Πολλές φορές στο παρελθόν υπήρξα ενθουσιώδης αυτήκοος μάρτυς του ξεχωριστού
εθίμου που τελούν με θρησκευτική ευλάβεια, αλλά και παιγνιώδη διάθεση, οι
κάτοικοι της Δράμας, προστατευόμενοι της πολιούχου της πόλως Αγίας Βαρβάρας. Έτσι, αποδέχτηκα με μεγάλη χαρά την πρόσκληση δύο ευγενών ψυχών να με
φιλοξενήσουν το βράδυ της παραμονής της μεγάλης εορτής.
Στις ονομαστές πηγές της αγίας που αναβλύζουν
στην καρδιά της πόλεως, κάθε τέτοια μέρα οι Δραμινοί εναποθέτουν στις υγρές
αγκάλες των υδάτων τα αυτοσχέδια καραβάκια τους. Μικροί και μεγάλοι κατασκευάζουν
από φελιζόλ ή μπουκάλια το δικό τους πλεούμενο και τα ρίχνουν όλα μέσα στο νερό
μετά τον Εσπερινό και την περιφορά της εικόνας, αφού τοποθετήσουν ένα ή περισσότερα κεριά επάνω τους. Οι προσευχές
τους, έτσι, γίνονται φωτοφόρα πλεούμενα που οδεύουν σαν στόλος κατά κει που
φυσάει ο Δεκεμβριανός βοριάς –και μάλλον και κατά τι ψηλότερα. Πλήθος κόσμου στους
δρόμους, πλήθος καράβια, χαμόγελα, «καλησπέρες», «χρόνια πολλά», πλήθος ευχών
από στόμα σε στόμα, από καρδιά σε καρδιά. Η επαρχιώτικη καρδιά χτυπά ακόμα
καθαρά, μα και αξιοθαύμαστα αθώα. Η επαρχιακή πόλη στο απόγειο της ζωντάνιας
της χάριν της Μεγαλομάρτυρος που αποκεφάλισε ο ίδιος ο πατέρας της, και που
αμέσως μετά το φονικό, χτυπήθηκε από κεραυνό κι έμεινε στον τόπο, ως του έπρεπε.
Η Θεία Λειτουργία την Τρίτη δεν τελέστηκε στον μικρό ναό της αγίας, αλλά
στη μητρόπολη, που ωστόσο είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, ένας
νεωτερισμός που επέβαλε ο νέος μητροπολίτης με τη δικαιολογία πως ο μικρός ναός
της αγίας δεν χωρά τους πιστούς, ωσάν οι Δραμινοί να σκιάζονται το κρύο.
Λαμπρή
η Θεία Λειτουργία, ιερείς, μητροπολίτες, μεγάλος χορός ιεροψαλτών, συνέβαλαν όλα
στην απόδοση της εορτής κατά το ποθούμενο, αν εξαιρέσουμε το κενότατο νοημάτων
κήρυγμα που, όπως συμβαίνει με τα ανάλογά τους, μέσα στην συνήθη φλυαρία του, δεν κατάφερε
να αρθρώσει ούτε μία πρόταση προς οικοδομή του πνεύματος, παρά σαν πλεούμενο
πολύ περισσότερο αυτοσχέδιον των καραβιών από φελιζόλ, έπλεε παντελώς ακυβέρνητο στα χέρια και των τεσσάρων ανέμων παρά τα ώτα των πιστών.
Τετάρτη πρωί πέρασα από τον Άγιο Νικόλαο τον Ορφανό, που τα δύο παρεκκλήσια
του τιμούν τους εορτάζοντες αγίους των ημερών, Αγία Βαρβάρα και Άγιο Σάββα. Ένα
κερί μόνον πρόλαβα ν’ ανάψω στον άγιο παιδαριογέροντα –κατά τον Μ. Εύθύμιο-
Σάββα κι έφυγα για το 1ο Δημοτικό Σχολείο Θέρμης, όπου με περίμεναν για
παρουσιάσεις των βιβλίων μου. Μα το κερί αυτό ήταν για μένα αρκετό, καθώς συνοδεύτηκε κι
από ένα φιλί στον γλυκύτατο άγιο, που εντελώς αυθαιρέτως θεωρώ και σαν προστάτη των παιδιών, ίσως διότι εκάρη μοναχός αγένειος, κι ίσως ακόμα
γιατί αισθάνομαι πως παρέμεινε παιδίον νέον αγωνιζόμενος σκληρά μέχρι τα ενενήντα
τέσσερα έτη του.
