Σαν κατευόδιο στον ΘΑΝΑΣΗ ΒΕΓΓΟ...

Κάτι τέτοιες ώρες λέω πως όλα ανάποδα τα καταλάβαμε, όλα λάθος τα είδαμε και λάθος τα ονομάζουμε... Το γράφω αυτό τώρα γιατί διαβάζω τους τίτλους που βροντόφωνα γράφουν για τον θάνατο του αγαπημένου μας Θανάση Βέγγου, πως η Ελλάδα έχασε το γέλιο της, πως φτωχύναμε και άλλα παρόμοια ηχηρά, βαρύγδουπα και ανόητα γεμάτα ελαφρότητα περίσσια... Ποιος ανακάλυψε πως φτωχαίνουμε όταν πεθαίνει ένας άνθρωπος σπουδαίος και μάλιστα πλήρης ημερών και με τέτοιο έργο πίσω του; Από πού κι ως πού δικαιούμαστε να συγχέουμε τον πόνο των συγγενών που οπωσδήποτε θα τους λείψει το πρόσωπο του δικού τους ανθρώπου, με το -έστω βαθύ- κοινωνικό μας αίσθημα, ακόμα κι αν για τον καθένα μας έχει κάποιες προσωπικές διαστάσεις, για έναν άνθρωπο που πολλοί νιώθουμε δικό μας; Από πού πηγάζει η διατύπωση και διαπίστωση της φτώχειας μας; Τι χάνεται στην πραγματικότητα όταν φεύγει κάποιος από τούτον τον ντουνιά και τι μένει;

Διότι ο θάνατος ενός ανθρώπου είναι αυτός που αποκαλύπτει στην πραγματικότητα πόσα καράτια φως κουβαλούσε. Και μ' ένα μυστήριο και ακατανόητο τρόπο ο θάνατος είναι αυτός που απελευθερώνει αυτό το φως ακέραιο και εκτυφλωτικό πολλές φορές, ακόμα κι αν αυτό έμεινε εν ζωή κρυμμένο. Στην περίπτωση του Θανάση Βέγγου βέβαια, διόλου κρυμμένο δεν έμεινε, κι ας αποκαλύπτεται τώρα ακόμα μεγαλύτερο. Σε μια χώρα ταυτισμένη με το δράμα σε όλο του το μεγαλείο, αυτός ο άνθρωπος έκανε το μεγάλο άλμα στην αντίπερα όχθη, αυτήν του γέλιου, ρισκάροντας όλο του το είναι, παίζοντας κορώνα γράμματα τη ζωή του, ακυρώνοντας διαρκώς τα φτιασιδωμένα προσωπεία, την ίδια την εικόνα του εαυτού του, μη διστάζοντας πρώτα και κύρια αυτήν να διακωμωδεί. Διαφύλαξε και αποκάλυψε γενναιόδωρα σε όλους μας μια σπάνια αθωότητα άκρως παιδική. Ξετύλιξε πλουσιοπάροχα μπροστά στα μάτια μας και στις καρδιές μας το ήθος μιας άλλης Ελλάδας που δεν είχε φωνή, και που ήταν πολύ πιο υπαρκτή απ' αυτήν των σαλονιών και της υποκριτικής Αθηναϊκής μπορζουαζίας που απλώς αντέγραφε ξένα πρότυπα φτιάχνοντας κακέκτυπα ζωής που δεν ήταν ποτέ δικά μας...

Δεν είναι τυχαίο που ο Βέγγος έφτιαξε δική του εταιρεία και έφτιαχνε κυρίως μόνος του τις ταινίες του. Ποιος θα μπορούσε να τον καταλάβει και να τον υποστηρίξει τότε; Κανείς, τουλάχιστον στο επίπεδο που επιθυμούσε ο ίδιος, και το ήξερε αυτό. Μα όταν αποφασίσεις να κάνεις το όνειρό σου πραγματικότητα γνωρίζοντας όλες τις ιδιαιτερότητες του ονείρου σου, αναλαμβάνεις μαζί και όλο το κόστος. Είναι πολύ ακριβό πράγμα ένα όνειρο αληθινό. Είναι βαρύ. Θέλει κότσια. Αγώνα, πλάτες, καρδιά και πίστη μεγάλη. Όλα αυτά τα ανέλαβε ο Βέγγος και κατάφερε να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα. Κατάφερε να το μεταλαμπαδεύσει και σε όσους ήταν τόσο φτωχοί που ούτε να ονειρευτούν μπορούσαν.

