Για όλα έρχεται κάποτε η κατάλληλη στιγμή. Κι όταν δεν έρχεται, είμαι βέβαιη πια πως ήταν καλύτερα να μην έρθει. Το γράφω τώρα αυτό γιατί μετά από δύο χρόνια και κάτι, αποφασίστηκε να εκδοθεί το παραμύθι μου "Το κόκκινο κορδόνι". Πρώτη φορά περίμενα τόσο καιρό να εκδοθεί ένα μου παραμύθι, -ήμουν αλλιώς μαθημένη. Όταν, λοιπόν, μου το έστειλαν να το ξαναδώ, μιας και ήτανε ήδη στημένο, εικονογραφημένο και παντελώς έτοιμο, έπρεπε να πω μόνο ένα "ναι". Πριν από δυο χρόνια θα το έλεγα αμέσως, γιατί πράγματι θεωρούσα πως τότε ήταν έτοιμο.
Ο χρόνος όμως μπορεί να αφήνει τις λέξεις άθικτες, τις εικόνες παγωμένες, αλλά φαίνεται πως εμάς μας αλλάζει. Ας ελπίσουμε πως αυτό μεταφράζεται σε ωριμότητα. Βλέποντας το κείμενό μου πριν από ένα μήνα που μου στάλθηκε από τον εκδοτικό οργανισμό Λιβάνη, απ' τον οποίο και θα κυκλοφορήσει, ομολογώ πως ταράχτηκα πολύ. Σε κάθε παράγραφο έβλεπα προβλήματα, το έβρισκα φλύαρο, σε πολλά σημεία ασαφές, βαριά ιδεολογικό σε άλλα, λανθασμένα σημεία στίξης κι ένα σωρό άλλα... Αν και γνωρίζω καλά πως κάθε κείμενο θέλει τον χρόνο του για να διορθωθεί, είχα την εντύπωση πως αυτόν τον χρόνο τον είχα δώσει τότε. Η εντύπωσή μου αποδείχθηκε απολύτως εσφαλμένη, κι αυτό από τη μια με εξέπληξε, απ' την άλλη όμως μου έδωσε μεγάλη χαρά που τώρα είχα τον χρόνο να το διορθώσω και να το δουλέψω περισσότερο.
Όσο εξοντωτικό κι αν είναι το διόρθωμα ενός κειμένου, είναι αυτό που εγώ απολαμβάνω περισσότερο κι από αυτή τη στιγμή της συγγραφής του που η έμπνευση με συνεπαίρνει και μεθώ. Η διόρθωση είναι μια δουλειά καθαρά τεχνική που σε θέλει απολύτως παρών, ψύχραιμο και αυστηρό. Είναι απαιτητικές οι λέξεις και ιδιότροπες. Δε σου χαρίζονται αμέσως ούτε εύκολα. Μοιάζει να βάζουν εσένα τον ίδιο στο αμόνι και να σε σφυρηλατούν μέχρι να λιώσεις. Πόσες φορές αυτόν τον καιρό δεν είπα "τέλειωσα" κι άλλες πόσες δεν προδόθηκα βλέποντας την επόμενη στιγμή, την άλλη μέρα, άλλα προβλήματα που μου είχαν ξεφύγει, που δεν τα είχα δει, που διέφυγαν την αντίληψή μου. Μέχρι και προχθές που, αφού το είχα στείλει επιτέλους στην διορθώτρια, μου το έστειλε να το εγκρίνω, αφαίρεσα δυο λέξεις που τις βρήκα εντελώς περιττές. Σκέφτομαι συχνά πως αν έγραφα μυθιστόρημα θα χρειαζόμουν καμιά εικοσαριά χρόνια για να το διορθώσω όπως θέλω. Ευτυχώς που γράφω παραμύθια... Είναι πολύ δυασάρεστο όταν βλέπεις μετά από χρόνια ένα βιβλίο σου να μετανιώνεις για αβλεψίες που τότε δεν ήσουν σε θέση να δεις, ενώ αντιθέτως είναι πάρα πολύ ευχάριστο να λες πως και σήμερα δε θα άλλαζα ούτε ένα κόμμα. Αυτό όμως δεν είναι καθόλου εύκολο. Σκέφτομαι πως ίσως αν δεν είχα δουλέψει την προηγούμενη δεκαετία πολύ πάνω στην ποίηση να ήμουν πιο επιεικής με τα γραφτά μου, αλλά εκείνη μου η μαθητεία μού έμαθε μυστικά που δεν μπορώ ούτε να τα αρνηθώ, ούτε να τα αγνοήσω σήμερα.
