"... Ο δε θάνατός του συνέβη ως εξής:
Ησθένησε την 29ην Νοεμβρίου του 1910. Την τρίτην ημέρα της ασθενείας του ελιποθύμησε. Όταν δε συνήλθε, "Τι μου συνέβη;", είπε. "Δεν είναι τίποτε, μία λιποθυμία μικρά", του είπον αι περιστοιχίζουσαι αυτόν τρεις αδελφαί του. "Τόσα έτη", λέγει ο Αλέξανδρος, "εγώ δεν ελιποθύμησα, δεν εννοείτε ότι αυτά είναι προοίμια του θανάτου μου; Φέρετε αμέσως τον παπά και μην αναβάλλετε".
Εθρήνουν τότε οι αδελφαί του, ο δε Παπαδιαμάντης βλέπων αυτάς και συλλογιζόμενος ότι εάν αποθάνη δεν έχουσιν άλλον βοηθόν και συντηρητήν ταις απέτεινε τους εξής παρηγόρους λόγους:
"Έχω καλούς φίλους οι οποίοι θα εκδώσουν τα έργα μου, ησυχάσατε φιλόστοργές μου αδελφές".
Μετ' ολίγον κληθέντες ήλθον συγχρόνως και ο ιερεύς και ο ιατρός... Μόλις λοιπόν είδε τον ιατρόν, είπε εις αυτόν:
"Τι θέλεις συ εδώ;" "Ήρθα να σε ιδώ" του λέγει ο ιατρός.
"Να ησυχάσης" του λέγει ο ασθενής "εγώ θα κάμω πρώτα τα εκκλησιαστικά και ύστερα ναρθής εσύ". - "Ήθελα να κάμω το παλληκάρι" έλεγε κατά το διάστημα της ασθενείας του, "αλλά την έπαθα".
- "Άμα λείψω απ' αυτόν τον κόσμον, τότε θα καταλάβουν πόσον χρήσιμος είμαι", έλεγε κατά τας προ του θανάτου του ημέρας.
Είχε σώας τας φρένας του μέχρι τέλους και επεθύμει να συγγράψει διήγημά τι. Ο νους του μέχρι της τελευταίας του αναπνονής ήτο αφιερωμένος εις τον Θεόν.
Μόνος του ολίγας ώρας πριν αποθάνη έστειλε να κληθεί ο ιερεύς διά να κοινωνήση. "Ξεύρεις! Μήπως αργότερα δεν καταπίνω!" έλεγε.
- Ήτο η παραμονή του θανάτου του και ως τις ειρωνεία του ανηγγέλη η απονομή της παρασημοφορίας του διά του Σταυρού του σωτήρος.
- Την εσπέρα της 2ας Ιανουαρίου, παραμονή του θανάτου του, "Ανάψτε ένα κηρί", είπε, "φέρτε μου ένα βιβλίο" (εκκλησιαστικό).
Το κηρίον ηνάφθη. Επρόκειτο δε να έλθη και το βιβλίο. Αλλά πάλιν αποκαμών ο Παπαδιαμάντης είπε: "Αφήστε το βιβλίο, απόψε θα ειπώ όσα ενθυμούμαιι απόξω". Και ήρχισε τρεμουλιαστά "Την χείρα σου την αψαμένην" (τροπάριο εκ των Ωρών της παραμονής των Φώτων). Αυτό ήτο και το τελευταίον ψάλσιμον του Παπαδιαμάντη, διότι την ιδίαν νύκτα κατά την 2αν μετά το μεσονύκτιον ώραν εξημέρωνεν η 3η Ιανουαρίου παρέδωκεν την ψυχήν του εις χείρας του Πλάστου.
Το απόσπασμα είναι από την επιστολή που έστειλε ο Γ.Ρήγας προς τον κύριον Δικαίον στις 7 Μαρτίου 1912.
"... Έκλεισε μόνος τα μάτια, χωρίς να τα πιάσει άλλος", γράφουν οι αδελφές του προς τον Ι.Βλαχογιάννη
Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, Αλληλογραφία, φιλολογική επιμέλεια Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος, εκδ. Δόμος 1992
Κάποια μέρα θα πάω στη Σκιάθο.
ReplyDeleteΌλο λέω να πάω αλλά όλο το αναβάλω. Θα πάω να δω τα μέρη εκείνα που περιγράφει στα κείμενα του.
Θείο δώρο το πέρασμά του από τον κόσμο μας και το έργο που μας άφησε.
ReplyDeleteΜπράβο που μας θύμισες αυτή τη μέρα που πέταξε με τους αγγέλους.
Eξαίρετη η επιλογή σου Βασιλική...
ReplyDeleteσυγχαρητήρια θερμά,
ευχές ολόψυχες...
librarian εύχομαι να πας μια μέρα στην Σκιάθο, αν και υποθέτω πως έχει αλλάξει κι αυτή όπως όλα. Ωστόσο ένα άρωμα, για όποιον διαθέτει ακόμα ζωντανή, την όσφρησή του θα το έχει πιστεύω. Ήμουν μάλλον στο Δημοτικό όταν πήγα και είναι θαμπές οι εικόνες μου σήμερα. Μάλλον κι εγώ πρέπει να ξανακάνω αυτό το ταξίδι. Έχει σημασία.
