2 Mαϊου 2010 – Μια άλλη οπτική της κρίσης, ευχαριστιακή.

Τοπίο θολό. Ομίχλη πυκνή πάνω από τη χώρα. Συνοφρυωμένα πρόσωπα, τρομαγμένες ψυχές. Ενοχές, γκρίνιες, κατάρες, απαξίωση. Φόβος, απόγνωση, απελπισία. Όλα όσα είναι ικανά και αναγκαία για να συνθέσουν ένα ιδανικό θεατρικό σκηνικό όπου έχει όλες τις προϋποθέσεις για να παιχτει έργο κλασικό μεγάλου συγγραφέα με σπουδαίους πρωταγωνιστές, σοβαρή πλοκή, ψυχογραφική εμβάνθυνση, που θα κρατήσει τις ανάσες των θεατών μέχρι το τέλος του όπως καιρό είχε να τους συμβεί. Μόνον που εδώ εμείς αποτελούμε τον χορό και όχι τους θεατές. Κάτι σαν αρχαία τραγωδία.

Αφήστε τους προφήτες να βγαίνουν στους δρόμους και να προφητεύουν δεινά. Τις  μάγισσες να εξαγοράζουν την αγωνία των απλοϊκών. Τα μυθικά τέρατα να ξυπνούν, να βγάζουν καπνούς απ’ το στόμα και νύχια γαμψά, απειλώντας όλους όσυς αφελώς πιστεψαν στην ύπαρξή τους.

Επιτρέψτε μου… Βλέπετε, εγώ γεννήθηκα στη Σαλονίκη. Την πόλη της ομίχλης. Της πρώτης Φιλοσοφικής σχολής, της πρώτης τηλεόρασης, του πρώτου ραδιοφώνου, των λογοτεχνών, της ιστορίας, του Βυζαντίου. Την πόλη της εσωστρέφειας, της πνευματικής παραγωγής, του Ησυχασμού.

Διδάχθηκα πως η απόγνωση γεννιέται από τα ψευδή αισθήματα πως πρώτη φορά συμβαίνει κάτι τραγικό, πως είμαι ο μόνος που το περνάω, πως πάνω μου βαραίνει μια κατάφορη αδικία, πως φταίω για όλα εγώ. Η αλήθεια όμως είναι πάντα ένα ανάποδο κάτοπτρο. Και η αλήθεια μόνο στην απόγνωση δεν οδηγεί. Αντίθετα,  ελευθερώνει από κάθε απελπισία. Διακατέχεται από ανεμπόδιστη ελπίδα και πίστη.

Ο συγχρονος άνθρωπος, όλοι εμείς οι ζώντες δηλαδή, δεν είναι ξεκομμένος από το παρελθόν του. Δεν τελειώνει με τον θάνατό του. Αν τον δούμε μέσα στο σύνολο της Ιστορίας του, τότε η πραγματικότητά του θα πάρει πάλι τις πραγματικές της διαστάσεις. Και η ανθρωπότητα έζησε πολύ πιο τραγικές στιγμές απ’ αυτές που ζούμε σήμερα κι εξακολούθησε να υπάρχει. Σε περιόδους κρίσεων δε, όλως παραδόξως και εντλεώς ανέλπιστα, μεγαλούργησε κιόλας. Καταλαβαίνω πως δεν είναι εύκολο να ξεβολεύεται κανείς. Καταλαβαίνουμε όμως πού μας οδήγησε το βόλεμα;

Θα τολμήσω να εκφράσω πόσο με γοητεύει όλη αυτή η κρίση. Τον μεγάλο μου θαυμασμό προς όλη αυτήν την αναταραχή. Τον ενθουσιασμό μου για τον κλυδωνισμό της οικονομίας που ανατρέπει την τάξη του κόσμου και περισσότερο της χώρας μας. Το καίριο και πολύτιμο αίσθημα της ανασφάλειας.

