήριο μέσα μου. Πρέπει να κάνω κάτι καλό για να το ισοφαρήσω. Δεν ξέρω ακόμα τι.

Ξυπνώ με δυσκολία, μα πρέπει να πιω γρήγορα μια σοκολάτα και να πάω στο μάθημα της ζωγραφικής. Όλο λέω να το αναβάλλω, αλλά ξέρω πως η αναβολή δε θα με ωφελήσει. Θα με βουλιάξει περισσότερο. Παίρνω το λεωφορείο των Συκεών και φτάνω στην Ιουστινιανού. Ανεβαίνω βιαστικά τις πολλές σκάλες του παλιού ανακαινισμένου κτιρίου. Οι κουπαστές είναι γαλάζιες, οι πόρτες λαχανί, οι τοίχοι άσπροι. Θα ξεκινήσουμε με ακουαρέλλα, -υλικό που αγαπώ ιδιαίτερα για τη νερένια του υφή και τη διαφάνειά του- και μετά έχουμε σκίτσο με γυμνό μοντέλο.

Δεν παίρνω είδηση για πότε συγκέντρωνομαι. Η προσπάθεια που καταβάλλω να ζωγραφίσω τη Χαρίκλεια με βγάζει από τον εαυτό μου. Η Χαρίκλεια είναι μια κούκλα τριάντα χρόνων, από εκείνες τις παλιές χορταστικές κούκλες, με σώμα υφασμάτινο γεμισμένο βαμβάκι και κεφάλι και άκρα πλαστικά, στρουμπουλά με πτυχές. Τόσο διαφορετική από τις σημερινές ανορεξικές Barbie. Κάποια στιγμή μπαίνει στην αίθουσα ο Disrael, ένα περίφημος άγγλος κομίστας που βρίσκεται αυτόν τον καιρό στην πόλη. Ζήτησε από τον υπεύθυνο της σχολής να μας κάνει μαθήματα εντελώς δωρεάν και να παρακολουθεί κι αυτός κάποια. Είναι ψηλός, με γκρίζα όρθια μαλλιά, ιδιαίτερα ευγενικός και προσηνής. Κάθεται σε μια άκρη και ξεκινά κι αυτός να ζωγραφίζει. Στο τέλος με φωνάζει κοντά του και μου δείχνει μια ιδιαίτερη τεχνική με αβγό και ακουαρέλλα.

Χτυπά το τηλέφωνο. Στην αίθουσα που πάμε να κάνουμε ένα τσιγάρο, μαθαίνω πως ένας άνθρωπος ζήτησε να παρακολουθήσει μαθήματα. Μετά την καταφατική απάντηση, ρώτησε διστακτικά: "πρέπει να σας πω όμως κάτι, είμαι τρανσέξουαλ. Μπορείτα να με δεχθείτε;". "Αυτό είναι δικό σας θέμα", απάντησε κεραυνοβολημένος ο υπεύθυνος, που μου το διηγήθηκε. Τι πόνος υπάρχει στον κόσμο, σκέφτομαι. Αυτοί οι άνθρωποι ίσως έμειναν οι πλέον αποκλεισμένοι από όλους όσους προσπαθούν να βρουν μια θέση στην κοινωνία όντας διαφορετικοί από το σύνολο, όσο μπορεί κανείς να ισχυριστεί πως το σύνολο είναι ομοιογενές. Και πόση ανάγκη πρέπει να είχε αυτή η ψυχή για να εκφραστεί... Δεν τους φτάνει το εσωτερικό τους μπέρδεμα, δεν τους φτάνει το αδιέξοδο των επιλογών στις οποίες οδηγήθηκαν, βρίσκονται στο περιθώριο κι εμείς τους μαστιγώνουμε κιόλας.