ReplyDeletesot μου συμφωνώ μαζί σου.Θείο δώρο ήταν και είναι και τα γραπτά του και η παρουσία του. Κανείς δεν είναι σαν κι αυτόν, κανείς δεν τον φτάνει. Πήγε πολύ ψηλά μέσα στην ταπείνωσή του την μεγάλη και το κορυφαίο του ταλέντο. Είναι ο δικός μας Ντοστογιέφσκι, όπως έχουν ήδη πει.
ReplyDeleteaerapatera είναι ξέρεις σαν μια πολύ αγαπημένη τριάδα: άγιος Βασίλειος, άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ και Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, έτσι στη σειρά αυτών των πρώτων τριών ημερών του κάθε χρόνου. Η επιλογή βέβαια είναι του... "Παπαδιαμαντολόγου" της οικογένειας και σ' αυτόν αποδίδουμε τα συγχαρήκια...
ReplyDeleteΤην ευχούλα του κυρ Αλέξανδρου να έχουμε πάντα και καλό βραδάκι, φωτεινό και καλόκαρδο!
Καλή χρονιά ψυχή μου και χρόνια σου πολλά! Μας συγκίνησες με τον κυρ-Αλέξανδρο. Την ευχούλα του να έχουμε όντως!
ReplyDeleteΣ' ευχαριστώ πολύ φίλε μου καλέ!
ReplyDeleteΝα είσαι γερός κατάγερος και το 2009 και πάντα!
Καλό μεσημερι κυρία Νευροκοπλή...καλή χρονια και χρονια σας πολλά.
ReplyDeleteΘα μπορούσα να διαβάσω την αναρτηση σας Οι πυτζαμούλες στην αποψινή μου εκπομπή;;;Και με αυτην την αφορμή να κανω δωροθεσια το βιβλίο σας
Σε τέμπο κόκκινο απο το Λιβάνη.
Τί λετε;;
Θα σας στειλω και μειλ για να ρωτήσω κι από κει.
Αν φυσικά το επιθυμείτε...αν οχι δεν πειράζει καθολου μια αλλη φορά.
Σας ευχαριστω πολύ
Νανά Τσούμα ΝΕΤ 105,8
Καταρχήν να σου ευχηθώ Καλή Χρονιά! Ανακάλυψα το blog σου τώρα τελευταία και νιώθω τυχερή! Εξαιρετικό το κείμενο, αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, ακόμα και ο τρόπος που "έφυγε" δείχνει πόσο μεγάλος πόσο φωτεινός ήταν. Να σαι καλά!
ReplyDeletek.Tσούμα, σας ευχαριστώ πολύ για την επίσκεψη και για την τιμή. Εγώ δεν έχω καμία απολύτως αντίρρηση και δέχομαι μετά χαράς. Υποθέτω πως δεν θα υπάρχει κανένα πρόβλημα και από τις εκδόσεις Λιβάνη, που βέβαια τέτοια ώρα δεν μπορούμε να βρούμε κάποιον να ρωτήσουμε. Θα δω και το μέηλ μου αν μου έχετε γράψει και θα σας απαντήσω και εκεί.
ReplyDeleteΚαλή χρονιά να έχετε και καλή δύναμη σε ό,τι κάνετε!
κ.Τσούμα, μιλούσα για το βιβλίο, γιατί βέβαια την ανάρτησή μου και όποια άλλη ανάρτηση του μπλογκ μου θέλετε, φυσικά και μπορείτε να την διαβάσετε! Και πάλι ευχαριστώ!
ReplyDeleteMargo καλως όρισες και χαίρομαι με την χαρά σου! Είναι έτσι όπως τα λες ακριβώς! Σου εύχομαι ολόψυχα καλή χρονιά και ό,τι καλό επιθυμείς να το έχεις!
ReplyDeleteΝα ενημερώσω τους φίλους του μπλογκ και φίλους μου πως σήμερα το βράδυ στις 11.00 η κ.Νανά Τσούμα θα διαβάσει στον ραδιοσταθμό της ΝΕΤ 105,8 ένα κείμενο του μπλογκ και θα κάνει δώρο το 'Σε τέμπο κόκκινο'.
ReplyDeleteΕύχομαι ένα πολύ καλό βράδυ σε όλους!
Οι διακοπές τελείωσαν και από αύριο όλοι επιστρέφουμε στην εργασία μας. Για μένα ήταν οι πιο ευτυχισμένες διακοπές νομίζω της ζωής μου όλης μέχρι σήμερα. Οι πιο αθόρυβες, οι πιο εργατικές όπως εγώ θέλω να εργάζομαι ήσυχα στο σπίτι και με τους πιο αγαπημένους μου κοντά μου. Καλή χρονιά να έχουμε και σε λίγο θα ακολουθήσουν και άλλες... ανακοινώσεις...
Καληνυχτιά με χαμόγελο!