Εγώ δεν τον γνώρισα από κοντά, αν και είναι από τους λίγους που θα ήθελα πολύ να συναντήσω. Έχω όμως τις μαρτυρίες δύο σκηνοθετών τον καιρό που σπούδαζα θέατρο. Η πρώτη είναι του φίλου μου Θωδ Εσπίριτου που όταν έμενε δεκαπέντε χρόνια πριν, στου Ζωγράφου πίσω από το Holiday in μπροστά σ' ένα δασάκι, μου έλεγε πως έβλεπε κάθε πρωί τον Βέγγο να τρέχει. Κάθε πρωί, την ίδια πάντα ώρα, στο ίδιο δασάκι. Τότε υπολογίζω πως θα ήταν περίπου στα εβδομήντα...

Η δεύτερη μαρτυρία ήταν από τον Ανδρέα Βουτσινά που είχε έρθει στο Τμήμα Θεάτρου της Θεσσαλονίκης όπου σπούδαζα, και μέσα στις γενικότερες αφηγήσεις του για τους μεγάλους έλληνες ηθοποιούς, μας περιέγραψε και την ακόλουθη σκηνή με τον Βέγγο. Το γύρισμα ξεκινούσε μέσα σ' ένα συνεργείο αυτοκινήτων από όπου ο Βέγγος θα έφευγε τρέχοντας. Ξεκινάει το γύρισμα, ξεκινάει κι ο Βέγγος να τρέχει βολίδα προς τα έξω. Όταν όλοι συνειδητοποιούν πως έχουν ξεχάσει κατεβασμένη την τεράστια τζαμαρία του συνεργείου είναι ήδη πολύ αργά... Ο Βέγοος έχει περάσει από μέσα της, την έχει κατεβάσει ολόκληρη, δεν έχει καταλάβει τίποτα, και συνεχίζει να τρέχει, ενώ όλοι έχουν μείνει στη θέση τους κεραυνόπληκτοι... Το γύρισμα έχει σταματήσει και όλοι περιμένουν ανήσυχοι να δουν τι έχει πάθει ο μέγας ηθοποιός. Κάποια στιγμή ο Βέγγος αντιλαμβάνεται πως κάτι δεν πάει καλά και γυρίζει έκπληκτος πίσω στο συνεργείο. Τι έγινε βρε παιδιά; ρωτάει, και του λένε τα καθέκαστα. Πιάνει το μέτωπό του που στάζει αίμα από μία μικρή γρατζουνιά... Αυτό μόνο είχε πάθει... Ο Βουτσινάς τόνιζε πως τέτοια υψηλή συγκέντωση δεν είχε ξανασυναντήσει σε ηθοποιό. Κι ακόμα μας έλεγε πως ο Βέγγος όταν πήγαινε κι έβλεπε θέατρο και κάτι τον εντυπωσίαζε πήγαινε στο τέλος πίσω στα καμαρίνια και ρωτούσε τον ηθοποιό πώς το έκανε να του το διδάξει.

Αρχίζω να πιστεύω πια πως κάθε σπουδαίος άνθρωπος είναι πρώτα και κύρια μέγας θαυμαστής άλλων σπουδαίων ανθρώπων. Είναι μαθητής παντοτινός και ακούραστος εργάτης. Ο Βέγγος δεν ήθελε κανείς να ασχολείται μαζί του. Ήταν άνθρωπος ταπεινός και γι' αυτό μέγας.

Αναπαυμένος να είναι και χαρούμενος εκεί που πάει τώρα... Να ξεκουραστεί μια στάλα, μιας και σε μια από τις ελάχιστες δημόσιες εμφανίσεις του ομολόγησε:

"στη γαλέρα της ζωής μου τράβηξα πολύ κουπί..."

Ας απλώνεται το ανεξάντλητο φως του στις καρδιές μας κάθε μέρα και περισσότερο...

Τώρα έχουμε γίνει στ' αλήθεια πλουσιότεροι!