Η παραγωγική μοναχικότητα - Ηλίας Μαγκλίνης

 Ανακάλυψα τον Τέρι Γουέιτ όταν τον μνημόνευσε σε μια συνέντευξή του ο Αμερικανόςσυγγραφέας Ρίτσαρντ Πάουερς. Ο Γουέιτ έκανε φιλανθρωπικό έργο στον Λίβανο το 1987 όταν αιχμα­λωτίστηκε και κρατήθηκε όμηρος εκεί για πέντε χρόνια.

Ο Πάουερς βρίσκεται σε μια διάλεξη του Γουέιτ σχετικά με την εμπειρία του στη Βηρυτό. Τότε, κάποιος από το κοινό ρωτάει τον Γουέιτ: ποιο θα λέγατε πως ήταν το μεγαλύτερο μάθημα που πήρατε κατά τη διάρκεια αυτών των πέντε χρόνων ομηρίας;

Ο Πάουερς λέει πως το στομάχι του σφίχτηκε και έδωσε μιαν απάντηση μέσα του: να αγαπώ τη ζωή όσο μπορώ και ποτέ ξανά να μην εκλάβω κανέναν άνθρωπο ως δεδο­μένο στη ζωή μου. Η απάντηση του Γουέιτ όμως, λέει ο Πάουερς, ήταν σοκαριστική: «Η ανθρωπότητα σή­μερα», είπε ο Γουέιτ, «έχει χάσει την ικανότητά της να αφήνεται σε μια παραγωγική μοναχικότητα».

Το ερώτημα ήρθε αβίαστα στον δημοσιογράφο που έπαιρνε τη συνέντευξη από τον Πάουερς: «Τι νο­μίζετε πως εννοούσε λέγοντας "πα­ραγωγική"»;

Και ο Πάουερς: «Δεν χρησιμοποι­ούσε τη λέξη αυτή μετους όρους της όψιμηςκαπιταλιστικής κοινωνίας τηςαγοράς. Δεν μιλούσε για τον ορισμό που θα έδινε στην πα­ραγωγικότητα η Τζένεραλ Μότορς. (...) Για μένα, το σχόλιότου νομιμο­ποίησε τη διεργασία της ανάγνωσης και της γραφής.Η ανάγνω­ση είναι η τελευταία κοσμική προ­σευχή. Ακόμα κι αν διαβάζεις σε ένα αεροδρόμιο, φτιάχνεις ένα κουκούλι γύρω σου - εμποδίζεις την εισβο­λή κάθε πληροφορίας και επικοινωνίας, σε τέτοιο βαθμό που είναι σαν να έχειςμεταμορφωθεί σε ον στατικό, παραδομένο στο διαλο­γισμό. Ένα βιβλίο είναι κάτι ολο­κληρωμένο, τελειωμένο, και ό,τι και να κάνεις δεν πρόκειται να του αλλάξεις το περιεχόμενο. Αυτό έρ­χεται σε αντίθεση με την ιδέα που κυριαρχεί στην κοινωνία, ότι πρέ­πει να αλλάξειςτο μέλλον σου, να είσαι μέσα στη δράση, να παίρνεις το πεπρωμένο σου και να το αλλά­ζεις. Το πεπρωμένο μιας γραπτής αφήγησης βρίσκεται επίσηςεκτός χρόνου. Όση ώρα διαβάζεις, βρίσκε­σαι εκτόςχρόνου. Αυτό που είπε ο Γουέιτ δικαιολογεί αυτή την αδικαι­ολόγητη διεργασία στην οποία έχω αφιερώσει τη ζωή μου».

Παραδόξως, αυτή είναι η πιο παρηγορητική κουβέντα που άκουσα εν καιρώ εγκλεισμού. Μετα­τρέπει αυτή την αίσθηση στατικότητας σε άδεια λεωφόρο, στην οποία μπορείς αίφνης να πατήσεις γκάζι.

Ναι... Και θα πρόσθετα, η ανά­γνωση ενίοτε μετακινεί (και αυ­τή) πεπρωμένα και αλλάζει ζωές. Σπάνιο, μα όποτε συμβαίνει είναιόπως  ένας σεισμός μέσα στο αίμα. Λίγοι οι τυχεροί που τον έχουν αι­σθανθεί.

Ηλίας Μαγκλίνης

(δημοσιογράφος)

* Μας το έστειλε ο π. Βασίλειος Χριστοδούλου