Κάθε σχολείο έχει κάτι διαφορετικό. Το 1ο Θέρμης είχε μια ξεχωριστή
ατμόσφαιρα που αναρωτιέμαι αν πράγματι ήταν του σχολείου ή της μεγάλης εορτής.
Όλα γύρω είχαν ειρήνη και χαρά. Παρόλο που έγιναν δύο παρουσιάσεις, η κάθε μία
με το μισό σχολείο, από 140 παιδιά, ήταν σαν να υπήρχε τέτοια ομοψυχία, που
σπάνια συναντάς σε αθρόες συγκεντρώσεις. Οπωσδήποτε σ’ αυτό συμβάλλουν καταρχάς οι δάσκαλοι και κατά δεύτερο λόγο οι μαθητές. Θ’ αφήσω όλες τις επιμέρους
λεπτομέρειες και θα αναφέρω μόνο ένα περιστατικό, -μέρα που είναι. Όταν με
ρώτησαν τα παιδιά από πού παίρνω έμπνευση, τους είπα πως η λέξη έμπνευση έχει
μέσα στα σπλάχνα της την λέξη πνεύμα. Τα ρώτησα, λοιπόν, τι είναι το πνεύμα.
Τότε, ένα εξάχρονο παιδί, ο Λουκάς, σήκωσε το χέρι και είπε:
«Το πνεύμα είναι ένα πράγμα που όταν μπει μέσα σου εσύ κάνεις αυτό που
κάνει κι αυτό».
Τι θα μπορούσε να είναι πιο εύστοχο και πιο ακριβές απ’ αυτήν την
διατύπωση; Και πώς να μην θυμηθώ πάλι τον παιδαριογέροντα άγιο της ημέρας;
Το απόγευμα το πρόγραμμά μου ξεκινούσε με τον εσπερινό του αγίου Νικολάου του Ορφανού.
Ψιλόβροχο και κρύο βορειοελλαδίτικο, υγρασία που τρυπάει τα κόκκαλα, -ενίοτε
και τις καρδιές-, δεν εμπόδισε πλήθος πιστών να προσέρθουν στο ναό. Για μια
ακόμη φορά οι καλές κυρίες που φροντίζουν την εκκλησία είχαν βγάλει τα
μανουάλια και το παγκάρι έξω στην αυλή, για να υπάρχει χώρος για τους πιστούς εντός
του μικρού ναΐσκου. Ο νέος ηγούμενος της μονής Βλατάδων, π. Νικηφόρος, πρωτοστατούσε μεγαλοπρεπώς, συνοδευόμενος από διάκους και ιερείς, τον Ουκρανό,
τον Πολωνό και τον Ρουμάνο που δίνουν το ακέραιο στίγμα της δίχως σύνορα
Ορθοδοξίας. Η ισχυρή και παρήγορη παρουσία του Αγίου Νικολάου περισσότερο αισθητή
από ποτέ. Ποτάμι η προσευχή των εξασθενημένων και εξουθενωμένων ανθρώπων.
Ποτάμι οι δεήσεις, οι παρακλήσεις, οι επικλήσεις. Ωκεανός η αγάπη και η
παραμυθία του Αγίου.
Μέσα σε όλα, ο νους μου δεν μπόρεσε να μην τρέξει στην δασκάλα σχολείου της
Θεσσαλονίκης που έφυγε σήμερα με τρόπο αιφνίδιο από τη ζωή. Σαν εικαστικός που ήτανε, είχε
μεταμορφώσει μαζί με τους μαθητές της το σχολείο της σχεδόν σε πλανητάριο. Από την
οροφή κρέμονταν πλανήτες κι αστέρια. Σήμερα είχε να κρεμάσει ένα τελευταίο
αστέρι. Ανέβηκε στη σοφίτα και την ώρα που το κρεμούσε… έπεσε... Το τελευταίο
αυτό αστέρι την πήρε μαζί του…
Πάρε άγιε μου Νικόλα μου την ψυχή της Ελευθερίας και απόθεσέ την στον Κύριο
των αστεριών, του ήλιου και σελήνης, της ημέρας και της νύχτας, στον Κύριο και
Θεό μας… και παρηγόρησε τον άντρα της και τα δυο μικρά παιδιά της… σε παρακαλώ...
Ας κλείσω με το αυριανό δοξαστικό της εορτής του Αγίου
Νικολάου, ευχόμενη ο μέγας άγιος να είναι πάντοτε προστάτης και βοηθός μας.
Θεσσαλονίκη 5 Δεκεμβρίου 2012