Έφυγε πια κι αυτό το παραμύθι για το τυπογραφείο, αφού το φρόντισα όσο μπορούσα εγώ, όπως κι η εικονογράφος του, η Αθηνά η Ρομπιέ, που άλλαξε κάποιες εικόνες, γιατί και η ίδια είχε παρόμοιο ασίθημα μ' εμένα για τις εικόνες της.
Προχθές πήγα στο παλιό μου σχολείο και το διάβασα σε δύο τάξεις, σε μια τρίτη δημοτικού και σε μια δευτέρα. Ήθελα οπωσδήποτε να το δοκιμάσω και στα παιδιά, όπως έκανα πάντα και να τα ακούσω σε ό, τι ήθελαν να μου πουν. Ένα παραμύθι πρέπει να το κατανοούν απολύτως τα παιδιά, να μην τους αφήνει κενά, ούτε βέβαια λύπη. Αυτό δεν μπορούμε να το ξέρουμε εξ' αρχής και δεν μπορούμε ποτέ να είμαστε σίγουροι. Όταν δε πρόκειται και για ένα κείμενο αρκετά ποιητικό και με λεπτές έννοιες, τότε η δοκιμασία είναι αναγκαία. Έτσι κι αλλιώς, οποιαδήποτε αλήθεια μας επαληθεύεται στον άλλον, όχι στον εαυτό μας. Ομολογώ πως διαπίστωσα με μεγάλη έκπληξη πως τα παιδιά όχι μόνο τα κατάλαβαν όλα, αλλά έκαναν και μέσα στο μυαλό τους μια μικρή παράφραση εντελώς σωστή, που εγώ δεν την είχα αντιληφτεί. Δικαιολόγησαν μέσα τους τον πρωταγωνιστή που στην αρχή καταστρέφει τον κόσμο, και "φόρτωσαν" την αρχική καταστροφή στον πραγματικό κακό και αμετανόητο της ιστορίας, τον σύμβουλό του.
Το παραμύθι αυτό μιλά για την αξία των μικρών, των ελάχιστων πραγμάτων που αν ανακαλύψουμε τα μυστικά τους μπορούν να μας χαρίσουν την ευτυχία. Έτσι από τη μια μεριά έχουμε ένα φτωχό κορίτσι, την Ηρώ, και το κόκκινο κορδόνι της, κι απ' την άλλη ένα μικρό βασιλόπουλο που τα έχει όλα και του αρέσει να ζωγραφίζει. Αυτή είναι η πρώτη αντίθεση. Η δεύτερη είναι πως η Ηρώ μ' αυτό το απλό κορδόνι καταφέρνει και δίνει ζωή σε ό, τι της λείπει και ό, τι αγαπάει, ενώ το βασιλόπουλο, τραυματισμένο από πόνο, καταφέρνει -μέσα από το μίσος που έχει φωλιάσει στην καρδιά του-, ακριβώς το αντίθετο: ζωγραφίζοντας εξαφανίζει τον κόσμο, του αφαιρεί τη ζωή.
Δεν θα διηγηθώ με λίγα λόγια το παραμύθι, γιατι έτσι θα το χαλάσω. Τα δυο παιδιά αργά η γρήγορα συναντιούνται και εκεί αρχίζει η πρώτη ανατροπή της ιστορίας που θα την ακολουθήσει μια δεύτερη και μια τρίτη. Απροσδόκητες ανατροπές σαν κι αυτές που συχνά μας χαρίζει η ζωή και γι' αυτές την ευγνωμονούμε.
