Β. Νευροκοπλή Η Γιορτή: πανδοχείο, κήπος και παράδεισος της ζωής

Ένα μικρό παιδί που περιμένει τον θάνατο της μητέρας του, ρωτάει: Δηλαδή δεν θα είναι μαζί μου ούτε στα γενέθλιά μου, ούτε τα Χριστούγεννα; Κι εγώ αναρωτιέμαι γιατί ο καθαρός νους του παιδιού τρέχει πρώτα απ' όλα στις γιορτές.

Στις κρίσιμες ώρες της ζωής, όπου το δρεπάνι του χάρου στέκεται πάνω απ' τη ζωή ενός αγαπημένου μας ή ίσως έχει ήδη πέσει, όλα μπαίνουν στη ζυγαριά που ζυγίζει τις πιο πραγματικές μας αξίες. Σχεδόν όλες τις άλλες ώρες πελαγοδρομούμε ανάμεσα στις επιθυμίες και τις φαντασιώσεις μας, ανάμεσα στο είναι και το θέλω μας, στις διαστάσεις του χρόνου που καθώς τις φορτώνουμε άλλοτε μνήμες και άλλοτε όνειρα μάς αφαιρούν το παρόν σαν χαλί κάτω απ' τα πόδια, αφαιρώντας ταυτόχρονα απ' το Τώρα την ενιαία και πλήρη παρουσία μας σ' αυτό. Έτσι, απουσιάζουμε απ' το παρόν, δεν το βιώνουμε, βουλιάζουμε στην απραξία και τη θλίψη της, κατόπιν στην απελπισία, για να φτάσουμε τέλος στην απαρηγόρητη, ως άφεγγη, μοναξιά του Άδη του έγκλειστου φαντασιακού εγώ μας.

Οι άνθρωποι που στέκουν μπροστά στον επικείμενο θάνατο του αγαπημένου ή τον έχουν ήδη βιώσει, σκέφτονται το ενδεχόμενο της ζωής τους χωρίς τον αγαπημένο με τρόπο που ο νους δεν το χωράει. Γιατί όμως, όπως αποδεικνύεται στη συνέχεια, ο πόνος που προκαλεί η απώλεια, εντείνεται κατά πολύ τις ημέρες των εορτών; Τι θέση καταλαμβάνει η γιορτή στη ζωή μας;

"Βίος ανέορτος, μακρά οδός απανδόχευτος" έλεγαν οι αρχαίοι. Αυτό είναι η γιορτή, το πανδοχείο της ζωής μας. Ο τόπος που ξαποσταίνουμε απ' τη διαδρομή που διανύσαμε, που τρώμε από το κοινό τραπέζι, πίνουμε το κοινό κρασί, γελούμε, χαϊδευόμαστε, αγαπιόμαστε, ανταμώνουμε για να μοιραστούμε την κοινή χαρά που στη συνάντησή μας αυξάνεται και πολλαπλασιάζεται τόσο, που φτάνει να συνιστά το κέντρο της ζωής μας, να νοηματοδοτεί όλον τον δρόμο που διανύουμε μέχρι να φτάσουμε εκεί, κι όλους τους κόπους μας, αλλά και τις αποτυχίες μας, τα λάθη και τις αστοχίες μας. 

Η γιορτή δεν χωράει εχθρούς, ούτε μίση. Συστήνεται μόνον από αγάπη και συγχώρεση. Διαφορετικά δεν είναι γιορτή. Όλοι προσφέρουν προσερχόμενοι σ' αυτήν τα δώρα τους, την καλή προαίρεση, τις προετοιμασίες από το καθάρισμα μέχρι το μαγείρεμα και το τραπέζωμα, την έμπρακτη συμμετοχή τους. Η γιορτή συστήνεται από την ένωση όλων στο σύμπαν της χαράς. Δεν είναι βέβαια τυχαίο πως κέντρο της Χριστιανικής λατρείας είναι το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας στα πανδοχεία των ναών, ούτε πως ο Παράδεισος συμβολίζεται με κήπο, -ένα είδος υπαίθριου πανδοχείου. 

Ο Ισπανός φιλόσοφος των κήπων Φερνάντο Καρούντσο λέει: "Ένας κήπος αντιπροσωπεύει την ανθρώπινη ψυχή... Δείτε την ιδέα που έχουμε για τον Παράδεισο. Δεν είναι το δάσος, αλλά ο κήπος... Το τοπίο είναι εκεί. Δεν κάνω εγώ τίποτα. Δεν επιβάλλω κάτι. Αυτό που υπάρχει ήδη εκεί έξω, το αφήνω να μπαίνει μέσα μου.  Η δική μου δουλειά είναι να επιτρέψω στο τοπίο να με "κατοικήσει". Κι εγώ στη συνέχεια να το επιστρέψω στη φύση και να το διαμορφώσω..." 

