O αγαπημένος μου δάσκαλος Χρίστος Τσολάκης

…

Στα Άκρα: Χρίστος Τσολάκης from Αντίφωνο (antifono.gr) on Vimeo.

Ψες που ανέβασα το βίντεο αυτό δεν είχα χρόνο να γράψω κάτι, σήμερα όμως έχω και θα το κάνω καθώς το οφείλω στον δάσκαλό μου. Καταρχάς αντιγράφω το σχόλιο που έκανα απαντώντας στην ερώτηση της φίλης πώς αποφάσισα να σπουδάσω παιδαγωγικά. "Ζούσαμε σε χρόνους και καιρούς που εμείς δεν αποφασίζαμε... ακριβώς..., με αποτέλεσμα από τα πέντε παιδιά της οικογένειας να γίνουν οι δύο πρώτοι θεολόγοι και οι άλλες τρεις δασκάλες, - για την ακρίβεια η μία νηπιαγωγός. Αυτή ήταν η κατεύθυνση και ο προσανατολισμός της οικογένειας αφού ο πατέρας μου ήταν ιερέας και καθηγητής θεολόγος. Δεν μπήκαν διλήμματα γιατί δεν υπήρχαν τέτοια περιθώρια. Ένα φεγγάρι ήθελα ιατρική, αλλά καταλάβαινα πως δεν έχω το ψυχικό σθένος και το άφησα. Δεν το μετάνιωσα εξ αρχής γιατί αγαπώ πολύ τα παιδιά, το μετάνιωσα εκ των υστέρων γιατί κατάλαβα πως δεν αγαπώ καθόλου το σύστημα εκπαίδευσης. Όλα όμως έγιναν μέσα σ' έναν ύπνο... Το πρώτο μου ξύπνημα έγινε από τον Τσολάκη. Το δεύτερο στα εικοσιπέντε μου και τότε σπουδασα θέατρο... μετά αποφάσισα να ξανακοιμηθώ..."

Το γεγονός πως δεν υπήρχαν επιλογές ίσως ακούγεται δραματικό, αλλά δεν είναι όσο φαίνεται. Τώρα ξέρω πως όσο λιγότερες οι επιλογές τόσο πιο ξεκάθαρος ο δρόμος του ανθρώπου. Τα πολλά διλήμματα και τα πολλά ταλέντα μπερδεύουν τον άνθρωπο όσο και οι πολλές πληροφορίες. Ας μην επεκταθώ όμως επ' αυτού. Θα δοθεί μια άλλη αφορμή να πω περισσότερα.

Ήμουν πολύ τυχερή που είχα στο Παιδαγωγικό τον Τσολάκη δάσκαλο. Αν και καθηγητής Πανεπιστημίου προτιμούσε ο ίδος πάντα να τον αποκαλούν "Δάσκαλο". Ήμασταν η πρώτη φουρνιά του τμήματος το 1986. Έμελλε και στις δύο σχολές που σπούδασα να είμαι παιδί της πρώτης τους φουρνιάς. Δεν το θεωρώ τυχαίο. Έζησα και τις δύο εν τη γενέσει τους, πάνω που διαμορφώνονταν. Αυτό τους έδινε εκ των πραγμάτων μια ζωντάνια κι έναν παλμό που δεν είχαν οι παλιές κλασικές σχολές του ΑΠΙΘ. Οι καθηγητές ήταν ανάμεσά μας, ούτε γραφεία δεν είχαν τότε...

Όταν ο Τσολάκης έμπαινε στην τάξη, -που δεν ήταν αμφιθέατρο αλλά προκάτ-, άστραφτε κατά κυριολεξία ο τόπος. Έμπαινε σαν ένα τίποτα, σα μια μυγούλα. Μας κοιτούσε καλά καλά, χαμογελούσε, κι ύστερα ξεκινούσε. Ξεκινούσε πάντα ήσυχα σαν να μην ήταν και τίποτα σπουδαίο αυτό που είχε να μας πει, σαν να ήταν το πιο απλό πράγμα του κόσμου. Λίγο λίγο μεθούσε. Τον συνέπαιρνε η σκέψη, ο λόγος, και απογειωνόταν. Μεταφερόταν σ' έναν άλλο κόσμο και μας έπαιρνε όλους ανεξαιρέτως σ' αυτόν. Τέτοιο χάρισμα δασκάλου δεν συνάντησα ποτέ κι ας σπούδασα οχτώ χρόνια κι ας δούλεψα μετά στα σχολεία άλλα δεκαπέντε. Είχε φωτιά ο κύριος Χρίστος. Μπορούσε ταυτόχρονα να απευθύνεται σε όλους μας, να είναι στον κόσμο του αντικειμένου που δίδασκε και την ίδια στιγμή στραμμένος στα έγκατα της ψυχής και του νου του. Δημιουργούσε κάθε φορά ένα ολόκληρο σύμπαν. Έρχονταν πολλοί φοιτητές άλλων σχολών για να τον παρακολουθούν.