Το κόκκινο κορδόνι είναι ένα απολύτως ρεαλιστικό αντικείμενο, αλλά βεβαίως, και συμβολικό. Συμβολικό σαν τις κλωστές που ενώνουν τις καρδιές μας, αλλά και τις σχέσεις μας με τα πράγματα. Δεν γράφω ποτέ για μαγικά συμβάντα, διότι απλούστατα πιστεύω πως την ωραιότερη μαγεία μάς την προσφέρει η ίδια η πραγματικότητα. Κι αυτό το παραμύθι ξεκίνησε να γράφεται πριν από χρόνια όταν βρήκα πράγματι σε μια μου τσέπη ένα κόκκινο κορδόνι κι άρχισα να παίζω μαζί του. Ε, τα υπόλοιπα θα τα διαβάσετε και μόνοι σας όταν σε λίγες μέρες με το καλό κυκλοφορήσει...
Καλή μου Βασιλικούλα, έτυχε εχθές να καθίσω αργά τη νύχτα να δω στην τηλεόραση Το Αυτό, του Stephen King, το οποίο παρεπιπτόντως τελείωσε στις 5 και για πρώτη φορά με έκανε να αισθανθώ μία αλλόκοτη δέσμευση ως προς τους ήρωες στην παιδική τους ηλικία και εκείνο το καλοκαίρι, στο οποίο κατά βάθος αισθανόντουσαν μία δύναμη να τους καθοδηγεί. αργότερα αυτή η δύναμη άρχισε να δεσμεύει ολόκληρο το Ντέρυ, πόσο μάλλον για μία παρέα που μέσα από τον κλόουν στην ουσία έβλεπε μαγικά συμβάντα και γιατί? γιατί ακολούθησαν ασυνήθιστα επιτυχημένους δρόμους? ή μήπως γιατί τα μαγικά συμβάντα ξεκίνησαν από την αρχή αρχή αυτής της παρέας στα παιδικά τους χρόνια? πρόκειται για αυτό το ανακάτεμα μαγείας και πραγματικότητας που λες, ένιγουέι, τέλειο έργο. τι θέλω να πω με αυτό. θέλω να αναφερθώ στο χρόνο που γράφεις (και τον βλέπουμε στο έργο). στον χρόνο που κατά ένα περίεργο τρόπο ενώ μας κάνει να γράφουμε περισσότερο και πολύ γρηγορότερα, κατά βάθος μας αλλοτριώνει από την καθεαυτό ιδιότητα της πένας και μας μεταφέρει στους προς δημιουργία βιβλικούς ή ημερολογιακούς κόσμους. αυτό είναι ευχή και κατάρα, είναι η σχέση αιτίου αποτελέσματος, η ωριμότητα όμως για την οποία γράφεις κατά το ταξίδι του βιβλίου σου, στηρίζεται στην πένα και μόνο, είναι συγγραφή. δηλαδή κατά βάθος δεν ξέρω κατά πόσο δικαιούμαστε ή μας επιτρέπεται από την ιστορία να κάνουμε αυτό το ταξίδι στους παράλληλους κόσμους. άλλωστε πιστεύω βαθιά μέσα μου πως η πραγματική μαγεία του θρησκευτικού πολιτισμού, του πολιτισμού του Θεού, που ξεκινάει από την αγία γραφή με αναφορές στη μεταμόρφωση, υπακούει σε διαφορετικούς νόμους από τους νόμους των συγγραφέων και του Χόλυγουντ. όλα αυτά για ένα συγγραφέα που ξεκινάει το ταξίδι του επόμενου βιβλίου του, από την απαρχή έως την ολοκλήρωση σίγουρα περιλαμβάνουν σιωπηλούς χρόνους και σιωπηλούς κώδικες, και είναι αυτό που δεν λένε όλοι οι συγγραφείς. περιόδους σιωπής για το συγγραφέα που τον κάνουν να φθάσει πιο κοντά στην πραγματική αλήθεια του παραμυθιού, όποια κι αν είναι η πραγματική μορφή του βιβλίου του. καλό Σαββατόβραδο!
ReplyDeleteΒρήκες τον πιο σωστό τρόπο να δεις πόσο ζυγίζει.
ReplyDeleteΜε το καλό το δρόμο το καλό, που πήραν τ' αδέλφια του, να πάρει.
Ευχαριστώ, ευχαριστώ! Καλή μέρα και καλή βδομάδα να έχουμε!
ReplyDelete