Ο κήπος είναι αποτέλεσμα ανάλογο της κοινής τράπεζας. Όπως κανένα φαγητό δεν φτιάχνεται μόνο του, αν και όλα τα υλικά υπάρχουν μπροστά μας, και όπως κανένα κρασί δεν αποστάζεται και δε σερβίρεται οικεία βουλήσει, έτσι και ο κήπος είναι αποτέλεσμα της προαίρεσης και των έργων του καθενός μας. Το κοινό τραπέζι προσφέρεται από όλους μας προς όλους. Για να προεκτείνω λίγο τη σκέψη του Καρούντσο, θα πω πως το δάσος είναι έργο του Θεού, αλλά ο κήπος είναι έργο των ανθρώπων με τη βοήθεια του Θεού. Είναι η μεγάλη γιορτή που μας ενώνει με τον Θεό, αφού πρώτα επτρέψουμε στο "τοπίο" Του να μας κατοικήσει. 

Απαρηγόρητος μένει ο άνθρωπος που όσο ζει έχει αρνηθεί στον εαυτό του τις γιορτές. Δίχως να το γνωρίζει έχει αφαιρέσει τα πανδοχεία απ' το δρόμο του και μαζί την ελπίδα για το αιώνιο παραδείσιο πανδοχείο. Χωρίζοντας τον ουρανό από τη γη, έχει χωρίσει τον εαυτό του από το είναι του, κρατώντας μόνο τον εαυτό, δηλαδή την καθημερινή ανερμάτιστη αγγειοπλαστική ενός σκεύους που δεν προορίζεται για τίποτα, ούτε για να διακοσμήσει έναν χώρο που θα τον χαρούν άλλα βλέμματα, ούτε για να υποδεχτεί εντός του κάτι που θα προσφερθεί στον άλλο. 

Η ελπίδα στην άλλη ζωή, φέρνει την άλλη ζωή εδώ, ενώνοντάς την με την επίγεια. Γι' αυτό ο θάνατος μετατρέπεται από ασήκωτο θεόρατο βράχο σε αποκεκυλισμένο λίθο που ελευθερώνει το φως της Αιώνιας Γιορτής. 

Σκέφτομαι, λοιπόν, τώρα πως η ζωή μας μέσα από τις  κατάσπαρτες γιορτές που λαβαίνουν χώρα μέσα στη διάρκεια του χρόνου, αφενός μας βοηθά να μετατρέπουμε και τις μικρές στιγμές της καθημερινότητάς μας σε γιορτές και αφετέρου, αποτελεί την καλύτερη προετοιμασία μας για την Αιώνια γιορτή που ήδη κατ' έναν τρόπο ζούμε. Για τη γιορτή όπου θα συναντήσουμε όλους τους αγαπημένους μας μέσα στον κήπο που όλοι με τον τρόπο μας, όσο το μπορέσαμε, φροντίσαμε χάριν της μεταξύ μας αγάπης και της αγάπης μας στον Θεό.

Σκέφτομαι τέλος, και το μυστήριο της Αναλήψεως του Κυρίου που υπόσχεται την έλευση του Παράκλητου, και για πρώτη φορά κατανοώ, -αν δεν κάνω λάθος σ' αυτή μου την ερμηνεία-, και την παράπλευρη εξήγησή του στα καθαρά ανθρώπινα δεδομένα μας. Ο αγαπημένος που φεύγει απ' αυτή τη ζωή, υπόσχεται την έλευση του πνεύματός του που θα μας συντροφεύει μέχρι να γίνουμε κι εμείς πνεύματα κοντά του...

Σημείωση: Το απόσπασμα από τα λεγόμενα του Φερνάντο Καρούντσο προερχονται από τη συνέντευξή του που δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή, Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2011.

Την φωτογραφία από τον κήπο της Αλάμπρας στη Γρανάδα την έχω πάρει από το ακόλουθο  site που έχει και πολλές πληροφορίες για τον Ισπανό φιλόσοφο των κήπων: http://www.archisearch.gr/article/569/fernando-caruncho----o-filosofos-kipoyros---toy-memoy-filippidi.htm

Το παρόν κείμενο δημοσιεύτηκε και στο Αντίφωνο: http://www.antifono.gr/portal/Προσεγγίσεις/2012-04-29-17-35-45/3685-Η-Γιορτή-πανδοχείο-κήπος-και-παράδεισος-της-ζωής.html