Το θαύμα δεν έπαιρνε αυτές τις διαστάσεις μόνο σε μαθήματα που θα ήταν αναμενόμενο, όπως η ανάλυση ποιημάτων του Καβάφη, που δεν θα ξεχάσω ποτέ μου. Το ίδιο θαύμα σαρκωνόταν απαράλλαχτο όταν μας δίδασκε τους κανόνες της γραμματικής και του συντακτικού. Ήταν αδύνατον να μην τον θαυμάζεις, να μείνεις αποστασιοποιημένος και να μην τον αγαπάς.

Συνδεθήκαμε στενά. Με αγαπούσε σαν παιδί του. Για αρκετά χρόνια αφότου αποφοίτησα πήγαινα με τις μικρές μου -τότε- κόρες στο γραφείο του να του πούμε μια καλημέρα. Ξετρελαινόταν με τα μικρά. Τα γέμιζε καραμέλες κι αυτά τον λάτρευαν. Μέχρι σήμερα είναι από τους πρώτους, αν όχι ο πρώτος, που θα του χαρίσω κάθε καινούριο βιβλίο που βγάζω.

Συχνά τον πετυχαίνω τυχαία στο δρόμο. Ζει στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Φοράει ένα απλό κουστουμάκι το χειμώνα, ή και μπουφαν, κι ένα πουκάμισο το καλοκαίρι, αλλά σχεδόν πάντα φοράει σπορτέξ. Περπατάει χιλιόμετρα κάθε μέρα. Αναρωτιέμαι αν πήρε ποτέ λεωφορείο. Για ταξί το αποκλείω εντελώς. Πάντα με μια βαριά δερμάτινη φουσκωμένη τσάντα γεμάτη χαρτιά. Πάντα εύχαρις, μια αγκαλιά ολάνοιχτη. Ταπεινός σα μωρό. Προερχόταν από φτωχική οικογένεια. Κάποτε μου διηγόταν πως ευτυχώς στα παιδκά του χρόνια είχε έναν φίλο που ήταν πλούσιος και στο σπίτι του υπήρχε μια πολύ μεγάλη βιβλιοθήκη που τον φίλο του τον άφηνε αδιάφορο. Εκείνος όμως πήγαινε για χρόνια κάθε μέρα και περνούσε εκεί τις ώρες του διαβάζοντας.

Θυμάμαι κάποτε που μας είπε μέσα στο μάθημα πάνω κάτω τα εξής: Εγώ δεν πιστεύω στον Θεό, αλλά δεν έχει σημασία αν πιστεύω εγώ ή αν πιστεύετε κι εσείς. Αυτό είναι προσωπικό μας θέμα. Είμαστε όμως δάσκαλοι και στα παιδιά πρέπει να διδάσκουμε πίστη στον Θεό. Όταν μεγαλώσουν ας αποφασίσουν μόνα τους αν θα συνεχίσουν να πιστεύουν ή όχι. Όσο όμως είναι μικρά πρέπει να πιστεύουν οπωσδήποτε. Συχνά η ζωή τους είναι πολύ βαριά, πολύ δύσκολη, δεν την αντέχουν. Η αδικία τα πληγώνει πολύ. Δεν κάνει ν' αφήνουμε απαρηγόρητα τα παιδιά. Πρέπει να ξέρουν πως πέρα απ' τους γονείς τους, πέρα απ' τις γιαγιάδες τους που συχνά καταφεύγουν, υπάρχει κι ένας Θεός που τα ακούει. Ένας Θεός δίκαιος που δεν θα τα απογοητεύσει ποτέ.

Το σπίτι του είναι γεμάτο βιβλία. Παντού βιβλία. Στίβες βιβλία στα πατώματα. Η καρδιά του είναι γεμάτη αγάπη. Ακούραστος. Διαθέσιμος πάντα. Εργατικός όσο ελάχιστοι. Ένα κινούμενο φως! Γερός να είναι!