Περνάμε στην επόμενη ώρα. Η κοπέλα που θα είναι το γυμνό μοντέλο μας είναι έτοιμη. Παίρνει δεκάλεπτες πόζες. Αγαπώ την απλότητα του γυμνού σώμαστος. Την αδυναμία του. Την έκθεσή του. Την τελευταία φορά ο δάσκαλος μου πρότεινε να αφήσω το μολύβι και να πάρω γραφίτη γιατί μάλλον μου ταιριάζει περισσότερο. Στην τρίτη πόζα, μας καθοδηγεί να μην προσπαθούμε να ζωγραφίζουμε πιστά, αλλά να αλλοιώνουμε το σώμα, εφόσον στόχος μας είναι το κομικ. Εκεί αρχίζει κι ελευθερώνεται το χέρι μου. Παραιτούμαι απ' την ακρίβεια και την αυστηρή αναλογία και παίζω. Ο άγγλος κάθεται δίπλα μου και κρατάει τα δεκάλεπτα με το ρολόι του, ως καθωσπρέπει άγγλος. Τελειώνουμε και δείχνουμε τα έργα μας στον δάσκαλο. Ενθουσιάζεται βλέποντας τα τελευταία μου σκίτσα, πρώτη φορά μού δίνει το χέρι και μου λέει "συγχαρητήρια" και τα δείχνει και στους άλλους. Γελάω τώρα γιατί σκέφτομαι αν πρέπει να γράψω ακριβώς αυτό που είπε. Θα το γράψω ως υπερβολικό σχόλιο ενός δασκάλου που χαίρεται για την πρόοδο του μαθητή του: "Εδώ έχουμε έναν Μυταρά! "Όχι", του απαντώ, "έχετε μια Μυταρού" και γελάμε. Μου προτείνει να παίρνω μεγαλύτερα χαρτιά γιατί έχω δυνατή χειρονομία και το μικρό μέγεθος με στριμώχνει. Είναι όντως έτσι. Τα μικρά χαρτιά με ζορίζουν όσο και οι σβάγκο μπλούζες. Θέλω χώρο, άπλα, αέρα.

Επιστρέφοντας στο σπίτι σκέφτομαι πώς πήγα στο μάθημα και πώς γυρίζω. Γιατί γυρίζω πετώντας. Και σκέφτομαι για μια ακόμα φορά την δύναμη της Φιλάνθρωπης Τέχνης. Πολλές φορές έχω ακούσει ανθρώπους να λένε πως δε μπορούν να τραβήξουν μια γραμμή, να πουν ένα τραγούδι, πως δεν έχουν κανένα ταλέντο. Ποτέ μου δεν το πιστεψα και πάντα προσπαθούσα να υπερασπίσω με λόγια και έργα το αντίθετο. Είμαι βαθιά πεπεισμένη πως δεν υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος στον πλανήτη χωρίς ταλέντο στις τέχνες. Μπορώ να δεχθώ πως δεν έτυχε ποτέ του ένα δάσκαλο να ξυπνήσει το κοιμισμένο του τάλαντο, όχι όμως πως δεν υπήρχε τάλαντο. Απλώς πρόκειται για μια διαστρεβλωμένη αντίληψη περί Τέχνης που έχει καλλιεργηθεί επίμονα και με συνέπεια από αυτοςύ που κατά καιρούς θέλανν την αποκλειστικότητα της διαχείρισής της. Μια αντίληψη που υπερασπίζεται το ορθό, το αισθητικό, το σαφές, το άρτιο. Η Τέχνη όμως είναι τρόπος αντίληψης και βλέμματος. Τρόπος σκέψης. Στάση ζωής. Δεν έχει ουδεμία σχέση με συνταγές, κανόνες και επικυρωμένα συστήματα. Αν αξίζει, αξίζει γιατί ακριβώς τα ανατρέπει όλα αυτά και σε κάνει να βλέπεις τον κόσμο αλλιώς. Είναι τόσο απελευθερωτική διαδικασία που είναι κρίμα να στραγγαλίζεται και να στραγγαλίζει. Όποιος είπε σε άνθρωπο πως είναι ανίκανος, είναι ο ίδιος ανίκανος και μίζερος, κομπλεξικός. Και το φάλτσο διορθώνεται, και το χέρι βελτιώνεται, και η ματιά αρχίζει και βλέπει όσα δεν έβλεπε. Η ικανότητα είναι σαν το σπόρο του σιταριού που αν μπει στο νερό φουσκώνει. Μακάρι όλοι οι άνθρωποι να είχαν μια δημιουργική σχέση με τις τέχνες. Μακάρι, γιατί το μπορούν όλοι και μόνον όφελος είναι, ψυχικό, πνευματικό, σωματικό.

Κι έτσι η λύπη μικραίνει. Η χαρά μεγαλώνει. Το φως παραβγαίνει τις σκιες κι αύριο ξημερώνει και Αγίου Χαραλάμπους που τον έχω λίγο σαν παππού μου, μιας και δίπλα του, σ' αυτή τη γειτονιά που είναι ο ναός του, μεγάλωσα, και δεν ήταν λίγες οι φορές που με συνέτρεξε όταν έφηβη έκανα τις τρέλες μου και κόντευα να γκρεμοτσακιστώ.