Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος

(Σύγχρονη εγκαυστική εικόνα ,έργο του ζωγράφου-Εικονογράφου, Ανδρέα Φωκά)

Στίχοι:

Μύσας ὁ χρυσοὺς Ἰωάννης τὸ στόμα,

Ἀφῆκεν ἠμὶν ἄλλο τὰς βίβλους στόμα.

Ἀμφὶ τρίτην δεκάτην σίγησεν χρύσεα χείλη.

Ὁ μεγάλος αὐτὸς πατέρας καὶ διδάσκαλος τῆς ἈνατολικῆςὈρθόδοξης Ἐκκλησίας γεννήθηκε στὴν Ἀντιόχεια τὸ 347 μ.Χ.(κατὰἄλλους τὸ 354 μ.Χ.). Πατέρας τοῦ ἦταν ὁ στρατηγὸς Σεκοῦνδος καὶμητέρα του ἡ Ἀνθοῦσα. Γρήγορα ἔμεινε ὀρφανὸς ἀπὸ πατέρα, καὶ ἡμητέρα τοῦ – χήρα τότε 20 ἐτῶν – τὸν ἀνέθρεψε καὶ τὸν μόρφωσε κατὰ τὸν καλύτερο χριστιανικὸ τρόπο. Ἦταν εὐφυέστατο μυαλὸ καὶσπούδασε πολλὲς ἐπιστῆμες στὴν Ἀντιόχεια – κοντὰ στὸν τότε διάσημο ρήτορα Λιβάνια – ἀλλὰ καὶ στὴν Ἀθήνα, μαζὶ μὲ τὸνἀγαπημένο τοῦ φίλο Μέγα Βασίλειο (βλέπε 1 Ἰανουαρίου).

Ὅταν ἀποπεράτωσε τὶς σπουδές του, ἐπανῆλθε στὴν Ἀντιόχεια καὶἀποσύρθηκε στὴν ἔρημο γιὰ πέντε χρόνια, ὅπου ἀσκήτευε προσευχόμενος καὶ μελετώντας τὶς Ἅγιες Γραφές. Ἀσθένησε ὅμως καὶἐπέστρεψε στὴν Ἀντιόχεια, ὁπού χειροτονήθηκε διάκονος – τὸ 381 μ.Χ., σὲ ἡλικία 34 ἐτῶν – ἀπὸ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀντιοχείας Μελέτιο.Ἀργότερα δὲ ἀπὸ τὸν διάδοχό του Μελετίου Φλαβιανὸ πρεσβύτερος σὲἡλικία 40 ἐτῶν.

Κατὰ τὴν Ἱερατική του διακονία ἀνέπτυξε ὅλα τὰ ψυχικά του χαρίσματα, πύρινο θεῖο ζῆλο καὶ πρωτοφανῆ εὐγλωττία στὰκηρύγματά του. Ἔσειε καὶ συγκλόνιζε τὰ πλήθη τῆς Ἀντιόχειας καὶσυγκινοῦσε τὶς ψυχὲς τοὺς βαθύτατα. Ἡ φήμη τοῦ αὐτὴ ἔφτασε μέχρι τὴ βασιλεύουσα καὶ ἔτσι, τὴν 15η Δεκεμβρίου 397 μΧ., μὲ κοινὴ ψῆφο βασιλιὰ Ἀρκαδίου καὶ Κλήρου, ἔγινε Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης, κάτι ποὺ ὁ ἴδιος δὲν ἐπεδίωξε ποτέ. Καὶ ἀπὸ τὴν θέση αὐτὴ ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος, ἐκτὸς ἄλλων, ὑπῆρξε αὐστηρὸς ἀσκητὴς καὶ δεινὸςἑρμηνευτὴς τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὰ πολλὰσυγγράμματα τοῦ (διασώθηκαν 804, περίπου, ὁμιλίες του). Ἔργοἐπίσης τοῦ Χρυσοστόμου εἶναι καὶ ἡ Θεία Λειτουργία, ποὺ τελοῦμε σχεδὸν κάθε Κυριακή, μὲ λίγες μόνο, ἀπὸ τότε μετατροπές.

Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος κατὰ τὴ διάρκεια τῆς πατριαρχείας του, ὑπῆρξεἀδυσώπητος ἐλεγκτὴς κάθε παρανομίας καὶ κακίας. Αὐτὸ ὅμως ἔγινε αἴτια νὰ δημιουργήσει φοβεροὺς ἐχθρούς, καὶ μάλιστα αὐτὴν τὴν αὐτοκράτειρα Εὐδοξία, ἐπειδὴ ἤλεγχε τὶς παρανομίες της. Αὐτὴμάλιστα, σὲ συνεργασία μὲ τὸν τότε Πατριάρχη Ἀλεξαδρείας Θεόφιλο (ἑνὸς μοχθηροῦ καὶ ἄσεβους ἀνθρώπου), συγκάλεσε σύνοδο (παράνομη) ἀπὸ 36 ἐπισκόπους (ὅλοι τους πνευματικὰ ὕποπτοι καὶδυσαρεστημένοι ἀπὸ τὸν ἅγιο) στὸ χωριὸ Δρῦς τῆς Χαλκηδόνας καὶπέτυχε τὴν καθαίρεση καὶ ἐξορία τοῦ Ἁγίου σ’ ἕνα χωριὸ τῆς Βιθυνίας.Ἡ ἀπόφαση αὐτὴ ὅμως, τόσο ἐξερέθισε τὰ πλήθη, ὥστε ἀναγκάστηκε αὐτὴ ἡ ἴδια ἡ Εὐδοξία νὰ τὸν ἀνακαλέσει ἀπὸ τὴν ἐξορία καὶ νὰ τὸνἀποκαταστήσει στὸ θρόνο μὲ ἄλλη συνοδικὴ ἀθωωτικὴ ἀπόφαση (402 μ.Χ.). Ἀλλὰ λίγο ἀργότερα, ἡ ἀσεβὴς αὐτὴ αὐτοκράτειρα, κατάφερε καὶ πάλι νὰ ἐξορίσει τὸν Ἅγιο (20 Ἰουνίου 404 μ.Χ.) στὴν Κουκουσὸ τῆς Ἀρμενίας καὶ ἀπὸ κεῖ στὰ Κόμανα, ὅπου μετὰ ἀπὸπολλὲς κακουχίες καὶ ἄλλες ταλαιπωρίες πέθανε τὸ 407 μ.Χ.

Ο Μ. Ι. Γαλανὸς στὸν Συναξαριστή του, μεταξὺ τῶν ἄλλων, ἀναφέρει γιὰ τὸν Ἱερὸ Χρυσόστομο, ὅτι ὑπῆρξε καὶ ἀναγνωρίζεται ὡς ὁ πιὸἄριστος καὶ δημοφιλὴς διδάσκαλος τῆς Χριστιανικῆς Ἐκκλησίας. Κανένας δὲν ἐξήγησε ὅπως αὐτός, μὲ τόσο πλοῦτο καὶ τόση σαφήνεια τὰ νοήματα τῶν θείων Γραφῶν, οὔτε δὲ ὑπῆρξε ἐφάμιλλός του στὴνἑτοιμολογία, τὴν ἁπλότητα, ἀλλὰ καὶ στὴ φλόγα καὶ τὴ δύναμη τῆς ρητορείας. Ὑπῆρξε ρήτορας θαυμαστός, λογοτέχνης ἀπαράμιλλος, βαθύτατος καὶ διεισδυτικότατος, ψυχολόγος καὶ καταπληκτικὸς κοινωνιολόγος μὲ αἴσθημα χριστιανικῆς ἰσότητας, χωρὶς προνομιούχους, μὲ καθολικὴ ἀδελφότητα. Ἀνήκει σ’ αὐτοὺς ποὺφαίνονται «ὡς φωστῆρες ἐν κόσμω» (Πρὸς Φιλιππησίους, 6′ 15.). Δηλαδὴ σὰν φωτεινὰ ἀστέρια μέσα στὸν κόσμο.

Νὰ σημειώσουμε ἐδῶ, ὅτι ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος πέθανε τὴν 14η Σεπτεμβρίου, ἀλλὰ λόγω ἑορτῆς τῆς ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦμετατέθηκε ἡ ἑορτὴ τῆς μνήμης τοῦ τὴν 13η Νοεμβρίου. Ἐπίσης τὴν 15η Δεκεμβρίου ἑορτάζουμε τὴν χειροτονία του σὲ Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, τὴν 27η Ἰανουαρίου τὴν ἀνακομιδὴ τῶν λειψάνων του, ἀλλὰ ἡ μνήμη τοῦ ἑορτάζεται καὶ τὴν 30η Ἰανουαρίου μαζὶ μὲ τὸν Μέγα Βασίλειο καὶ τὸν Ἅγιο Γρηγόριο τὸν Θεολόγο. Καὶτέλος τὴν 26η Φεβρουαρίου ἑορτάζουμε τὴν μνήμη τῆς χειροτονίας του σὲ πρεσβύτερο.

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος πλ. δ’.

Ἡ τοῦ στόματός σου καθάπερ πυρσὸς ἐκλάμψασα χάρις,

 τὴν οἰκουμένην ἐφώτισεν,

 ἀφιλαργυρίας τῷ κόσμω θησαυροὺς ἐναπέθετο,

 τὸ ὕψος ἠμὶν τῆς ταπεινοφροσύνης ὑπέδειξεν.

 Ἀλλὰ σοῖς λόγοις παιδεύων,

 Πάτερ, Ἰωάννη Χρυσόστομε,

 πρέσβευε τῷ Λόγω Χριστῷ τῷ Θεῶ,

 σωθῆναι τὰς ψυχᾶς ἠμῶν.

Κοντάκιον

Ἦχος πλ. δ’. Τὴν ὑπὲρ ἠμῶν.

Ἐκ τῶν οὐρανῶν ἐδέξω τὴν θείαν χάριν

, καὶ διὰ τῶν σῶν χειλέων,

 πάντας διδάσκεις,

 προσκυνεῖν ἐν Τριάδι τὸν ἕνα Θεόν,

 Ἰωάννη Χρυσόστομε, παμμακάριστε Ὅσιε,

ἐπαξίως εὐφημοῦμεν σε

· ὑπάρχεις γὰρ καθηγητής, ὡς τὰ θεία σαφῶν.

(Πηγή:Ορθόδοξος Συναξαριστής)

Aπό το blog aera patera