Όχι, δεν είμαι κακεντρεχής, δεν είμαι βολεμένη, δεν έχω υλλικά αποθέματα ώστε να χαιρεκακώ με την εξαθλίωση των άλλων. Το αντίθετο μάλιστα. Απλώς είμαι απο τη Θεσσαλονίκη κι αυτό το χώμα που με έθρεψε, μου έμαθε πως το θαύμα γεννιέται απ’ τις στάχτες. Μου έμαθε να βλέπω μέσα απ’ την ομιχλη με την οποία τόσο εξοικειώνεσαι σ’ αυτόν τον τόπο. Γιατί μέσα σε όλον αυτόν τον ζόφο, βλέπω την εγρήγορση των ανθρώπων και τον επαναπροσδιορισμό τους. Βλέπω το ξύπνημα κοιμισμένων συνειδήσεων, το νέο όραμα να αφυπνίζεται. Βλέπω ανθρώπους να παραιτούνται από τη δουλειά τους αποφασισμένοι να ζουν με λιγότερα αλλά ουσιαστικότερα. Άλλους που στέλνουν βιογραφικά στο εξωτερικό και ενώνονται με τον έξω κόσμο καθώς ο μέσα δεν τους φτάνει. Βλέπω ν’ ανθίζουν αρετές ξεχασμένες, όπως η υπομονή, η αλληλεγγύη, η γενναιοδωρία. Να φυτεύονται στα μπαλκόνια μαϊντανοί και διόσμοι, να χαζεύουν οι διαβάτες στην παραλία το ηλιοβασίλεμα που πριν προσπερνούσαν. Χτυπούν τα τηλέφωνα και αυξάνονται οι προσκλήσεις στα σπίτια για το κοινό φαγητό, την κοινή τράπεζα. Κλείνουν τηλεοράσεις και ανοίγουν βιβλία. Απομονώνονται οι μίζεροι και οι τρομολάγνοι, αποζητάται η παρηγοριά, ο άλλος λόγος που είναι και λόγος ύπαρξης που θα γεμίσει τα σπλάχνα μας. Η στάχτη του οικονομικού ηφαιστείου απαγορεύέι το πέταγμα των υψηλών μας φρονημάτων και μας διδάσκει απ’ την αρχή πως για να πετάξουμε πρέπει πρώτα να μάθουμε να περπατάμε, -κάτι που λησμονήσαμε μέσα στην ευμάρεια.

Έχει μεγάλη χάρη η κρίση, η ανασφάλεια, ο κλυδωνισμός. Έχει τόση χάρη όση και η αρρώστια, η αναπηρία, η ανέχεια. Γιατί όπως ακριβώς ο άνθρωπος δεν είναι μόνο αγαθά, ασφάλεια, σιγουριά, δεν είναι και μόνον υγεία, ικανότητες, ανάγκες. Ήταν, είναι και θα παραμένει κάτι πολύ περισσότερο από όλα αυτά. Κάτι που φανερώνεται και φωτίζεται μόνον όταν όλα κλωνίζονται και σταθεί μόνος, γυμνός και τετραχηλισμένος μπροστά στο θαύμα της ύπαρξης, μόνος με τον εαυτό του, μόνος με τον έρωτά του, μόνος με τον θάνατο, μόνος με τον Θεό του.

Δεν ωφελούν οι κλάψες. Δεν οδηγούν πουθενά οι μιζέριες. Οι εκφοβισμοί απλώς παραλύουν τη κρυμένη δυναμική. Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε καθένας στο πόστο του, ίσως περισσότερο σιωπηλά αλλά με περισσότερο πείσμα. Η διαφορά θα είναι η εγρήγορση, ο εσωτερικός επαναπροσδιορισμός, η επανξιολόγηση της ζωής, των σχέσεων, των αγαθών και του νοήματος που μένει αδιάπτωτο στους αιώνες.

Κρίνω πως είμαστε πάρα πολύ τυχεροί και οφείλουμε μεγάλη ευγνωμοσύνη στους καιρούς που μας χάριζουν τη δυσκολία τους. Μπροστά, λοιπόν, με ανοιχτές αισθήσεις. Η ζωή είναι σαν τα παιδιά. Μας οδηγεί αλάνθαστα αν την εμπιστευτούμε… αλλά για να την εμπιστυτούμε πρέπει πρώτα να την ανακαλύψουμε…