Ταξίδι στη Σιγκαπούρη - Δ΄ Μέρος (επίλογος)

Ένα ταξίδι ισοδυναμεί με την ανάγνωση βιβλίων ολόκληρης βιβλιοθήκης, -όταν βέβαια έχεις ανοιχτές τις αισθήσεις σου και βρίσκεσαι σε εγρήγορση. Απ' την άλλη μεριά στο ταξίδι πρωταγωνιστεί το βίωμα, που ίσως καμιά θεωρία δεν μπορεί να συναγωνιστεί σε ουσία. 

Ό, τι και να διαβάσεις, ό, τι και να δεις σε φωτογραφίες, ό, τι και να ακούσεις, όταν επισκέφτεσαι έναν τόπο τον ζεις διαφορετικά. Ποιος λόγος περί έρωτος μπορεί να συγκριθεί με τον έρωτα αυτόν καθεαυτόν; Ποια περιγραφή της ωραιότητας με την ίδια την ωραιότητα; Ποια εικόνα με το ζωντανό πρόσωπο και το φως που αναβλύζει;

Το ταξίδι όμως θέλει το χρόνο του. Ο ξένος τόπος ζητά την παρατεταμένη παραμονή σου για να σου αποκαλυφτεί, να ξεδιπλωθεί σιγά σιγά μέσα σου. Μέσα σε λίγες ώρες ή μια μέρα, μέσα σ' ένα αστραπιαίο ελάχιστο παρόν, μπορείς πολύ εύκολα να πλανηθείς, να σχηματίσεις μια ολότελα λανθασμένη και ψεύτικη εντύπωση, που δεν θα ανταποκρίνεται καθόλου στην πραγματικότητα. Η πραγματικότητα έχει τους χρόνους της στους οποίους οφείλεις σαν ταξιδευτής να υποταχτείς. 

Πόσο μου αρέσει αυτή η αραβική παροιμία που μου έχει πει ένας πολύ αγαπημένος μου άνθρωπος: 

ο διάβολος βιάζεται, ο Θεός ποτέ...

Στην αρχή ενθουσιάζεσαι, -εφόσον είσαι ενθουσιώδης. 

Λες: στην καρδιά του χειμώνα τι τύχη να πηγαίνω σ' έναν τόπο που έχει καλοκαίρι. Και πρέπει να περάσει μια μέρα και μια νύχτα τουλάχιστον για να καταλάβεις πως η απότομη μετάβαση από τις χαμηλές στις υψηλές θερμοκρασίες δεν είναι πράγμα ούτε εύκολο ούτε και πολύ ευχάριστο. 

Και μετά καθώς περνούν οι μερες συνειδητοποιείς κάτι που μέχρι τώρα δεν το είχες καταλάβει. Ενώ την πρώτη στιγμή έχεις βιαστεί ήδη να δηλώσεις πως έρχεσαι πολύ ευχαρίστως να ζήσεις σ' έναν τόπο σαν αυτόν, που είναι καλοκαίρι όλον τον χρόνο, δεν είναι πράγμα τόσο απλό γιατί εσύ είσαι άνθρωπος της Μεσογείου. Τουτέστι: των εποχών, των μεταλλαγών, της ποικιλλίας. Και οι νόμοι της φύσεως μπορεί να καταρίπτονται, αλλά για να καταρριφτούν πρέπει ο νόμος που θα τους καταρρίψει να είναι κατά τι ισχυρότερος.

Και βλέπεις τους ουρανοξύστες, την απίστευτη καθαριότητα των δρόμων, ένα πολύ υψηλό επίπεδο ζωής και θαυμάζεις. Εξάλλου, είναι τέτοια η κατάντια της χώρας σου τα τελευταία χρόνια που δε χρειάζεται να ταξιδέψεις μέχρι τη Σιγκαπούρη για να ζηλέψεις μια άλλη χώρα... Μα όταν δεις τα φορτηγά με τις ανοιχτές καρότσες -εικόνα πουστη χώρα σου δεν συμπεριλαμβάνει παρά μόνον τσιγγάνους- γεμάτες γέρους Σιγκαπουριανούς, εξαθλιωμένους εργάτες, ή μαθαίνεις πως οι άνθρωποι δουλεύουν εφτά μέρες την εβδομάδα, δεν μπορείς να μην προβληματιστείς πάνω στο τίμημα της "ανάπτυξης" ενός τόπου που πληρώνουν πολύ ακριβά οι απλοί άνθρωποι.

Η Σιγκαπούρη είναι ένα κράτος που πέρασε πολλά. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως είναι ένα νεοσύστατο κράτος εξήντα χρόνων ζωής. Αυτό εξηγεί ίσως και την μοναδική "τακτοποίηση" της πολεοδομικής της ανάπτυξης. 

Στη μια γειτονιά είναι οι τράπεζες, στην άλλη τα πάρκα, εδώ οι επιχειρήσεις, εκεί τα εστιατόρια, ξεχωριστές οι συνοικίες ανά φυλές κλπ. Όλα είναι κατανεμημένα ανάλογα με το είδος τους, τίποτα μπερδεμένο, τίποτα μικτό. Μοιάζει με ένα καλοσχεδιασμένο παιχνίδι. Περπατάς στους δρόμους και έχεις την αίσθηση πως είσαι μέρος αυτού του επιτραπέζιου παιχνιδιού.

Όλα είναι φτιαγμένα για να "πουληθούν". 

Όλα έχουν φτιαχτεί για τον τουρίστα. Αυτό και μόνο το γεγονός αφαιρεί ένα μεγάλο κομμάτι ζωής από τον τόπο και τους ανθρώπους του. Όπως ένας άνθρωπος δε γεννιέται για να τον βλέπουν, να τον πληρώνουν, να τον χρησιμοποιούν ή να τον θαυμάζουν, αλλά για να ζει μετέχοντας καταρχάς στο θαύμα της ύπαρξης με όχημα την αγάπη, έτσι κι ένας τόπος δε φτιάχνεται για να επιβιώσει ως αξιοθέατο. Το αξιοθέατο θα προκύψει, θέλοντας και μη, μέσα από την ιστορία του που σιγά σιγά χτίζεται. Αν γίνει αυτοσκοπός, ούτε γνήσια ιστορία αρθρώνεται ούτε αξιοθέατα άξιο λόγου.

Είναι όμως νωρίς για να αξιολογήσει κανείς έναν τόσο "φρεσκοχτισμένο" τόπο. Εξάλλου, είναι ένας τόπος που ποντάρει πολύ στην τεχνολογία, για την οποία επίσης είναι νωρίς να μιλούμε και να προβαίνουμε σε αξιολογήσεις.

Κλείνοντας αυτή τη μικρή περιήγηση στη Σιγκαπούρη, ταξίδι που όπως έχω προαναφέρει, έγινε με αφορμή την ενθρόνιση του πρώτου Ορθόδοξου μητροπολίτη της Κωνσταντίνου, σκέφτομαι πως σ' αυτήν την άλλη μεριά του πλανήτη ζουν άνθρωποι πολύ ίδιοι μ' εμάς, αλλά και πολύ διαφορετικοί. Είναι ένας άλλος κόσμος, ενώ είναι ο ίδιος. 

Το ξένο τοι οικειώνεσαι γνωρίζοντάς το ως παρελθόν ιστορικό και ως παρόν. Έχει μεγάλη σημασία να οικειωθείς το ξένο, γιατί μέσα σ' αυτή την οικείωση διαβάζεις τη διαφορετικότητά σου, εμβαθύνεις στην ταυτότητά σου, ανακαλύπτεις τα σπλάχνα σου. Είναι η ετερότητα που σου χαρίζει την ιδιοπροσωπία κι αυτό έχει βαρύνουσα σημασία για το δρόμο που διάλεξες να πορευτείς ή αυτόν που σε επέλεξε οδοιπόρο του στον τόπο που σου έλαχε να γεννηθείς.